Leeswijzer:
Berichten worden chronologisch geplaatst op datum met de meest recente in actuele schermbeeld.
Voor eerder geplaatste berichten scrollen.
Berichten worden chronologisch geplaatst op datum met de meest recente in actuele schermbeeld.
Voor eerder geplaatste berichten scrollen.
Schagen,25-11-22
Participatie
We kunnen het woord niet meer horen!
Participatie
De bedoeling is dat je als burger mag meedenken en meepraten over zaken in de gemeente die jou direct aangaan of waar je je erg bij betrokken voelt. In plaats van afwachten tot de plannen ter inzage liggen en dan geen kans meer maken om er iets aan te veranderen. Ook voor de gemeente heeft het voordeel, het kan veel bezwaren al bij voorbaat oplossen. Het scheelt ook vaak een gang naar de rechter.
Je denkt mee te mogen praten
Toch ging het vaak mis. Recent nog bij de Groene Traverse in het centrum van Schagen en ook bij het Logies hotel op de Lus achter de Lagedijk. Inwoners die op uitnodiging van de gemeente op een participatie avond kwamen en moesten constateren dat het plan feitelijk al klaar lag en dat er slechts minuscule veranderingen konden worden geopperd. Zij kwamen, zoals dat heet, van de kouwe kermis thuis.
Herstart
Toch heeft de gemeente besloten het hier niet bij te laten. Maar de oproepen naar de inwoners toe worden niet gehoord. Inspraakavonden worden slechts mondjesmaat bezocht, kortom Schagen loopt niet over van enthousiasme als het gaat om participatie. Hebben we te vaak ons neus gestoten, is er geen interesse in de eigen leefomgeving of vinden we het teveel werk.
Verantwoordelijkheid nemen in democratie
Binnen een gemeente echter kunnen inwoners best veel zelf bepalen. Waar de speeltoestellen worden geplaatst bijvoorbeeld, of waar een voedselbos geplant kan worden. Inwoners vormen met z’n allen per slot van rekening de democratie. Hoe mooi zou het zijn als we het heft weer wat meer in eigen handen kunnen nemen. De gemeente is er klaar voor, zij willen deze verandering graag doormaken. Het wordt een cultuuromslag maar er zijn ons al gemeenten voorgegaan.
Waar kan dit op uitdraaien
In de toekomst zou het kunnen gebeuren dat een wijk of dorp een plan presenteert aan de gemeente. Daar vervolgens een budget voor krijgt en zelf aan de slag kan om het te realiseren. Callantsoog zou dat met de herinrichting van het dorpsplein kunnen doen, Waarland bijvoorbeeld met de woningbouw rond De Posthoorn.
Burgerberaad
Ook het Burgerberaad kan door de gemeente ingezet worden. Is er een maatschappelijk probleem, woningnood bijvoorbeeld, zet er een werkgroep alias denktank op, samengesteld via een loting onder alle lagen van de bevolking, los van politiek geharrewar, gezamenlijk op zoek naar een oplossing. Burgers weten namelijk ook veel, en er zijn al vele voorbeelden van zware problemen als racisme en klimaat die middels een Burgerberaad tot een oplossing zijn gebracht, ook op landelijk niveau.
Bron: Flessenpost Schagen
Participatie
We kunnen het woord niet meer horen!
Participatie
De bedoeling is dat je als burger mag meedenken en meepraten over zaken in de gemeente die jou direct aangaan of waar je je erg bij betrokken voelt. In plaats van afwachten tot de plannen ter inzage liggen en dan geen kans meer maken om er iets aan te veranderen. Ook voor de gemeente heeft het voordeel, het kan veel bezwaren al bij voorbaat oplossen. Het scheelt ook vaak een gang naar de rechter.
Je denkt mee te mogen praten
Toch ging het vaak mis. Recent nog bij de Groene Traverse in het centrum van Schagen en ook bij het Logies hotel op de Lus achter de Lagedijk. Inwoners die op uitnodiging van de gemeente op een participatie avond kwamen en moesten constateren dat het plan feitelijk al klaar lag en dat er slechts minuscule veranderingen konden worden geopperd. Zij kwamen, zoals dat heet, van de kouwe kermis thuis.
Herstart
Toch heeft de gemeente besloten het hier niet bij te laten. Maar de oproepen naar de inwoners toe worden niet gehoord. Inspraakavonden worden slechts mondjesmaat bezocht, kortom Schagen loopt niet over van enthousiasme als het gaat om participatie. Hebben we te vaak ons neus gestoten, is er geen interesse in de eigen leefomgeving of vinden we het teveel werk.
Verantwoordelijkheid nemen in democratie
Binnen een gemeente echter kunnen inwoners best veel zelf bepalen. Waar de speeltoestellen worden geplaatst bijvoorbeeld, of waar een voedselbos geplant kan worden. Inwoners vormen met z’n allen per slot van rekening de democratie. Hoe mooi zou het zijn als we het heft weer wat meer in eigen handen kunnen nemen. De gemeente is er klaar voor, zij willen deze verandering graag doormaken. Het wordt een cultuuromslag maar er zijn ons al gemeenten voorgegaan.
Waar kan dit op uitdraaien
In de toekomst zou het kunnen gebeuren dat een wijk of dorp een plan presenteert aan de gemeente. Daar vervolgens een budget voor krijgt en zelf aan de slag kan om het te realiseren. Callantsoog zou dat met de herinrichting van het dorpsplein kunnen doen, Waarland bijvoorbeeld met de woningbouw rond De Posthoorn.
Burgerberaad
Ook het Burgerberaad kan door de gemeente ingezet worden. Is er een maatschappelijk probleem, woningnood bijvoorbeeld, zet er een werkgroep alias denktank op, samengesteld via een loting onder alle lagen van de bevolking, los van politiek geharrewar, gezamenlijk op zoek naar een oplossing. Burgers weten namelijk ook veel, en er zijn al vele voorbeelden van zware problemen als racisme en klimaat die middels een Burgerberaad tot een oplossing zijn gebracht, ook op landelijk niveau.
Bron: Flessenpost Schagen
Eindhoven, 24-11-22
Betrek de bevolking bij het enorme verstedelijkingsoffensief dat op de regio af komt met een burgerberaad, zoals genoemd in het bestuursakkoord in Eindhoven.
Ongebreidelde groeiambities stoten in deze tijd op harde grenzen zoals energieprijzen, geopolitieke spanningen, infectieziekten, bomvolle wegen en een bouwstop vanwege de stikstofcrisis. Desondanks juichen bestuurders de groeispurt van Brainport toe, aangejaagd door het succes van ASML.
Het stadsbestuur van Eindhoven wil een forse schaalsprong maken: van 238.000 nu naar 300.000 inwoners in 2040. De plannen van het Stedelijk gebied Eindhoven – het samenwerkingsverband van Eindhoven en de acht aangrenzende gemeenten – zijn niet minder ambitieus: 62.000 nieuwe woningen en 72.000 nieuwe arbeidsplaatsen in 2040.
Een grote pot Haagse impulsgelden
In hun dadendrang zijn de regiobestuurders erin geslaagd een grote pot Haagse impulsgelden binnen te halen. Recentelijk werd bekend dat het rijk bijna 1 miljard euro voor infrastructuur naar regio Eindhoven sluist. Volgens de opgetogen Eindhovense wethouder Steenbakkers is dat ‘historisch moment’ ‘goed voor iedereen in de regio’ (ED 15-11). De Brainport-regio zal opstomen tot belangrijkste economische factor van Nederland.
Maar kan dat allemaal wel? Wat zijn de gevolgen voor leefbaarheid, wonen, welzijn, onderwijs en gezondheid? Hoe werken de plannen uit voor de tweedeling in de maatschappij? En wat vinden de burgers er eigenlijk van? Het is hoog tijd voor een burgerberaad.
is hoog tijd voor een burgerberaad.
Over zorg, welzijn en terugdringen van armoede zwijgen beleidsmakers, terwijl mensen juist daar belang aan hechten
Het rijk verwacht veel heil van hightech en moedigt de schaalsprong van Brainport aan. In de Nationale Omgevingsvisie (2019) staat: ‘Het vergroten van de aantrekkelijkheid van de leefomgeving (…) ondersteunt de concurrentiekracht van Nederlandse regio’s.’ Over zorg, welzijn en het terugdringen van armoede zwijgen de beleidsmakers, terwijl mensen juist daar belang aan hechten. Van de drie P’s krijgt profit voorrang, op afstand gevolgd door people en planet.
Het oude denken over welvaart staat dus nog altijd voorop, inclusief de taal van winstmaximalisatie en competitief najagen van succes. Logisch dat het beleid blijft sjoemelen met ‘klimaat-neutrale’ keurmerken, compensatie voor grootverbruikers van energie, gunstige belastingtarieven voor grote bedrijven, etcetera.
Ook in de Brainport-meerjarenagenda domineren economische belangen, in combinatie met de wens door te groeien tot een topregio en een ‘echte wereldspeler’. Innovatie, vestigingsklimaat, concurrentiekracht en het ontwikkelen van kansrijke markten voor sleutel-technologieën zijn de kernbegrippen. Nog steeds onder de mantra dat slimme technologie de oplossing is voor de ecologische crisis.
Een burgerberaad helpt politici om beslissingen te nemen over complexe - vaak polariserende - onderwerpen. Een groep gelote burgers doet, op basis van uitgebreide informatie en overleg, aanbevelingen over beleid. Zij vormen een dwarsdoorsnede van de samenleving. Cruciaal is dat de politiek voorafgaand duidelijk maakt wat er met de uitkomsten gedaan zal worden en op welke termijn. (bron: Bureau Burgerberaad)
Brainport is een stichting die veel beleid uitstippelt. Dat is verre van democratisch: burgemeesters van de regio en vertegenwoordigers van Hightechbedrijven en kennisinstellingen (de triple helix) sluiten achter de schermen en ver uit het zicht van burgers en gemeenteraden allerlei deals.
De ‘hoog over’-aanpak van rijk, provincie en regio ‘landt’ vervolgens lokaal in de vorm van dwingende ruimtelijke kaders: aantallen woningen voor grote projecten als Knoop XL, locaties voor woningbouw en bedrijfsleven, enzovoort, los van wat op buurtniveau leeft en nodig is. Bewoners krijgen gelegenheid om wat vragen te stellen, als vrijwel alles al vast ligt. Zij zijn in het besluitvormingsproces geen gelijkwaardige partij; het primaat ligt bij marktpartijen.
Het is de vraag of er zomaar tot een schaalsprong besloten mag worden, zonder serieuze raadpleging van de bevolking. Wil een toekomstvisie draagvlak verkrijgen, dan moeten we beginnen met de vraag: waar willen we met zijn allen naar toe? In welke stad willen we in 2040 leven?
Van belang is dat het stadsbestuur de uitkomst van het burgerberaad niet zomaar terzijde zal leggen
Er is dringend bezinning nodig op het verstedelijkingsoffensief dat op de regio afkomt. Een burgerberaad is daar in onze ogen een goed bruikbaar instrument voor. Het Bestuursakkoord 2022-2026 meldt dat de gemeente in de huidige bestuursperiode minimaal één keer een burgerberaad zal organiseren, ‘om onze inwoners meer directe invloed te geven’.
De kracht van een burgerberaad zit in de ontwikkeling van visies waar iedereen zich onderdeel van voelt. Het beraad wordt niet gehinderd door lobbyisten, deals in achterkamertjes, verkiezingsdruk, de strijd om de zetels en coalitiedwang. Van belang is dat het stadsbestuur vooraf duidelijk maakt dat het de uitkomst van het burgerberaad niet zomaar terzijde zal leggen.
Welke stedelijke groei is wenselijk voor Eindhoven?
Leidende vragen zouden kunnen zijn: welke stedelijke groei is wenselijk voor Eindhoven? Kan verdere economische groei samen gaan met een gezonde leefomgeving en welzijn voor de burger? Hoe kunnen we voorkomen dat de kloof tussen arm en rijk, waarvan verdringing op de woningmarkt één voorbeeld is, groter wordt?
Hopelijk komen we dan tot inzichten over andere soorten groei, gericht op maatschappelijk verantwoord ondernemen, rechtvaardigheid en bestaanszekerheid voor allen, binnen ecologische grenzen. Economisch accelereren, zonder te erkennen dat er grenzen aan de groei zijn, is bepaald niet ‘smart’.
Bas van Stokkom en Cor Luykx zijn verbonden aan de Stichting Beter Eindhoven.
Betrek de bevolking bij het enorme verstedelijkingsoffensief dat op de regio af komt met een burgerberaad, zoals genoemd in het bestuursakkoord in Eindhoven.
Ongebreidelde groeiambities stoten in deze tijd op harde grenzen zoals energieprijzen, geopolitieke spanningen, infectieziekten, bomvolle wegen en een bouwstop vanwege de stikstofcrisis. Desondanks juichen bestuurders de groeispurt van Brainport toe, aangejaagd door het succes van ASML.
Het stadsbestuur van Eindhoven wil een forse schaalsprong maken: van 238.000 nu naar 300.000 inwoners in 2040. De plannen van het Stedelijk gebied Eindhoven – het samenwerkingsverband van Eindhoven en de acht aangrenzende gemeenten – zijn niet minder ambitieus: 62.000 nieuwe woningen en 72.000 nieuwe arbeidsplaatsen in 2040.
Een grote pot Haagse impulsgelden
In hun dadendrang zijn de regiobestuurders erin geslaagd een grote pot Haagse impulsgelden binnen te halen. Recentelijk werd bekend dat het rijk bijna 1 miljard euro voor infrastructuur naar regio Eindhoven sluist. Volgens de opgetogen Eindhovense wethouder Steenbakkers is dat ‘historisch moment’ ‘goed voor iedereen in de regio’ (ED 15-11). De Brainport-regio zal opstomen tot belangrijkste economische factor van Nederland.
Maar kan dat allemaal wel? Wat zijn de gevolgen voor leefbaarheid, wonen, welzijn, onderwijs en gezondheid? Hoe werken de plannen uit voor de tweedeling in de maatschappij? En wat vinden de burgers er eigenlijk van? Het is hoog tijd voor een burgerberaad.
is hoog tijd voor een burgerberaad.
Over zorg, welzijn en terugdringen van armoede zwijgen beleidsmakers, terwijl mensen juist daar belang aan hechten
Het rijk verwacht veel heil van hightech en moedigt de schaalsprong van Brainport aan. In de Nationale Omgevingsvisie (2019) staat: ‘Het vergroten van de aantrekkelijkheid van de leefomgeving (…) ondersteunt de concurrentiekracht van Nederlandse regio’s.’ Over zorg, welzijn en het terugdringen van armoede zwijgen de beleidsmakers, terwijl mensen juist daar belang aan hechten. Van de drie P’s krijgt profit voorrang, op afstand gevolgd door people en planet.
Het oude denken over welvaart staat dus nog altijd voorop, inclusief de taal van winstmaximalisatie en competitief najagen van succes. Logisch dat het beleid blijft sjoemelen met ‘klimaat-neutrale’ keurmerken, compensatie voor grootverbruikers van energie, gunstige belastingtarieven voor grote bedrijven, etcetera.
Ook in de Brainport-meerjarenagenda domineren economische belangen, in combinatie met de wens door te groeien tot een topregio en een ‘echte wereldspeler’. Innovatie, vestigingsklimaat, concurrentiekracht en het ontwikkelen van kansrijke markten voor sleutel-technologieën zijn de kernbegrippen. Nog steeds onder de mantra dat slimme technologie de oplossing is voor de ecologische crisis.
Een burgerberaad helpt politici om beslissingen te nemen over complexe - vaak polariserende - onderwerpen. Een groep gelote burgers doet, op basis van uitgebreide informatie en overleg, aanbevelingen over beleid. Zij vormen een dwarsdoorsnede van de samenleving. Cruciaal is dat de politiek voorafgaand duidelijk maakt wat er met de uitkomsten gedaan zal worden en op welke termijn. (bron: Bureau Burgerberaad)
Brainport is een stichting die veel beleid uitstippelt. Dat is verre van democratisch: burgemeesters van de regio en vertegenwoordigers van Hightechbedrijven en kennisinstellingen (de triple helix) sluiten achter de schermen en ver uit het zicht van burgers en gemeenteraden allerlei deals.
De ‘hoog over’-aanpak van rijk, provincie en regio ‘landt’ vervolgens lokaal in de vorm van dwingende ruimtelijke kaders: aantallen woningen voor grote projecten als Knoop XL, locaties voor woningbouw en bedrijfsleven, enzovoort, los van wat op buurtniveau leeft en nodig is. Bewoners krijgen gelegenheid om wat vragen te stellen, als vrijwel alles al vast ligt. Zij zijn in het besluitvormingsproces geen gelijkwaardige partij; het primaat ligt bij marktpartijen.
Het is de vraag of er zomaar tot een schaalsprong besloten mag worden, zonder serieuze raadpleging van de bevolking. Wil een toekomstvisie draagvlak verkrijgen, dan moeten we beginnen met de vraag: waar willen we met zijn allen naar toe? In welke stad willen we in 2040 leven?
Van belang is dat het stadsbestuur de uitkomst van het burgerberaad niet zomaar terzijde zal leggen
Er is dringend bezinning nodig op het verstedelijkingsoffensief dat op de regio afkomt. Een burgerberaad is daar in onze ogen een goed bruikbaar instrument voor. Het Bestuursakkoord 2022-2026 meldt dat de gemeente in de huidige bestuursperiode minimaal één keer een burgerberaad zal organiseren, ‘om onze inwoners meer directe invloed te geven’.
De kracht van een burgerberaad zit in de ontwikkeling van visies waar iedereen zich onderdeel van voelt. Het beraad wordt niet gehinderd door lobbyisten, deals in achterkamertjes, verkiezingsdruk, de strijd om de zetels en coalitiedwang. Van belang is dat het stadsbestuur vooraf duidelijk maakt dat het de uitkomst van het burgerberaad niet zomaar terzijde zal leggen.
Welke stedelijke groei is wenselijk voor Eindhoven?
Leidende vragen zouden kunnen zijn: welke stedelijke groei is wenselijk voor Eindhoven? Kan verdere economische groei samen gaan met een gezonde leefomgeving en welzijn voor de burger? Hoe kunnen we voorkomen dat de kloof tussen arm en rijk, waarvan verdringing op de woningmarkt één voorbeeld is, groter wordt?
Hopelijk komen we dan tot inzichten over andere soorten groei, gericht op maatschappelijk verantwoord ondernemen, rechtvaardigheid en bestaanszekerheid voor allen, binnen ecologische grenzen. Economisch accelereren, zonder te erkennen dat er grenzen aan de groei zijn, is bepaald niet ‘smart’.
Bas van Stokkom en Cor Luykx zijn verbonden aan de Stichting Beter Eindhoven.
Utrecht, 15-11-22
Inwoners bij klimaatuitdagingen betrekken
In Utrecht kunnen inwoners binnenkort meedenken over klimaatonderwerpen. De gemeente organiseert hiervoor een klimaatpanel. Andere gemeenten hebben eerder al soortgelijke initiatieven in het leven geroepen.
Gemeente Utrecht gaat met inwoners in gesprek over de klimaatthema’s die nu spelen. De stad wil graag dat inwoners hierover gaan meedenken. Dat kan bijvoorbeeld op het vlak van energie, mobiliteit en groen in de gemeente. Utrecht organiseert daarom een klimaatpanel, dat uit vijftig inwoners bestaat. De panelleden krijgen een uitnodiging om mee te denken over de gemeentelijke klimaatplannen en te adviseren bij beleid. Het panel start in januari 2023 en wordt vijf keer per jaar georganiseerd.
Beleid beter laten aansluiten
De inwoners worden geselecteerd op basis van loting. Wie mee wil doen, hoeft geen specifieke kennis te hebben van het onderwerp. De eigen situatie en omstandigheden vormen in grote mate de inbreng. Wethouder Lot van Hooijdonk (Energie en Klimaat): ‘Als gemeente zetten we alles op alles om klimaatverandering tegen te gaan en onze inwoners te helpen hun energierekening betaalbaar te houden. Maar sluit ons beleid genoeg aan op de wensen en behoeften van onze inwoners? Welke tips hebben zij voor ons en zijn er onderwerpen waar we als gemeente meer aandacht aan moeten besteden? Met dit Klimaatpanel luisteren we naar onze inwoners en passen we zo nodig en mogelijk onze aanpak aan.’
De eerste bijeenkomsten gaan over energie. Daarbij wordt bijvoorbeeld gevraagd wat inwoners nog missen in de gemeentelijke aanpak van de energiecrisis en de stijgende energiekosten. Onderwerp van gesprek is ook de manier waarop de gemeente inwoners helpt met energie besparen. Wie niet is ingeloot voor het panel, maar wel graag meedenkt, kan na elke panelsessie zijn of haar mening geven op het online platform DenkMee. Hier zijn straks de discussiepunten te vinden die voortvloeien uit de panelsessies.
Mini-burgerberaad
Utrecht is niet de enige gemeente die de hulp van inwoners inroept voor klimaatissues. Amsterdam vroeg vorig jaar honderd inwoners om in een mini-burgerberaad mee te denken over klimaatmaatregelen. Een onderzoeksbureau becijferde dat de gemeente met de huidige maatregelen in 2030 nog te weinig reductie van CO₂-uitstoot zou behalen. De stad besloot daarop tot het mini-burgerberaad om de gemeentelijke doelstellingen alsnog te halen.
De honderd geselecteerde inwoners kwamen inmiddels zes keer bijeen, fysiek én online. In eerste instantie kwamen er 26 concrete plannen uit de bus. Denk bijvoorbeeld aan een fonds om huurwoningen te verduurzamen, een tweede Amsterdamse Bos met gemeenschappelijke functie, het installeren van een klimaatraad en klimaatcoaches voor de wijk, het verwarmen van huizen met geothermie (warm water uit de grond), het starten van een duurzame bedrijvencoalitie, een Amsterdams energiefonds en het verhogen van de prijs van parkeervergunningen, met name bij een tweede auto.
Alle plannen zijn doorgerekend en dat leverde uiteindelijk tien voorstellen op die de CO₂-uitstoot van de hoofdstad versneld kunnen doen verminderen. Het college reageerde enthousiast, en wil vaker een burgerberaad inzetten.
Den Haag houdt dit jaar ook burgerberaden met als onderwerpen klimaatverandering en de overgang naar schone energiebronnen. In de eerste Haagse burgerberaden dachten bewoners mee over maatregelen om klimaatverandering in hun wijk op te vangen. In de volgende bijeenkomsten bepalen ze welke adviezen ze de gemeenteraad geven.
Inwonerspanel voor het delen van kennis
Andere gemeenten betrekken eveneens inwoners bij hun klimaatbeleid, zoals de samenwerkende BUCH-gemeenten. Inwoners van Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo worden via een inwonerspanel gevraagd om hun kennis te delen en hun mening te geven over conceptplannen die handelen over het thema Klimaat. Ze vergaderen vijf keer per jaar op een van de gemeentehuizen. ‘Inwoners kennen de lokale situatie en brengen kennis in die voor experts nieuw is,’ aldus het samenwerkingsverband. ‘Het doel is om zo tot beter beleid en besluiten te komen.’
Meedenken op provinciaal niveau
Het middel wordt ook op provincieniveau ingezet, zoals in de provincie Gelderland. Inwoners krijgen de kans om direct invloed uit te oefenen op het klimaatbeleid van de provincie. Het burgerberaad adviseert hier over de klimaatmaatregelen in het Gelders Klimaatplan.
Bron: Gemeente.nu
Inwoners bij klimaatuitdagingen betrekken
In Utrecht kunnen inwoners binnenkort meedenken over klimaatonderwerpen. De gemeente organiseert hiervoor een klimaatpanel. Andere gemeenten hebben eerder al soortgelijke initiatieven in het leven geroepen.
Gemeente Utrecht gaat met inwoners in gesprek over de klimaatthema’s die nu spelen. De stad wil graag dat inwoners hierover gaan meedenken. Dat kan bijvoorbeeld op het vlak van energie, mobiliteit en groen in de gemeente. Utrecht organiseert daarom een klimaatpanel, dat uit vijftig inwoners bestaat. De panelleden krijgen een uitnodiging om mee te denken over de gemeentelijke klimaatplannen en te adviseren bij beleid. Het panel start in januari 2023 en wordt vijf keer per jaar georganiseerd.
Beleid beter laten aansluiten
De inwoners worden geselecteerd op basis van loting. Wie mee wil doen, hoeft geen specifieke kennis te hebben van het onderwerp. De eigen situatie en omstandigheden vormen in grote mate de inbreng. Wethouder Lot van Hooijdonk (Energie en Klimaat): ‘Als gemeente zetten we alles op alles om klimaatverandering tegen te gaan en onze inwoners te helpen hun energierekening betaalbaar te houden. Maar sluit ons beleid genoeg aan op de wensen en behoeften van onze inwoners? Welke tips hebben zij voor ons en zijn er onderwerpen waar we als gemeente meer aandacht aan moeten besteden? Met dit Klimaatpanel luisteren we naar onze inwoners en passen we zo nodig en mogelijk onze aanpak aan.’
De eerste bijeenkomsten gaan over energie. Daarbij wordt bijvoorbeeld gevraagd wat inwoners nog missen in de gemeentelijke aanpak van de energiecrisis en de stijgende energiekosten. Onderwerp van gesprek is ook de manier waarop de gemeente inwoners helpt met energie besparen. Wie niet is ingeloot voor het panel, maar wel graag meedenkt, kan na elke panelsessie zijn of haar mening geven op het online platform DenkMee. Hier zijn straks de discussiepunten te vinden die voortvloeien uit de panelsessies.
Mini-burgerberaad
Utrecht is niet de enige gemeente die de hulp van inwoners inroept voor klimaatissues. Amsterdam vroeg vorig jaar honderd inwoners om in een mini-burgerberaad mee te denken over klimaatmaatregelen. Een onderzoeksbureau becijferde dat de gemeente met de huidige maatregelen in 2030 nog te weinig reductie van CO₂-uitstoot zou behalen. De stad besloot daarop tot het mini-burgerberaad om de gemeentelijke doelstellingen alsnog te halen.
De honderd geselecteerde inwoners kwamen inmiddels zes keer bijeen, fysiek én online. In eerste instantie kwamen er 26 concrete plannen uit de bus. Denk bijvoorbeeld aan een fonds om huurwoningen te verduurzamen, een tweede Amsterdamse Bos met gemeenschappelijke functie, het installeren van een klimaatraad en klimaatcoaches voor de wijk, het verwarmen van huizen met geothermie (warm water uit de grond), het starten van een duurzame bedrijvencoalitie, een Amsterdams energiefonds en het verhogen van de prijs van parkeervergunningen, met name bij een tweede auto.
Alle plannen zijn doorgerekend en dat leverde uiteindelijk tien voorstellen op die de CO₂-uitstoot van de hoofdstad versneld kunnen doen verminderen. Het college reageerde enthousiast, en wil vaker een burgerberaad inzetten.
Den Haag houdt dit jaar ook burgerberaden met als onderwerpen klimaatverandering en de overgang naar schone energiebronnen. In de eerste Haagse burgerberaden dachten bewoners mee over maatregelen om klimaatverandering in hun wijk op te vangen. In de volgende bijeenkomsten bepalen ze welke adviezen ze de gemeenteraad geven.
Inwonerspanel voor het delen van kennis
Andere gemeenten betrekken eveneens inwoners bij hun klimaatbeleid, zoals de samenwerkende BUCH-gemeenten. Inwoners van Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo worden via een inwonerspanel gevraagd om hun kennis te delen en hun mening te geven over conceptplannen die handelen over het thema Klimaat. Ze vergaderen vijf keer per jaar op een van de gemeentehuizen. ‘Inwoners kennen de lokale situatie en brengen kennis in die voor experts nieuw is,’ aldus het samenwerkingsverband. ‘Het doel is om zo tot beter beleid en besluiten te komen.’
Meedenken op provinciaal niveau
Het middel wordt ook op provincieniveau ingezet, zoals in de provincie Gelderland. Inwoners krijgen de kans om direct invloed uit te oefenen op het klimaatbeleid van de provincie. Het burgerberaad adviseert hier over de klimaatmaatregelen in het Gelders Klimaatplan.
Bron: Gemeente.nu
Monnickendam, 13-11-22.
Waterland wil geen bemoeienis van buitenpoorters en vreest verlies groene Purmer: ’Burgerberaad Wonen is onzin en weggegooid geld’
Burgerparticipatie is een speerpunt van de nieuwe coalitie in Waterland. Maar op bemoeienis van buitenpoorters bij de oplossing van de regionale woningnood, zit een aantal raadsleden helemaal niet te wachten. „Je moet er toch niet aan denken dat de Purmer alsnog wordt aangewezen als woningbouwlocatie?” Met andere woorden: Waterland stapt weer uit het regionale Burgerberaad Wonen.
Dat gebeurt op initiatief van WaterlandNatuurlijk, de grootste fractie in de Waterlandse gemeenteraad. Een voorstel van die partij om af te zien van deelname aan het Burgerberaad Wonen Zaanstreek-Waterland werd deze week gesteund door een meerderheid van de raadsleden.
Daarmee wordt het college van b en w teruggefloten. Dat besloot in mei van dit jaar enthousiast om mee te doen aan de ’denktank’ van 500 inwoners uit de hele regio die zich, samen met ambtenaren en deskundigen, buigen over waar en wanneer hoeveel woningen kunnen worden gebouwd en wat voor huizen dat moeten zijn.
Sturend
Maar het enthousiasme van het college is ver te zoeken bij met name WaterlandNatuurlijk, zo bleek vorige week al tijdens een raadsdebat erover. „Het Burgerberaad wordt ondersteund door experts en inspiratoren”, zei fractieleider Yvonne Gras. „Ik voorzie dat er sturend gewerkt gaat worden. Wat gebeurt er als de uitkomst straks is dat de Purmer de beste plek is om 20.000 woningen neer te zetten? Stemmen we daar dan mee in? Dat is namelijk wel wat er van ons als deelnemer gevraagd wordt: ons wordt gevraagd om een akkoord van het beraad uit te voeren en de uitkomsten op te nemen in beleid. Als we dat niet doen, waarom zitten we daar dan aan tafel?”
Voorstanders van deelname wierpen tegen dat Waterland absoluut niet vast zit aan de uitkomsten van het Burgerberaad en dat lokale politici uiteindelijk hun eigen afwegingen maken: „Als raad kunnen we altijd zeggen: ’Dank u wel voor uw aanbeveling, maar wij kiezen voor iets anders’. We hebben als raad gezegd dat we de Purmer groen willen houden, dus als dat de uitkomst van het beraad wordt, dan kunnen we zeggen dat we niks met die aanbeveling doen”, aldus Luuk Zaal van D66. „Het is heel goed mogelijk dat er uit het beraad andere mooie ideeën komen, die we wel kunnen overnemen.”
Voor dat argument was Gras niet gevoelig: „Dit kan gewoon niet. Het is echt onzin en het is ook nog eens weggegooid geld: het gaat ons als gemeente 18.000 euro kosten en dat kunnen we veel beter besteden aan andere zaken.”
Dat laatste werd deze week bekrachtigd met een voorstel van WaterlandNatuurlijk om af te zien van deelname aan het beraad: „Het is een onwenselijke belasting op de organisatie van de gemeente Waterland, de provincie is niet duidelijk over haar commitment en haar omgang met uitkomsten en er ontstaat een reële kans dat de Purmer aangewezen wordt als grote woningbouwlocatie”, zo luidde de tekst van een motie. Die werd gesteund door het CDA en de VVD en dus aangenomen door een meerderheid van negen stemmen. GroenLinks, D66 en PvdA, met gezamenlijk zeven zetels, stemden tegen de motie.
Uitgekleed
Met het besluit van Waterland wordt het Burgerberaad Wonen Zaanstreek-Waterland behoorlijk uitgekleed. De initiatiefnemers hoopten dat alle zeven regiogemeenten eraan mee zouden doen, maar het blijft vooralsnog beperkt tot Zaanstad, Purmerend en Wormerland. Landsmeer en Oostzaan lieten al eerder weten niet te zullen deelnemen en Edam-Volendam heeft er nog geen besluit over genomen.
Bron:NHD
Amsterdam, 9 november 2022
Om Amsterdammers meer te betrekken bij de politiek komt de gemeente met een nieuw instrument: stadsdeelpanels. Een soort burgerberaad op stadsdeelniveau, bedoeld om de adviezen van bewoners beter te laten horen. Maar stadsdeelcommissieleden, voor wie het instrument bedoeld is, zijn sceptisch over het nut ervan. "Straks creëer je juist weer een soort valse hoop", reageert Bas van der Sande, commissielid in Centrum.
"Ik denk dat ik me wel verbonden voel met de politiek, maar niet gehoord", zegt een bewoner in Noord. De reden voor hem is duidelijk: "Omdat de politiek niet zo veel luistert".
En dat is een terugkerend sentiment onder Amsterdammers. Recente initiatieven van de gemeente waarbij bewoners de kans kregen om in te spreken, verliepen niet zonder slag of stoot. Zo werd laatste bekend dat het nieuwe theater van De Meervaart sowieso in de Sloterplas komt, ondanks protest van de buurt. "Dit is tegen de zin van de omwonenden, we zijn volkomen genegeerd. Ons werd verteld dat we inspraak hadden gehad en dat is gewoon niet waar", verklaarde bewoner Anthony Cowl toen aan AT5.
Om het vertrouwen in de politiek en de betrokkenheid van Amsterdammers te versterken, zet het stadsbestuur vol in op burgerparticipatie. De stadsdeelpanels zijn hierin een nieuw instrument. Het idee is dat er per stadsdeel minimaal 250 bewoners willekeurig worden geloot. Deze bewoners worden vervolgens ten minste twee keer per jaar opgeroepen door de stadsdeelcommissies om te discussiëren over onderwerpen die op dat moment spelen in de buurt.
Betrokken burgers
Maar veel commissieleden zien haken en ogen aan dat plan. "Zij krijgen als het goed is dan één dag om met minimaal 250 Amsterdammers één mening te vormen. Eén dag is zeker niet genoeg, en 250 Amsterdammers zijn er te veel voor een zinvolle dag", denkt Bas van der Sande, commissielid namens de VVD in stadsdeel Centrum.
Volgens Van der Sande is het goed dat de burgers zich op deze manier betrokken voelen, maar hij vreest dat als er niets mee gedaan wordt of de honderden leden het niet met elkaar eens worden het averechts kan werken. "Dan creëer je juist weer een soort valse hoop, van 'nou, dan mogen we weer meedoen, worden we weer betrokken, maar ze luisteren toch niet naar ons'".
Ook Canan Uyar, stadsdeelcommissielid in Noord voor de PvdA, zet nog vraagtekens bij het plan. Hoewel ze inziet dat een burgerpanel beter contact oplevert met de buurt en geluiden kan laten horen die eerst niet bekend waren, moet er volgens haar qua verwachtingsmanagement nog veel gebeuren. "Ik houd mijn hart vast, mocht het zo zijn dat burgers straks weer teleurgesteld zijn. Die zijn nu al zo cynisch over de politiek. Dus dit moet niet een losse ballon zijn die we oplaten en waarmee we straks niets gaan doen." Uyar benadrukt dat het goed is dat er aandacht is voor betere burgerparticipatie, en is in principe voorstander van de stadsdeelpanels als instrument voor betere participatie.
'Stopera is Bermudadriekhoek'
En dat is geen onbekende kost voor de stadsdeelcommissieleden. Volgens hen blijven de adviezen die ze sturen naar het college en de raad te vaak onbeantwoord en dat is pijnlijk. "Ik heb zelfs een keer geroepen dat de Stopera de Bermudadriehoek is van Amsterdam", vertelt Uyar. "Wat er heen gaat, komt nooit meer terug. Zeker omdat we de vorige periode niet zo serieus zijn genomen, hebben we nu onze twijfels of ze de plannen echt waar gaan maken."
Verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink (Democratisering), zegt dat sentiment niet geheel te herkennen. "Want ik merk toch dat in de gemeenteraad heel vaak de adviezen van de stadsdeelcommissies heel serieus worden meegewogen bij besluitvorming, ze staan ook standaard op de agenda. Maar, ik denk dat dit een hele waardevolle toevoeging kan zijn en dat het voor mensen ook heel leuk is om te kunnen meepraten. Loting is een heel eerlijk systeem."
Groot Wassink hoopt, en zegt er zelfs van uit te gaan, dat de stadsdelen hier volgend jaar 'enthousiast' mee aan de slag gaan. Volgens hem zijn de adviezen van de stadsdeelpanels nadrukkelijk een advies aan de stadsdeelcommissies. "Het is dan ook aan hen om te bepalen wat ze er mee doen", aldus de wethouder. "Maar ik geloof in wisdom of the crowd. Dat als zo'n geloot panel zich ergens over buigt, dat daar per definitie een heel waardevol advies uit komt."
Commissielid Van der Sande zet vraagtekens bij de toegevoegde waarde. "Er is al veel burgerparticipatie op stadsdeelniveau. Ga nou juist die instrumenten verbeteren in plaats van een nieuw panel oprichten waar, door loting, willekeurige Amsterdams bijna verplicht in moeten, maar de betrokken bewoners er juist buiten kunnen vallen. Doe niet dat, maar ga met elkaar kijken hoe je de inspraak bij een stadsdeelcommissie, bij een bewonersavond, en uiteindelijk de raad, kan verbeteren."
"Zou het leuk vinden als de gemeenteraad ook besluit dat zij een geloot burgerpanel willen"
RUTGER GROOT WASSINK - WETHOUDER DEMOCRATISERING
Groot Wassink blijft overtuigd van de toekomst van de burgerpanels. "Ik geloof heel erg in loting, en ik geloof heel erg in burgerberaden. Het is een hele belangrijke toevoeging aan het pakket dat we al hebben in de stad. Ik zou het op zich heel leuk vinden als de gemeenteraad zou besluiten dat zij ook een geloot burgerpanel willen, maar dat moet de gemeenteraad zelf besluiten."
Het plan wordt volgende week vastgesteld door het stadsbestuur. Het is uiteindelijk aan de stadsdeelcommissies zelf om te besluiten of ze het gaan gebruiken. Commissielid Van der Sande weet zijn antwoord al: "Niet doen. Gewoon niet doen."
Bron: NH Nieuws
Om Amsterdammers meer te betrekken bij de politiek komt de gemeente met een nieuw instrument: stadsdeelpanels. Een soort burgerberaad op stadsdeelniveau, bedoeld om de adviezen van bewoners beter te laten horen. Maar stadsdeelcommissieleden, voor wie het instrument bedoeld is, zijn sceptisch over het nut ervan. "Straks creëer je juist weer een soort valse hoop", reageert Bas van der Sande, commissielid in Centrum.
"Ik denk dat ik me wel verbonden voel met de politiek, maar niet gehoord", zegt een bewoner in Noord. De reden voor hem is duidelijk: "Omdat de politiek niet zo veel luistert".
En dat is een terugkerend sentiment onder Amsterdammers. Recente initiatieven van de gemeente waarbij bewoners de kans kregen om in te spreken, verliepen niet zonder slag of stoot. Zo werd laatste bekend dat het nieuwe theater van De Meervaart sowieso in de Sloterplas komt, ondanks protest van de buurt. "Dit is tegen de zin van de omwonenden, we zijn volkomen genegeerd. Ons werd verteld dat we inspraak hadden gehad en dat is gewoon niet waar", verklaarde bewoner Anthony Cowl toen aan AT5.
Om het vertrouwen in de politiek en de betrokkenheid van Amsterdammers te versterken, zet het stadsbestuur vol in op burgerparticipatie. De stadsdeelpanels zijn hierin een nieuw instrument. Het idee is dat er per stadsdeel minimaal 250 bewoners willekeurig worden geloot. Deze bewoners worden vervolgens ten minste twee keer per jaar opgeroepen door de stadsdeelcommissies om te discussiëren over onderwerpen die op dat moment spelen in de buurt.
Betrokken burgers
Maar veel commissieleden zien haken en ogen aan dat plan. "Zij krijgen als het goed is dan één dag om met minimaal 250 Amsterdammers één mening te vormen. Eén dag is zeker niet genoeg, en 250 Amsterdammers zijn er te veel voor een zinvolle dag", denkt Bas van der Sande, commissielid namens de VVD in stadsdeel Centrum.
Volgens Van der Sande is het goed dat de burgers zich op deze manier betrokken voelen, maar hij vreest dat als er niets mee gedaan wordt of de honderden leden het niet met elkaar eens worden het averechts kan werken. "Dan creëer je juist weer een soort valse hoop, van 'nou, dan mogen we weer meedoen, worden we weer betrokken, maar ze luisteren toch niet naar ons'".
Ook Canan Uyar, stadsdeelcommissielid in Noord voor de PvdA, zet nog vraagtekens bij het plan. Hoewel ze inziet dat een burgerpanel beter contact oplevert met de buurt en geluiden kan laten horen die eerst niet bekend waren, moet er volgens haar qua verwachtingsmanagement nog veel gebeuren. "Ik houd mijn hart vast, mocht het zo zijn dat burgers straks weer teleurgesteld zijn. Die zijn nu al zo cynisch over de politiek. Dus dit moet niet een losse ballon zijn die we oplaten en waarmee we straks niets gaan doen." Uyar benadrukt dat het goed is dat er aandacht is voor betere burgerparticipatie, en is in principe voorstander van de stadsdeelpanels als instrument voor betere participatie.
'Stopera is Bermudadriekhoek'
En dat is geen onbekende kost voor de stadsdeelcommissieleden. Volgens hen blijven de adviezen die ze sturen naar het college en de raad te vaak onbeantwoord en dat is pijnlijk. "Ik heb zelfs een keer geroepen dat de Stopera de Bermudadriehoek is van Amsterdam", vertelt Uyar. "Wat er heen gaat, komt nooit meer terug. Zeker omdat we de vorige periode niet zo serieus zijn genomen, hebben we nu onze twijfels of ze de plannen echt waar gaan maken."
Verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink (Democratisering), zegt dat sentiment niet geheel te herkennen. "Want ik merk toch dat in de gemeenteraad heel vaak de adviezen van de stadsdeelcommissies heel serieus worden meegewogen bij besluitvorming, ze staan ook standaard op de agenda. Maar, ik denk dat dit een hele waardevolle toevoeging kan zijn en dat het voor mensen ook heel leuk is om te kunnen meepraten. Loting is een heel eerlijk systeem."
Groot Wassink hoopt, en zegt er zelfs van uit te gaan, dat de stadsdelen hier volgend jaar 'enthousiast' mee aan de slag gaan. Volgens hem zijn de adviezen van de stadsdeelpanels nadrukkelijk een advies aan de stadsdeelcommissies. "Het is dan ook aan hen om te bepalen wat ze er mee doen", aldus de wethouder. "Maar ik geloof in wisdom of the crowd. Dat als zo'n geloot panel zich ergens over buigt, dat daar per definitie een heel waardevol advies uit komt."
Commissielid Van der Sande zet vraagtekens bij de toegevoegde waarde. "Er is al veel burgerparticipatie op stadsdeelniveau. Ga nou juist die instrumenten verbeteren in plaats van een nieuw panel oprichten waar, door loting, willekeurige Amsterdams bijna verplicht in moeten, maar de betrokken bewoners er juist buiten kunnen vallen. Doe niet dat, maar ga met elkaar kijken hoe je de inspraak bij een stadsdeelcommissie, bij een bewonersavond, en uiteindelijk de raad, kan verbeteren."
"Zou het leuk vinden als de gemeenteraad ook besluit dat zij een geloot burgerpanel willen"
RUTGER GROOT WASSINK - WETHOUDER DEMOCRATISERING
Groot Wassink blijft overtuigd van de toekomst van de burgerpanels. "Ik geloof heel erg in loting, en ik geloof heel erg in burgerberaden. Het is een hele belangrijke toevoeging aan het pakket dat we al hebben in de stad. Ik zou het op zich heel leuk vinden als de gemeenteraad zou besluiten dat zij ook een geloot burgerpanel willen, maar dat moet de gemeenteraad zelf besluiten."
Het plan wordt volgende week vastgesteld door het stadsbestuur. Het is uiteindelijk aan de stadsdeelcommissies zelf om te besluiten of ze het gaan gebruiken. Commissielid Van der Sande weet zijn antwoord al: "Niet doen. Gewoon niet doen."
Bron: NH Nieuws
Roermond, 5-11-22
Lezing van Louise Boelens over burgerberaad in Roermond
Is een burgerberaad iets voor Roermond? 17 november vanaf 19.30 uur spreekt democratiedeskundige Louise Boelens over burgerberaden tijdens een gratis bijeenkomst in het ontmoetingscentrum naast de Minderbroederskerk, Minderbroederssingel 15F in Roermond.De interactieve avond is georganiseerd door initiatiefgroep Burgerberaad voor Roermond. Aanmelden is niet nodig, iedereen is welkom. De zaal gaat open om 19.00 uur. De Roermondse bestuurders zijn persoonlijk uitgenodigd voor deze avond, zodat ze uit eerste hand kunnen vernemen hoe een burgerberaad in de praktijk werkt. Na afloop gaat Louise Boelens in gesprek met de zaal.
De Utrechtse werkt als begeleider van dialogen, besluitvorming en conflicten, en doet (actie)onderzoek gericht op participatieprocessen en democratie. Ze is opgeleid als organisatiepsycholoog, jurist en Deep Democracy Practitioner, en gespecialiseerd in organisatie- en veranderkunde. Boelens is nauw betrokken bij het Utrechtse burgerberaad. Daar zal ze in Roermond uitgebreid over vertellen. Kort gezegd geeft een burgerberaad via loting geselecteerde burgers vertrouwen en macht om met brede input en deskundige begeleiding belangrijke problemen succesvol op te lossen. Door de genuanceerde en grondige aanpak zorgen burgerberaden voor besluiten met veel steun in de samenleving.
Wijsheid en draagvlak
Dat kan Boelens vanuit haar ervaring beamen: “In een burgerberaad zie ik het zo vaak: in de ontmoeting tussen mensen met verschillende achtergronden ontstaat wijsheid en draagvlak. Vertrouwen geven aan zo’n beraad, heeft echt zin.”
De regie van een burgerberaad wordt in handen gegeven van een onafhankelijke, professionele organisatie met relevante ervaring. Vooraf spreekt de verantwoordelijke overheid zich duidelijk uit over wat er met de aanbevelingen van het burgerberaad gaat gebeuren. Mede hierdoor heeft een burgerberaad grote meerwaarde ten opzichte van een (p)referendum of burgertop.
Burger beslist over onderwerp
De afgelopen jaren zijn internationaal diverse burgerberaden gehouden, onder meer over overstromingen (Polen), landbouw (India), nucleair afval (Australië), democratische vernieuwing (Duitsland) en abortus (Ierland). In Nederlandse steden werd dit hulpmiddel onder meer ingezet voor klimaatmaatregelen (Amsterdam) en het oplossen van een begrotingstekort (Zeist).
Burgerberaad voor Roermond wil dat Roermond het houden van een volwaardig burgerberaad toevoegt aan de lokale gereedschapskist voor burgerparticipatie. “Waar een Roermonds burgerberaad over moet gaan, is aan de burgers”, zegt Johan de Wal, facilitator van Burgerberaad voor Roermond. “De inwoners van Roermond zouden zich daar bijvoorbeeld via een referendum over kunnen uitspreken.”
Burgerberaad voor Roermond is een organisatie voor meer burgerparticipatie. Dit initiatief bestaat uit betrokken burgers met zeer uiteenlopende achtergronden en belangen. Wat ze bindt, is het streven naar een effectiever democratisch bestel. Meer informatie over Burgerberaad voor Roermond is te vinden op https://www.facebook.com/BurgerberaadRoermond.
Lezing van Louise Boelens over burgerberaad in Roermond
Is een burgerberaad iets voor Roermond? 17 november vanaf 19.30 uur spreekt democratiedeskundige Louise Boelens over burgerberaden tijdens een gratis bijeenkomst in het ontmoetingscentrum naast de Minderbroederskerk, Minderbroederssingel 15F in Roermond.De interactieve avond is georganiseerd door initiatiefgroep Burgerberaad voor Roermond. Aanmelden is niet nodig, iedereen is welkom. De zaal gaat open om 19.00 uur. De Roermondse bestuurders zijn persoonlijk uitgenodigd voor deze avond, zodat ze uit eerste hand kunnen vernemen hoe een burgerberaad in de praktijk werkt. Na afloop gaat Louise Boelens in gesprek met de zaal.
De Utrechtse werkt als begeleider van dialogen, besluitvorming en conflicten, en doet (actie)onderzoek gericht op participatieprocessen en democratie. Ze is opgeleid als organisatiepsycholoog, jurist en Deep Democracy Practitioner, en gespecialiseerd in organisatie- en veranderkunde. Boelens is nauw betrokken bij het Utrechtse burgerberaad. Daar zal ze in Roermond uitgebreid over vertellen. Kort gezegd geeft een burgerberaad via loting geselecteerde burgers vertrouwen en macht om met brede input en deskundige begeleiding belangrijke problemen succesvol op te lossen. Door de genuanceerde en grondige aanpak zorgen burgerberaden voor besluiten met veel steun in de samenleving.
Wijsheid en draagvlak
Dat kan Boelens vanuit haar ervaring beamen: “In een burgerberaad zie ik het zo vaak: in de ontmoeting tussen mensen met verschillende achtergronden ontstaat wijsheid en draagvlak. Vertrouwen geven aan zo’n beraad, heeft echt zin.”
De regie van een burgerberaad wordt in handen gegeven van een onafhankelijke, professionele organisatie met relevante ervaring. Vooraf spreekt de verantwoordelijke overheid zich duidelijk uit over wat er met de aanbevelingen van het burgerberaad gaat gebeuren. Mede hierdoor heeft een burgerberaad grote meerwaarde ten opzichte van een (p)referendum of burgertop.
Burger beslist over onderwerp
De afgelopen jaren zijn internationaal diverse burgerberaden gehouden, onder meer over overstromingen (Polen), landbouw (India), nucleair afval (Australië), democratische vernieuwing (Duitsland) en abortus (Ierland). In Nederlandse steden werd dit hulpmiddel onder meer ingezet voor klimaatmaatregelen (Amsterdam) en het oplossen van een begrotingstekort (Zeist).
Burgerberaad voor Roermond wil dat Roermond het houden van een volwaardig burgerberaad toevoegt aan de lokale gereedschapskist voor burgerparticipatie. “Waar een Roermonds burgerberaad over moet gaan, is aan de burgers”, zegt Johan de Wal, facilitator van Burgerberaad voor Roermond. “De inwoners van Roermond zouden zich daar bijvoorbeeld via een referendum over kunnen uitspreken.”
Burgerberaad voor Roermond is een organisatie voor meer burgerparticipatie. Dit initiatief bestaat uit betrokken burgers met zeer uiteenlopende achtergronden en belangen. Wat ze bindt, is het streven naar een effectiever democratisch bestel. Meer informatie over Burgerberaad voor Roermond is te vinden op https://www.facebook.com/BurgerberaadRoermond.
Amsterdam, 3-11-22
Consumentenbond roept op tot burgerberaad duurzame voeding
De Consumentenbond roept de ministers Adema (LNV) en Van der Wal (Natuur en Stikstof) op om opdracht te geven voor een burgerberaad over duurzame voeding. Daarmee krijgen consumenten een belangrijke stem in de discussie over een duurzamer voedselsysteem.
Sandra Molenaar, directeur Consumentenbond: ‘Welke voedingskeuzes duurzamer zijn en hoe het voedselsysteem moet verduurzamen, zijn complexe vraagstukken. En in dat soort discussies wordt vooral gesproken óver consumenten, in plaats van mét consumenten. Een burgerberaad geeft burgers de kans om oplossingen aan te dragen die hen als consument helpen bij het maken van duurzamere voedingskeuzes.’
Kamerdebat stikstofrapport
Donderdag 3 november debatteert de Kamer over het stikstofrapport van Remkes. Molenaar: ‘Remkes stelt in zijn rapport dat de marktvraag cruciaal is voor een langjarige toekomst van de agrarische sector. En dat consumenten uiteindelijk meer duurzame producten moeten afnemen. Deels door het aanbod daarheen te verschuiven, maar ook door consumenten zelf aan te blijven spreken. Een breed gedragen burgerberaad over duurzame voeding kan hier aan bijdragen.’
Veelheid aan informatie
De Consumentenbond heeft in september 2022 tientallen gesprekken met consumenten gevoerd over duurzame voeding. Daaruit blijkt dat zij dit onderwerp belangrijk vinden, dat ze inzien dat hoe er nu geconsumeerd wordt niet houdbaar is en dat het verduurzamen van het voedselsysteem de toekomst is. Consumenten zijn ook bereid te veranderen en nemen daartoe al initiatieven. Maar ze voelen zich daarin tegengewerkt door overheid en grote bedrijven. En ook de veelheid aan (tegengestelde) informatie helpt niet.
Garanties nodig
Molenaar: ‘Een burgerberaad kan de obstakels die consumenten tegenhouden om duurzamer te eten op de kaart zetten. De ministers moeten dan wel vooraf garanties geven dat ze aan de slag gaan met de uitkomsten van het burgerberaad. Op die manier kan het burgerberaad ook bijdragen aan het dichten van de kloof tussen burger en overheid.’
Bron: Consumentenbond
Consumentenbond roept op tot burgerberaad duurzame voeding
De Consumentenbond roept de ministers Adema (LNV) en Van der Wal (Natuur en Stikstof) op om opdracht te geven voor een burgerberaad over duurzame voeding. Daarmee krijgen consumenten een belangrijke stem in de discussie over een duurzamer voedselsysteem.
Sandra Molenaar, directeur Consumentenbond: ‘Welke voedingskeuzes duurzamer zijn en hoe het voedselsysteem moet verduurzamen, zijn complexe vraagstukken. En in dat soort discussies wordt vooral gesproken óver consumenten, in plaats van mét consumenten. Een burgerberaad geeft burgers de kans om oplossingen aan te dragen die hen als consument helpen bij het maken van duurzamere voedingskeuzes.’
Kamerdebat stikstofrapport
Donderdag 3 november debatteert de Kamer over het stikstofrapport van Remkes. Molenaar: ‘Remkes stelt in zijn rapport dat de marktvraag cruciaal is voor een langjarige toekomst van de agrarische sector. En dat consumenten uiteindelijk meer duurzame producten moeten afnemen. Deels door het aanbod daarheen te verschuiven, maar ook door consumenten zelf aan te blijven spreken. Een breed gedragen burgerberaad over duurzame voeding kan hier aan bijdragen.’
Veelheid aan informatie
De Consumentenbond heeft in september 2022 tientallen gesprekken met consumenten gevoerd over duurzame voeding. Daaruit blijkt dat zij dit onderwerp belangrijk vinden, dat ze inzien dat hoe er nu geconsumeerd wordt niet houdbaar is en dat het verduurzamen van het voedselsysteem de toekomst is. Consumenten zijn ook bereid te veranderen en nemen daartoe al initiatieven. Maar ze voelen zich daarin tegengewerkt door overheid en grote bedrijven. En ook de veelheid aan (tegengestelde) informatie helpt niet.
Garanties nodig
Molenaar: ‘Een burgerberaad kan de obstakels die consumenten tegenhouden om duurzamer te eten op de kaart zetten. De ministers moeten dan wel vooraf garanties geven dat ze aan de slag gaan met de uitkomsten van het burgerberaad. Op die manier kan het burgerberaad ook bijdragen aan het dichten van de kloof tussen burger en overheid.’
Bron: Consumentenbond
SCHAGEN, 31-10-22.
De gemeenteraad van Schagen is op zoek naar inwoners die mee willen denken.
Op woensdagavond 23 november wordt een bijeenkomst gehouden in de raadszaal van het gemeentehuis waar inwoners zich voor aan kunnen melden.
De gemeenteraad wil graag samen met de inwoners beleid maken en uitvoeren. Inwoners die over toekomstig beleid mee willen denken, worden van harte uitgenodigd.
Dertig inwoners kunnen zich aanmelden om in gesprek te gaan met de leden van de raad. Na een algemene inleiding en korte workshop over burgerparticipatie, wordt in groepjes verder gesproken over hoe dit binnen de gemeente Schagen vorm kan worden gegeven.
Aanmelden voor de meedenksessie kan tot 18 november via griffie@schagen.nl. Meld ook jouw naam, leeftijd en woonplaats zodat er een representatieve groep kan worden gevormd. Bron Noordkop Centraal.
De gemeenteraad van Schagen is op zoek naar inwoners die mee willen denken.
Op woensdagavond 23 november wordt een bijeenkomst gehouden in de raadszaal van het gemeentehuis waar inwoners zich voor aan kunnen melden.
De gemeenteraad wil graag samen met de inwoners beleid maken en uitvoeren. Inwoners die over toekomstig beleid mee willen denken, worden van harte uitgenodigd.
Dertig inwoners kunnen zich aanmelden om in gesprek te gaan met de leden van de raad. Na een algemene inleiding en korte workshop over burgerparticipatie, wordt in groepjes verder gesproken over hoe dit binnen de gemeente Schagen vorm kan worden gegeven.
Aanmelden voor de meedenksessie kan tot 18 november via griffie@schagen.nl. Meld ook jouw naam, leeftijd en woonplaats zodat er een representatieve groep kan worden gevormd. Bron Noordkop Centraal.
Amsterdam. 28-10-22.
Geef burgers meer invloed op coronamaatregelen, zegt Jolande Sap, de tegenhanger van Jaap van Dissel
Het kabinet wil lessen leren van de corona-epidemie. Jolande Sap, de tegenhanger van Jaap van Dissel van het OMT, doet daarvoor een voorstel: stel burgerberaden in.
Jeroen den Blijker27 oktober 2022, 15:38De coronathermometer staat al wekenlang op standje twee, het aantal geregistreerde covidbesmettingen daalt lichtjes. En toen ze afgelopen zomer gevraagd werd om leiding te geven aan het Maatschappelijk Impact Team (MIT), dacht Jolande Sap zelfs nog even: “Corona? Is dat nu nog nodig?”
Maar let op, waarschuwen deskundigen: het virus is niet weg, kan muteren en dan alsnog hard toeslaan. We staan bovendien nog maar aan het begin van de herfst; de winter moet nog komen. Ook daarom was Sap vorige maand zo bezorgd in de Tweede Kamer, tijdens een technisch overleg. Het kabinet is volgens haar onvoldoende voorbereid op de zware scenario’s. “De gereedschapskist is nog lang niet op orde”, zegt ze ook nu. “Bijvoorbeeld omdat een helder plan ontbreekt voor de invoering van de politiek zo omstreden coronapas. Die pas is voor een groot deel van de cultuursector essentieel om sluitingen te voorkomen als het aantal besmettingen oploopt.”
Zo maakt ze zich nu ook zorgen over het ontbreken van iedere urgentie om de basismaatregelen na te leven. “Daarover moet meer en beter gecommuniceerd worden: ga je booster halen, was je handen, test jezelf bij twijfel en blijf thuis als je besmet bent. En leg vooral ook uit wat het belang daarvan is.”
De lockdown was een nachtmerrie voor jongerenWél is iedereen, ook het kabinet, duidelijk dat het allemaal béter moet bij een toekomstige, grootschalige virusuitbraak. Daarom is Sap met haar team van negen deskundigen aangesteld. Zij moeten het ‘burgerperspectief’ van toekomstige corona-maatregelen inbrengen, zodat het kabinet niet meer vooral vaart op de adviezen van het Outbreak Management Team van Jaap van Dissel.
Bij de coronabestrijding van de afgelopen jaren tekende zich bijvoorbeeld een scherpe belangentegenstelling af. Enerzijds was er het belang van het redden van mensen in acuut levensgevaar. Anderzijds waren er de belangen van de rest van de samenleving. Sap: “Het daarbij vinden van een balans, was echt een probleem. Dat zag je ook in andere landen.”
De lockdowns waren bijvoorbeeld een nachtmerrie voor jongeren. Die liepen mentale klappen op. Ook zorgden de lockdowns voor leerachterstanden en economische zorgen. De afgeschaalde zorg vertaalde zich in veel gezondheidsschade voor patiënten die nog langer op hun behandeling moesten wachten. Die uitgestelde zorg is nog steeds niet ingelopen. Sap: “Mijn vrees is dat als je je nu niet over die balans uitspreekt, je straks weer in de reflex belandt om toch vooral zoveel mogelijk levens te redden.” Voor politici is dit een lastig ethisch dilemma, in het huidige, gepolariseerde klimaat, erkent Sap. “Je zou voor de besluitvorming over coronamaatregelen willen weten, hoe de samenleving hiermee wil omgaan.”
Een burgerraad kan prima adviseren over lastige kwestiesIn zijn vorige maand verschenen advies stelt het MIT dan ook voor om met die samenleving in gesprek te gaan, middels burgerberaden. Deze groepen van honderdvijftig à tweehonderd burgers, uit alle lagen van de bevolking afkomstig en bij loting aangewezen, kunnen daar dan advies over uitbrengen.
“Burgerberaden lenen zich heel goed voor dit soort ingewikkelde kwesties”, meent Sap, die wijst op het Ierse burgerberaad over abortus maar ook het Zwitserse, over migratie. Kwesties die politiek muurvast zaten, maar waarbij het advies van een representatieve groep burgers de uitweg was. “Ook in Duitsland zijn hier op lokaal niveau goede ervaringen mee opgedaan. Voorwaarde is wel dat je zo’n beraad van goede informatie voorziet en dat je er tijd voor uittrekt. Zo kan je écht gemakkelijker buiten voor de hand liggende conclusies blijven.”
De vraag is natuurlijk of de politiek dit aandurft, zo gewend als die is aan haar eigen primaat. Niet voor niets komen referenda hier uiterst moeizaam van de grond. “Ja, voor de politiek is dit ingewikkeld”, beaamt Sap. “Maar ik weet dat er binnen de ministeries en in het kabinet mensen zijn die hier warm voor lopen.”
Pluspunt is wel, vervolgt ze, dat het maatschappelijk draagvlak voor een burgerraadadvies mogelijk groter is dan voor een opgelegde maatregel. “Het vereist inderdaad moed om dit te doen, maar ik ben ervan overtuigd dat het zal werken. En dan niet alleen in deze kwestie, maar ook in andere, sterk gepolitiseerde kwesties als het klimaatcrisis of energiecrisis.”
Bron: Trouw
Geef burgers meer invloed op coronamaatregelen, zegt Jolande Sap, de tegenhanger van Jaap van Dissel
Het kabinet wil lessen leren van de corona-epidemie. Jolande Sap, de tegenhanger van Jaap van Dissel van het OMT, doet daarvoor een voorstel: stel burgerberaden in.
Jeroen den Blijker27 oktober 2022, 15:38De coronathermometer staat al wekenlang op standje twee, het aantal geregistreerde covidbesmettingen daalt lichtjes. En toen ze afgelopen zomer gevraagd werd om leiding te geven aan het Maatschappelijk Impact Team (MIT), dacht Jolande Sap zelfs nog even: “Corona? Is dat nu nog nodig?”
Maar let op, waarschuwen deskundigen: het virus is niet weg, kan muteren en dan alsnog hard toeslaan. We staan bovendien nog maar aan het begin van de herfst; de winter moet nog komen. Ook daarom was Sap vorige maand zo bezorgd in de Tweede Kamer, tijdens een technisch overleg. Het kabinet is volgens haar onvoldoende voorbereid op de zware scenario’s. “De gereedschapskist is nog lang niet op orde”, zegt ze ook nu. “Bijvoorbeeld omdat een helder plan ontbreekt voor de invoering van de politiek zo omstreden coronapas. Die pas is voor een groot deel van de cultuursector essentieel om sluitingen te voorkomen als het aantal besmettingen oploopt.”
Zo maakt ze zich nu ook zorgen over het ontbreken van iedere urgentie om de basismaatregelen na te leven. “Daarover moet meer en beter gecommuniceerd worden: ga je booster halen, was je handen, test jezelf bij twijfel en blijf thuis als je besmet bent. En leg vooral ook uit wat het belang daarvan is.”
De lockdown was een nachtmerrie voor jongerenWél is iedereen, ook het kabinet, duidelijk dat het allemaal béter moet bij een toekomstige, grootschalige virusuitbraak. Daarom is Sap met haar team van negen deskundigen aangesteld. Zij moeten het ‘burgerperspectief’ van toekomstige corona-maatregelen inbrengen, zodat het kabinet niet meer vooral vaart op de adviezen van het Outbreak Management Team van Jaap van Dissel.
Bij de coronabestrijding van de afgelopen jaren tekende zich bijvoorbeeld een scherpe belangentegenstelling af. Enerzijds was er het belang van het redden van mensen in acuut levensgevaar. Anderzijds waren er de belangen van de rest van de samenleving. Sap: “Het daarbij vinden van een balans, was echt een probleem. Dat zag je ook in andere landen.”
De lockdowns waren bijvoorbeeld een nachtmerrie voor jongeren. Die liepen mentale klappen op. Ook zorgden de lockdowns voor leerachterstanden en economische zorgen. De afgeschaalde zorg vertaalde zich in veel gezondheidsschade voor patiënten die nog langer op hun behandeling moesten wachten. Die uitgestelde zorg is nog steeds niet ingelopen. Sap: “Mijn vrees is dat als je je nu niet over die balans uitspreekt, je straks weer in de reflex belandt om toch vooral zoveel mogelijk levens te redden.” Voor politici is dit een lastig ethisch dilemma, in het huidige, gepolariseerde klimaat, erkent Sap. “Je zou voor de besluitvorming over coronamaatregelen willen weten, hoe de samenleving hiermee wil omgaan.”
Een burgerraad kan prima adviseren over lastige kwestiesIn zijn vorige maand verschenen advies stelt het MIT dan ook voor om met die samenleving in gesprek te gaan, middels burgerberaden. Deze groepen van honderdvijftig à tweehonderd burgers, uit alle lagen van de bevolking afkomstig en bij loting aangewezen, kunnen daar dan advies over uitbrengen.
“Burgerberaden lenen zich heel goed voor dit soort ingewikkelde kwesties”, meent Sap, die wijst op het Ierse burgerberaad over abortus maar ook het Zwitserse, over migratie. Kwesties die politiek muurvast zaten, maar waarbij het advies van een representatieve groep burgers de uitweg was. “Ook in Duitsland zijn hier op lokaal niveau goede ervaringen mee opgedaan. Voorwaarde is wel dat je zo’n beraad van goede informatie voorziet en dat je er tijd voor uittrekt. Zo kan je écht gemakkelijker buiten voor de hand liggende conclusies blijven.”
De vraag is natuurlijk of de politiek dit aandurft, zo gewend als die is aan haar eigen primaat. Niet voor niets komen referenda hier uiterst moeizaam van de grond. “Ja, voor de politiek is dit ingewikkeld”, beaamt Sap. “Maar ik weet dat er binnen de ministeries en in het kabinet mensen zijn die hier warm voor lopen.”
Pluspunt is wel, vervolgt ze, dat het maatschappelijk draagvlak voor een burgerraadadvies mogelijk groter is dan voor een opgelegde maatregel. “Het vereist inderdaad moed om dit te doen, maar ik ben ervan overtuigd dat het zal werken. En dan niet alleen in deze kwestie, maar ook in andere, sterk gepolitiseerde kwesties als het klimaatcrisis of energiecrisis.”
Bron: Trouw
Haarlemmermeer, 21-10-22
GroenLinks overweegt ‘burgerberaad’ in Haarlemmermeer
Laura Hoogstraten: 'Kies voor een gericht onderwerp.'
“Een burgerberaad in Haarlemmermeer zou moeten kiezen voor een gericht onderwerp. Dan krijg je misschien wat minder, maar wel bétere adviezen.” Deze boodschap geeft wethouder in Zeist Laura Hoogstraten mee aan GroenLinks, dat woensdagavond een online bijeenkomst houdt over het burgerberaad.
Via een burgerberaad moet het geschonden vertrouwen in de politiek worden teruggewonnen. Het onderwerp is actueel. Minister Rob Jetten ziet een nationaal burgerberaad over het klimaat wel zitten, in de Tweede Kamer stelde CDA-fractievoorzitter Heerma voor een burgerberaad te houden over de vergrijzing. Ook in allerlei gemeenten worden lokale burgerberaden georganiseerd of zijn er plannen om dat te doen, zoals in Haarlem.
Ook GroenLinks-fractielid Eline Gumbert heeft oren naar een burgerberaad en ging daarover in gesprek met Laura Hoogstraten, wethouder in Zeist. In die gemeente is namelijk in 2020-2021 met succes een burgerberaad gehouden, al werd het daar toen een Inwoners Advies Commissie genoemd.
Omdat er bezuinigingen nodig waren wilde de gemeenteraad daar samen met inwoners kijken hoe dat het beste kon. Er werd verder gekeken dan de gebruikelijke inspraakavond. In Zeist wonen 65.000 mensen, en daarvan werden 6.500 volwassenen uitgenodigd, verdeeld over de verschillende wijken en kernen. Tot positieve verbazing had 15 procent daarvan zin om mee te praten. Via een loting werd een groep van 150 gemêleerde inwoners samengesteld. Door de corona vonden de bijeenkomsten online plaats.
Hoogstraten: “Er zijn vanuit de IAC 62 voorstellen gedaan. Twaalf daarvan waren niet uitvoerbaar, en twee heeft de raad niet overgenomen wegens onvoldoende maatschappelijk draagvlak. Maar er kon 1,7 miljoen bezuinigd worden. Er was bijvoorbeeld een voorstel om participatie digitaal te organiseren zodat het goedkoper werd. Dat dat mogelijk was, dat was wel duidelijk geworden. Er werd ook gekeken naar de inkomsten van de gemeente: een voorstel was om de OZB te verhogen, dat hebben we ook gedaan.”
“Het burgerberaad was een succes."
Dat zit ‘m nog niet eens zozeer in die cijfers. Het mooiste is dat inwoners konden meedoen. Het onderlinge gesprek, het gehoord worden, ertoe doen. We kregen veel positieve feedback. De echte opbrengst is eigenlijk niet in euro’s uit te drukken.”
De wethouder van Zeist denkt het burgerberaad ook in andere gemeente kan werken. “Het is wel belangrijk dat er duidelijkheid is: de gemeenteraad is als eerste aan zet, en neemt ook de besluiten. Wat er met de adviezen van de burgers wordt gedaan, moet worden teruggekoppeld aan de deelnemers en inwoners. De diversiteit van de groep is ook een voorwaarde.”
“Ons advies aan Haarlemmermeer is: kies een gericht onderwerp, maak het niet te breed. Dan krijg je misschien wat minder adviezen, maar wel nog bétere adviezen, die meer doordacht kunnen zijn. De uitwerking van de voorstellen is dan eenvoudiger en kost minder tijd.”
De online bijeenkomst over het burgerberaad van GroenLinks Haarlemmermeer vindt plaats van woensdag 26 oktober van 20.00 uur tot 21.30 uur. Verschillende deskundigen zijn aanwezig: Hans Westrik (mijnburgerberaad.nl), Janneke Barten (GroenLinks Haarlem) en Mirjam de Pagter (G1000.nu). Deelnemen kan via een link op haarlemmermeer.groenlinks.nl.
Bron: HC Nieuws
GroenLinks overweegt ‘burgerberaad’ in Haarlemmermeer
Laura Hoogstraten: 'Kies voor een gericht onderwerp.'
“Een burgerberaad in Haarlemmermeer zou moeten kiezen voor een gericht onderwerp. Dan krijg je misschien wat minder, maar wel bétere adviezen.” Deze boodschap geeft wethouder in Zeist Laura Hoogstraten mee aan GroenLinks, dat woensdagavond een online bijeenkomst houdt over het burgerberaad.
Via een burgerberaad moet het geschonden vertrouwen in de politiek worden teruggewonnen. Het onderwerp is actueel. Minister Rob Jetten ziet een nationaal burgerberaad over het klimaat wel zitten, in de Tweede Kamer stelde CDA-fractievoorzitter Heerma voor een burgerberaad te houden over de vergrijzing. Ook in allerlei gemeenten worden lokale burgerberaden georganiseerd of zijn er plannen om dat te doen, zoals in Haarlem.
Ook GroenLinks-fractielid Eline Gumbert heeft oren naar een burgerberaad en ging daarover in gesprek met Laura Hoogstraten, wethouder in Zeist. In die gemeente is namelijk in 2020-2021 met succes een burgerberaad gehouden, al werd het daar toen een Inwoners Advies Commissie genoemd.
Omdat er bezuinigingen nodig waren wilde de gemeenteraad daar samen met inwoners kijken hoe dat het beste kon. Er werd verder gekeken dan de gebruikelijke inspraakavond. In Zeist wonen 65.000 mensen, en daarvan werden 6.500 volwassenen uitgenodigd, verdeeld over de verschillende wijken en kernen. Tot positieve verbazing had 15 procent daarvan zin om mee te praten. Via een loting werd een groep van 150 gemêleerde inwoners samengesteld. Door de corona vonden de bijeenkomsten online plaats.
Hoogstraten: “Er zijn vanuit de IAC 62 voorstellen gedaan. Twaalf daarvan waren niet uitvoerbaar, en twee heeft de raad niet overgenomen wegens onvoldoende maatschappelijk draagvlak. Maar er kon 1,7 miljoen bezuinigd worden. Er was bijvoorbeeld een voorstel om participatie digitaal te organiseren zodat het goedkoper werd. Dat dat mogelijk was, dat was wel duidelijk geworden. Er werd ook gekeken naar de inkomsten van de gemeente: een voorstel was om de OZB te verhogen, dat hebben we ook gedaan.”
“Het burgerberaad was een succes."
Dat zit ‘m nog niet eens zozeer in die cijfers. Het mooiste is dat inwoners konden meedoen. Het onderlinge gesprek, het gehoord worden, ertoe doen. We kregen veel positieve feedback. De echte opbrengst is eigenlijk niet in euro’s uit te drukken.”
De wethouder van Zeist denkt het burgerberaad ook in andere gemeente kan werken. “Het is wel belangrijk dat er duidelijkheid is: de gemeenteraad is als eerste aan zet, en neemt ook de besluiten. Wat er met de adviezen van de burgers wordt gedaan, moet worden teruggekoppeld aan de deelnemers en inwoners. De diversiteit van de groep is ook een voorwaarde.”
“Ons advies aan Haarlemmermeer is: kies een gericht onderwerp, maak het niet te breed. Dan krijg je misschien wat minder adviezen, maar wel nog bétere adviezen, die meer doordacht kunnen zijn. De uitwerking van de voorstellen is dan eenvoudiger en kost minder tijd.”
De online bijeenkomst over het burgerberaad van GroenLinks Haarlemmermeer vindt plaats van woensdag 26 oktober van 20.00 uur tot 21.30 uur. Verschillende deskundigen zijn aanwezig: Hans Westrik (mijnburgerberaad.nl), Janneke Barten (GroenLinks Haarlem) en Mirjam de Pagter (G1000.nu). Deelnemen kan via een link op haarlemmermeer.groenlinks.nl.
Bron: HC Nieuws
Purerend, 22-1022
Na Waterland en Zaanstad is ook Purmerend om: inwoners bedenken oplossingen voor de woningcrisis in de regio tijdens Burgerberaad Wonen
Na de gemeenten Zaanstad en Waterland haakt ook Purmerend aan bij het burgerinitiatief G1000Wonen. Inwoners zijn daarbij aan zet om oplossingen te bedenken voor de wooncrisis in ons land en specifiek de eigen regio. Het college van Purmerend is niet enthousiast om geld en tijd te steken in het Burgerberaad, maar een overgrote meerderheid van de politiek geeft groen licht.
Het Burgerberaad Wonen gaat bestaan uit 500 inwoners van 16 jaar en ouder, uit elke deelnemende gemeente ongeveer evenveel. Het grootste deel daarvan wordt geloot uit de persoonsregisters zodat een zo gevarieerd mogelijke groep mensen ontstaat. Tijdens een aantal bijeenkomsten gaan zij in gesprek met ambtenaren, lokale en provinciale politici, woningcorporaties, projectontwikkelaars en andere deskundigen en belanghebbenden op het gebied van wonen en bouwen. Uiteindelijk moet dat leiden tot ideeën en oplossingen waar de gemeenten mee aan de slag kunnen om de woningcrisis te lijf te gaan. De woningcorporaties in de regio hebben het idee omarmd.
Is het de zoveelste praatgroep die een duit in het zakje doet, of zijn er daadwerkelijk oplossingen te verwachten van de inwoners die aansluiten bij het Burgerberaad? Voor het Purmerendse college was het eerste doorslaggevend: burgemeester en wethouders zien er geen heil in om geld en ambtelijke uren in het initiatief te steken, want daarom werd gevraagd door G1000, dat aan de wieg staat van het Burgerberaad.
Nieuwe manierBij andere gemeenten is de houding van de colleges positiever. Het college van Waterland nam in mei al het besluit om aan te haken bij het initiatief van G1000. ,,Dit is een nieuwe manier van burgerparticipatie waarbij je de stem hoort van mensen die je normaal niet of zelden hoort’’, lichtte wethouder Ton van Nieuwkerk van Waterland het standpunt destijds toe.
De gemeente Zaanstad doet ook mee. Tot vreugde van de stichting G1000. ,,Al eerder liet de burgemeester en wethouders weten positief te zijn over het burgerberaad. En op 27 september heeft het college officieel besloten om deel te nemen aan de G1000Wonen Zaanstreek-Waterland’’, aldus de initiatiefnemers. ,,Zaanstad is de grootste gemeente binnen de regio Zaanstreek-Waterland, dus hun deelname geeft veel inwoners de kans om écht mee te kunnen denken aan oplossingen voor de woningnood.’’
Kritisch college
Dat de deelname van Purmerend als gevolg van het kritische college onzeker bleef, was reden voor de initiatiefnemers om een informatieavond te beleggen voor de lokale politiek. ,,Omdat we er van overtuigd zijn dat het Burgerberaad een waardevolle aanvulling is op de wijze waarop bewoners worden betrokken bij belangrijke maatschappelijke thema’s.’’
Kennelijk heeft dat zijn vruchten afgeworpen, want de commissie Maatschappelijk is in grote meerderheid positief over de meepraatsessies. ,,Een uitgelezen kans om te weten wat er speelt’’, in de woorden van Rick Hollander (D66). Over ’een thema dat heel veel inwoners raakt’, vulde Truus Lamers van GroenLinks aan. ,,In onderzoek en ideeën kun je niet wonen’’, aldus Ferry Pankras (CDA). ,,Maar wij zijn toch overtuigd van de meerwaarde die dit initiatief kan hebben.’’
Onrealistische plannenMinder enthousiast waren onder meer de VVD en Stadspartij/Boeren Polder Partij. Barbara Jonk was aanvankelijk tegen het beschikbaar stellen van tijd en geld, maar veranderde van mening toen ze besefte dat ze een minderheid vertegenwoordigde. Evenals het AOV: commissielid Peter van der Nulft was ’niet heel positief’ maar vond het uiteindelijk toch het uitproberen waard. De PvdA bleef tegen. De lange tijd die inwoners eraan moeten besteden en mogelijk onrealistische plannen vormden voor Natalie Saaf een te groot obstakel.
De gemeenten Landsmeer en Oostzaan zien af van deelname. Die hebben aangegeven geen ambtelijke capaciteit beschikbaar te hebben. G1000 is nog in gesprek met de provincie Noord-Holland om te bespreken in welke mate die kan bijdragen aan het Burgerberaad.
Bron: NHD
Na Waterland en Zaanstad is ook Purmerend om: inwoners bedenken oplossingen voor de woningcrisis in de regio tijdens Burgerberaad Wonen
Na de gemeenten Zaanstad en Waterland haakt ook Purmerend aan bij het burgerinitiatief G1000Wonen. Inwoners zijn daarbij aan zet om oplossingen te bedenken voor de wooncrisis in ons land en specifiek de eigen regio. Het college van Purmerend is niet enthousiast om geld en tijd te steken in het Burgerberaad, maar een overgrote meerderheid van de politiek geeft groen licht.
Het Burgerberaad Wonen gaat bestaan uit 500 inwoners van 16 jaar en ouder, uit elke deelnemende gemeente ongeveer evenveel. Het grootste deel daarvan wordt geloot uit de persoonsregisters zodat een zo gevarieerd mogelijke groep mensen ontstaat. Tijdens een aantal bijeenkomsten gaan zij in gesprek met ambtenaren, lokale en provinciale politici, woningcorporaties, projectontwikkelaars en andere deskundigen en belanghebbenden op het gebied van wonen en bouwen. Uiteindelijk moet dat leiden tot ideeën en oplossingen waar de gemeenten mee aan de slag kunnen om de woningcrisis te lijf te gaan. De woningcorporaties in de regio hebben het idee omarmd.
Is het de zoveelste praatgroep die een duit in het zakje doet, of zijn er daadwerkelijk oplossingen te verwachten van de inwoners die aansluiten bij het Burgerberaad? Voor het Purmerendse college was het eerste doorslaggevend: burgemeester en wethouders zien er geen heil in om geld en ambtelijke uren in het initiatief te steken, want daarom werd gevraagd door G1000, dat aan de wieg staat van het Burgerberaad.
Nieuwe manierBij andere gemeenten is de houding van de colleges positiever. Het college van Waterland nam in mei al het besluit om aan te haken bij het initiatief van G1000. ,,Dit is een nieuwe manier van burgerparticipatie waarbij je de stem hoort van mensen die je normaal niet of zelden hoort’’, lichtte wethouder Ton van Nieuwkerk van Waterland het standpunt destijds toe.
De gemeente Zaanstad doet ook mee. Tot vreugde van de stichting G1000. ,,Al eerder liet de burgemeester en wethouders weten positief te zijn over het burgerberaad. En op 27 september heeft het college officieel besloten om deel te nemen aan de G1000Wonen Zaanstreek-Waterland’’, aldus de initiatiefnemers. ,,Zaanstad is de grootste gemeente binnen de regio Zaanstreek-Waterland, dus hun deelname geeft veel inwoners de kans om écht mee te kunnen denken aan oplossingen voor de woningnood.’’
Kritisch college
Dat de deelname van Purmerend als gevolg van het kritische college onzeker bleef, was reden voor de initiatiefnemers om een informatieavond te beleggen voor de lokale politiek. ,,Omdat we er van overtuigd zijn dat het Burgerberaad een waardevolle aanvulling is op de wijze waarop bewoners worden betrokken bij belangrijke maatschappelijke thema’s.’’
Kennelijk heeft dat zijn vruchten afgeworpen, want de commissie Maatschappelijk is in grote meerderheid positief over de meepraatsessies. ,,Een uitgelezen kans om te weten wat er speelt’’, in de woorden van Rick Hollander (D66). Over ’een thema dat heel veel inwoners raakt’, vulde Truus Lamers van GroenLinks aan. ,,In onderzoek en ideeën kun je niet wonen’’, aldus Ferry Pankras (CDA). ,,Maar wij zijn toch overtuigd van de meerwaarde die dit initiatief kan hebben.’’
Onrealistische plannenMinder enthousiast waren onder meer de VVD en Stadspartij/Boeren Polder Partij. Barbara Jonk was aanvankelijk tegen het beschikbaar stellen van tijd en geld, maar veranderde van mening toen ze besefte dat ze een minderheid vertegenwoordigde. Evenals het AOV: commissielid Peter van der Nulft was ’niet heel positief’ maar vond het uiteindelijk toch het uitproberen waard. De PvdA bleef tegen. De lange tijd die inwoners eraan moeten besteden en mogelijk onrealistische plannen vormden voor Natalie Saaf een te groot obstakel.
De gemeenten Landsmeer en Oostzaan zien af van deelname. Die hebben aangegeven geen ambtelijke capaciteit beschikbaar te hebben. G1000 is nog in gesprek met de provincie Noord-Holland om te bespreken in welke mate die kan bijdragen aan het Burgerberaad.
Bron: NHD
Leiden, 19-10-22
Teylingen denkt aan burgerberaad bij oplossen energievraagstuk
Om de overgang naar duurzame energie zo soepel mogelijk te laten verlopen denkt Teylingen onder meer aan de vorming van een burgerberaad. Daarin worden inwoners – een doorsnee uit de samenleving met voor- en tegenstanders – gevraagd met een oplossing te komen voor een concreet vraagstuk. Ze worden daarin bijgestaan door experts op het gebied van energie.
Naast brieven, (sociale) media, informatieavonden, wijkbezoeken, de inzet van energiecoaches en de verstrekking van duurzaamheidsleningen, is het burgerberaad een van de manieren om de inwoners nauw te betrekken bij de grote veranderingen. „De ambitie is om in 2050 aardgasvrij te zijn. We willen 12 procent energiebesparing hebben bereikt in 2025 en 15 procent in 2030”, vertelde een ambtenaar tijdens een presentatie aan de raadscommissie.
ErvaringIn het buitenland is al ervaring opgedaan met een burgerberaad. Zo kan zo’n vertegenwoordigend orgaan bijvoorbeeld een oplossing aandragen als alternatief voor het gas, waarbij haalbaarheid en betaalbaarheid een rol speelt. Is er eenmaal overeenstemming over een plan dan kan dat in zijn geheel worden voorgelegd aan de gemeenteraad, die dan wel heel goede argumenten moet hebben om nog aan het door inwoners uitgewerkte idee te morrelen.
Of het burgerberaad er daadwerkelijk komt, wordt pas later beslist. Eerst zal een presentatie aan de politiek worden gegeven. Intussen blijven er genoeg mogelijkheden over om de energietransitie in Teylingen vorm te geven. Zo vindt er onderzoek plaats naar waar eventueel velden met zonnepanelen of windturbines kunnen komen. „We kijken met de buren naar zoekgebieden. Want je wil dat het liefste tegen de randen van de gemeente aan doen. Dat moet je dan samen met de buren doen.” Wordt een project concreet dan vindt Teylingen dat inwoners daarin moeten kunnen participeren, zodat ze niet alleen de eventuel overlast ondervinden, maar ook kunnen profiteren van de financiële opbrengsten.
OnderhoudsplanOok wil Teylingen Verenigingen van Eigenaars assisteren bij het verduurzamen van een appartementencomplex. „We willen ze ondersteunen bij het maken van een onderhoudsplan, zodat de verduurzaming plaatsvindt op natuurlijke momenten, bijvoorbeeld als het dak onderhoud nodig heeft, er nieuwe beglazing moet komen of dat er geschilderd wordt.”
Ook zijn er plannen om inwoners te helpen bij energiebesparing. Dat kan met behulp van de coaches die er nu al zijn, maar ook met speciale teams die helpen bij het aanbrengen van radiatorfolie, tochtstrippen of een borstel onder de deur. „Als je die dingen afgeeft dan gebeurt er wellicht niets, met een team heeft het direct effect”, aldus wethouder Heleen Hooij.
Bron: Leids Dagblad.
Teylingen denkt aan burgerberaad bij oplossen energievraagstuk
Om de overgang naar duurzame energie zo soepel mogelijk te laten verlopen denkt Teylingen onder meer aan de vorming van een burgerberaad. Daarin worden inwoners – een doorsnee uit de samenleving met voor- en tegenstanders – gevraagd met een oplossing te komen voor een concreet vraagstuk. Ze worden daarin bijgestaan door experts op het gebied van energie.
Naast brieven, (sociale) media, informatieavonden, wijkbezoeken, de inzet van energiecoaches en de verstrekking van duurzaamheidsleningen, is het burgerberaad een van de manieren om de inwoners nauw te betrekken bij de grote veranderingen. „De ambitie is om in 2050 aardgasvrij te zijn. We willen 12 procent energiebesparing hebben bereikt in 2025 en 15 procent in 2030”, vertelde een ambtenaar tijdens een presentatie aan de raadscommissie.
ErvaringIn het buitenland is al ervaring opgedaan met een burgerberaad. Zo kan zo’n vertegenwoordigend orgaan bijvoorbeeld een oplossing aandragen als alternatief voor het gas, waarbij haalbaarheid en betaalbaarheid een rol speelt. Is er eenmaal overeenstemming over een plan dan kan dat in zijn geheel worden voorgelegd aan de gemeenteraad, die dan wel heel goede argumenten moet hebben om nog aan het door inwoners uitgewerkte idee te morrelen.
Of het burgerberaad er daadwerkelijk komt, wordt pas later beslist. Eerst zal een presentatie aan de politiek worden gegeven. Intussen blijven er genoeg mogelijkheden over om de energietransitie in Teylingen vorm te geven. Zo vindt er onderzoek plaats naar waar eventueel velden met zonnepanelen of windturbines kunnen komen. „We kijken met de buren naar zoekgebieden. Want je wil dat het liefste tegen de randen van de gemeente aan doen. Dat moet je dan samen met de buren doen.” Wordt een project concreet dan vindt Teylingen dat inwoners daarin moeten kunnen participeren, zodat ze niet alleen de eventuel overlast ondervinden, maar ook kunnen profiteren van de financiële opbrengsten.
OnderhoudsplanOok wil Teylingen Verenigingen van Eigenaars assisteren bij het verduurzamen van een appartementencomplex. „We willen ze ondersteunen bij het maken van een onderhoudsplan, zodat de verduurzaming plaatsvindt op natuurlijke momenten, bijvoorbeeld als het dak onderhoud nodig heeft, er nieuwe beglazing moet komen of dat er geschilderd wordt.”
Ook zijn er plannen om inwoners te helpen bij energiebesparing. Dat kan met behulp van de coaches die er nu al zijn, maar ook met speciale teams die helpen bij het aanbrengen van radiatorfolie, tochtstrippen of een borstel onder de deur. „Als je die dingen afgeeft dan gebeurt er wellicht niets, met een team heeft het direct effect”, aldus wethouder Heleen Hooij.
Bron: Leids Dagblad.
Ilpendam 15-10-22
INTERVIEW Frans Bromet filmt hoe ambitieuze renovatie vastliep
Bij een verbouwing gaat altijd wat mis
Mensen kunnen nu eenmaal slecht tegen verandering
In de documentaire ’Het nieuwe Soestdijk’ volgt Frans Bromet de soap rondom de verkoop en de renovatie van Paleis Soestdijk. Ondanks de grootse plannen van de nieuwe eigenaren is er na vijf jaar nog altijd niets gedaan om het vervallen paleis in ere te herstellen. ,,De bureaucratie is verschrikkelijk in Nederland.”
In het kantoor van filmmaker Frans Bromet in Ilpendam wordt op een regenachtige dag hard gewerkt. In de ene ruimte monteert iemand scenes en in een andere ruimte wordt iemand geïnterviewd voor weer een nieuwe documentaire. In alle kamers staan kasten vol oude banden en filmrollen tegen de muur geplakt: een soort behang van zijn oeuvre.
Ondanks zijn leeftijd (78) heeft Bromet nog geen zin om te stoppen. Ook vandaag werkt hij samen met zijn team aan een nieuwe documentaire. Ditmaal over mensen die tijdens hun werk te maken hebben gehad met bedreigingen of geweld. Hij zegt pas te stoppen met filmen als hij zijn camera niet meer vast kan houden.
Zijn laatste werk ging een paar weken geleden in première en is donderdag voor het grote publiek te zien op televisie. In ’Het nieuwe Soestdijk’ volgt Bromet de ontwikkelingen rondom de renovatie van Paleis Soestdijk. Nou ja, renovatie: er is vijf jaar sinds de verkoop nog altijd geen steiger geplaatst.
Het Rijk verkocht het paleis in 2017 voor 1,7 miljoen euro aan Ton en Maya Meijer-Bergmans, die wilde plannen hadden met het gebouw en de omliggende grond. Een hotel, conferentiezaal en luxe woningen moesten de kosten voor de renovatie gaan dekken. Dat leidde snel tot verzet. Bewoners en politici van de gemeente Baarn keerden zich tegen de plannen van de nieuwe eigenaren, omdat het grootse project de unieke natuur in de omliggende omgeving zou aantasten.
In geheel eigen stijl volgde Bromet de afgelopen drie jaar betrokkenen rondom de renovatie van Soestdijk. De nieuwe eigenaren, raadsleden en bezorgde burgers: allemaal komen ze aan bod. Volgens Bromet is dat ook essentieel om het verhaal goed te vertellen. ,,In de filmwereld denken we graag in goed en slecht. Er is een held en er is een vijand. Ik probeer in mijn documentaires naar voren te brengen dat het niet zo zwart-wit is.”
Op de vraag hoe hij op het onderwerp is gekomen, is Bromet eerlijk. ,,Een producent had al een tijdje het idee en vroeg of ik misschien interesse had. Zo gaan die dingen”, antwoordt hij nuchter. Maar hij was al een tijd op de hoogte dat er iets speelde rondom Paleis Soestdijk en dacht dat er wel een interessant verhaal in zat. ,,Ik heb vroeger veel verbouwingsprogramma’s gemaakt, dus dat trok mij wel. Bij een verbouwing gaat altijd wat mis.”
Met welk plan begon u aan deze documentaire?
,,Ik heb geen plan of invalshoek. Ik ga met mijn camera ergens heen en die zet ik dan aan. Veel filmmakers doen eerst onderzoek en maken op basis daarvan een script of een scenario dat ze in hun hoofd hebben. Volgens mij kan dat helemaal niet, want dan heb je helemaal geen mogelijkheden om te reageren op veranderingen. Wij volgen niet een bepaalde lijn en kijken later wel wat eruit is gekomen.”
Bent u wel eens bang dat er niets uitkomt?
,,Er gebeurt altijd wel wat, maar dat is een lang proces. Als vandaag iets niet lukt, komt dat morgen wel. Het is een kwestie van een lange adem, waarin je drie jaar iedere ontwikkeling volgt. Uiteindelijk leg je het materiaal naast elkaar en ga je monteren. Dan blijkt er altijd wel een interessant verhaal te zijn. Wat het bij de documentaire over Soestdijk allemaal nog wat makkelijker maakte, is dat iedereen mee wilde werken. Ik heb ooit een documentaire gemaakt over de plannen van politiek rechts in Nederland, toen was het veel moeilijker om iedereen te spreken. In dit proces kon ik gewoon overal bij zijn.”
Is dat een belangrijke eigenschap die u bezit? Dat mensen makkelijk dingen loslaten als u ze interviewt?
,,Ik denk dat mensen graag hun verhaal vertellen. Vooral als je neutraal bent en geen oordeel uitspreekt. Elke keer als je je verhaal kan vertellen, is dat een buitenkans. Meestal luisteren mensen namelijk niet, of in ieder geval niet goed. Dat zie je ook in de politiek. Dan zegt iemand wat en dan wordt het gelijk door de andere partij verdraaid. Ik laat gewoon merken dat ik geïnteresseerd ben in het verhaal. Ik neem het zoals zij het vertellen.”
De werkwijze van Bromet is volgens hemzelf nog altijd niet geaccepteerd in de filmwereld. Documentairefondsen verwachten een uitgetekend plan, waarin precies staat geschreven wat er in de documentaire gaat gebeuren. ,,Bij die fondsen zitten allemaal mensen die denken dat hun oordeel van waarde is, maar dat is niet zo. Ik ben al ik weet niet hoelang bezig en ik heb oneindig veel films gemaakt, maar ze snappen nog altijd niet hoe ik werk.”
Gelukkig voor Bromet was de financiering van ’Het nieuwe Soestdijk’ al geregeld toen hij eraan begon. Daarna was het zoeken naar de hoofdpersonen, om die gedurende het hele proces van de verkoop tot aan de renovatie te volgen.
Wie was de eerste partij die u benaderde voor de documentaire?
,,Dat was het echtpaar Ton en Maya Meijer-Bergmans. Zij hebben in 2017 Paleis Soestdijk voor 1,7 miljoen gekocht van het Rijk, met een heel plan om de nodige renovatie te financieren.”
Waarom wilden ze Soestdijk zo graag hebben?
,,Veel concurrentie was er niet, want de renovatie kost nogal wat. Maar dit is wat zij doen. Ze kopen zo’n gebouw, proberen er iets unieks van te maken en verkopen het dan door met winst. Al heb ik niet idee dat zij het per se voor het geld doen. Het hele proces heeft veel meer gekost dan het tot nog toe oplevert.”
Hun plannen stuitten gelijk op weerstand vanuit de gemeente en burgers uit Baarn. Hoe komt dat?
,,Ik heb veel ervaring met verbouwingen. Het gebouw waar we nu zitten, heb ik bijvoorbeeld een aantal jaar geleden verbouwd, daar was mijn buurman het toen niet mee eens. Die vond het te hoog. Die heeft tot de Raad van State doorgeprocedeerd. Zo gaan die dingen. Mensen kunnen nu eenmaal slecht tegen verandering. In het geval van Paleis Soestdijk is dat ook zo gegaan. Er zijn oudere mensen met te veel tijd, die niet goed tegen verandering kunnen. Een geval van: je weet wel wat je hebt en niet wat je krijgt. Dan ontstaat er een conflict.”
Denkt u dat er vooraf genoeg rekening is gehouden met het verzet tegen de renovatieplannen?
,,Ik denk dat Ton en Maya Meijer-Bergmans wel rekening hebben gehouden met wat verzet, want dit is niet hun eerste project. Maar dat er na vijf jaar nog altijd niet is begonnen met de renovatie hadden zij natuurlijk ook niet voorzien. Dit is een geval van doorgeslagen bureaucratie.’’
Is dat het onderliggende thema van de documentaire, doorgeslagen bureaucratie?
,,Een van de belangrijke thema’s wel denk ik. Bureaucratie is natuurlijk verschrikkelijk in Nederland. Dat zie je bij dit project ook. Uiteindelijk komt er een wethouder met een dossier van duizend pagina’s over de renovatieplannen van Paleis Soestdijk en dat moeten gemeenteraadsleden in hun vrije tijd gaan lezen. Terwijl zij dat werk tegen een minimale vergoeding doen, die hebben daar helemaal geen tijd voor. Het is een ongelijke democratie.”
Heeft u een idee hoe dit beter zou kunnen?
,,Een burgerberaad zou daarbij helpen denk ik. Dan kies je een groep willekeurige bewoners binnen een gemeente en die kun je dan een kwestie voorleggen. Een bezuiniging of iets dergelijks. Zij gaan dat met zijn allen bespreken en daaruit komt dan een advies van de bewoners aan de gemeente. Voor een film over de gemeente Zeist heb ik zo’n proces ooit kunnen volgen en dat werkte heel aardig.”
In de documentaire zien we iets soortgelijks: drie groepen van twintig mensen die hun zorgen en vragen over het project bespreken. Is dat niet hetzelfde?
,,Nee, want de beslissingen zijn al genomen. Er wordt helemaal niet geluisterd naar de bewoners van Baarn. Die insprekers hebben helemaal geen rechten. Dat is een spelletje om mensen bezig te houden”
Vindt u dat Ton en Maya Meijer-Bergmans de bewoners meer hadden moeten betrekken bij het project?
,,Vanuit hun gezien vind ik wel dat ze hun best hebben gedaan om de bewoners te betrekken. Ze hebben een aantal voorlichtingsavonden gehouden en met de natuur willen ze best wel een beetje rekening houden. Maar dat zij 800.000 euro moeten betalen voor alleen al een natuuronderzoek is absurd. Dat is toch weer die bureaucratie: als burger moet je zoveel doen voordat je eindelijk ergens aan kan beginnen.”
Nadat Ton en Maya Meijer-Bergmans hun plannen hadden ingekrompen, ging een groot deel van de gemeenteraad akkoord. Toch blijft Kees Koudstaal zich als eenmansfractie zich tegen de plannen keren. Wat drijft hem?
,,Hij is erg begaan met de natuur. De plannen van de projectontwikkelaar verstoren voornamelijk de natuur rondom Paleis Soestdijk. Dat drijft hem. Ik vind dat heel legitiem.”
Hij is uiteindelijk de enige politieke partij die aan het woord komt in de documentaire, is dat een bewuste keuze?
,,Hij is de belangrijkste tegenstander van de renovatieplannen.”
Is dat dan wel representatief voor hoe de bewoners van Baarn denken?
,,Dat is het doel ook niet van de documentaire. Het is een verhaal dat je probeert te vertellen. En soms wordt er gestreden door één persoon tegen een enorme overmacht. Dat is in dit geval zo.”
Hij heeft de strijd nog niet gestaakt.
,,Hij heeft zijn taak als gemeenteraadslid neergelegd en is een stichting begonnen die zich tegen de plannen van Ton en Maya Meijer-Bergmans keert. Hij is met dit dossier naar de Raad van State gegaan, die komen ooit met een uitspraak daarover. Dat is nu de reden dat er nog altijd niet is begonnen met de verbouwing.”
Is de zaak van Paleis Soestdijk representatief voor hoe wij in Nederland met grote beslissingen omgaan?
,,Ja. Je ziet dat de regering geen beslissingen meer durft te nemen. Alles wordt maar vooruit geschoven, blijft maar door sukkelen en uiteindelijk stort dat in.”
Wat vindt u zo interessant aan het onderwerp?
,,Dat is die constante strijd die je ziet. Die strijd die woedt overal, op alle niveaus van de samenleving. Dan komen alle partijen met argumenten waarom ze gelijk hebben, terwijl er in de meeste gevallen geen goed of kwaad is. Dat vind ik interessant om uit te zoeken.”
Hoe denkt u dat het gaat aflopen?
,,Dat is lastig te zeggen, want alle betrokken partijen begrijp ik wel. Gelukkig heeft de Raad van State een wetboek om zich aan vast te houden. Alleen zo’n uitspraak kan soms jaren duren. Zeker omdat ze nu nog eigen commissie hebben die bezig is met het onderzoek. Uiteindelijk zijn het paleis en de omliggende grond gewoon van Ton en Maya Meijer-Bergman en zijn hun plannen door de gemeenteraad goedgekeurd. Eigenlijk ben je dan klaar, maar in Nederland kan iedereen bezwaar maken. Dus als de Raad van State echt onpartijdig is, kan Kees Koudstaal nog altijd winnen. Daarom is er nog altijd geen schep in de grond gegaan.”
Valt er iemand aan te wijzen die schuld heeft aan de vertraging?
,,Niet één persoon, maar het is het hele systeem dat hier faalt.”
De documentaire eindigt met een open einde. Gaat u het vervolg van het proces ook filmen?
,,Het zou kunnen. Misschien dat ik de verbouwing ga volgen. Maar wellicht komt er geen verbouwing. Zoals ik al zei schrijf ik niet van te voren een scenario.”
Bent u trots op de documentaire?
,,Ja hoor, ik vind het mooi geslaagd.”
Maken reacties van anderen daarbij uit voor u?
,,Niet perse, maar ik vind het altijd wel grappig om te lezen. Meestal worden de dingen die ik maak goed ontvangen. Kritiek maakt mij verder niet zoveel uit. Je moet alles een beetje relativeren. Zo’n documentaire wordt één, misschien twee keer uitgezonden en dat is het dan. De volgende dag zijn er weer andere films die de aandacht trekken.”
Bas Beekman
Uitzending
De EOdoc ’Het nieuwe Soestdijk’ is donderdag 20 oktober te zien om 22.15 uur op NPO2
INTERVIEW Frans Bromet filmt hoe ambitieuze renovatie vastliep
Bij een verbouwing gaat altijd wat mis
Mensen kunnen nu eenmaal slecht tegen verandering
In de documentaire ’Het nieuwe Soestdijk’ volgt Frans Bromet de soap rondom de verkoop en de renovatie van Paleis Soestdijk. Ondanks de grootse plannen van de nieuwe eigenaren is er na vijf jaar nog altijd niets gedaan om het vervallen paleis in ere te herstellen. ,,De bureaucratie is verschrikkelijk in Nederland.”
In het kantoor van filmmaker Frans Bromet in Ilpendam wordt op een regenachtige dag hard gewerkt. In de ene ruimte monteert iemand scenes en in een andere ruimte wordt iemand geïnterviewd voor weer een nieuwe documentaire. In alle kamers staan kasten vol oude banden en filmrollen tegen de muur geplakt: een soort behang van zijn oeuvre.
Ondanks zijn leeftijd (78) heeft Bromet nog geen zin om te stoppen. Ook vandaag werkt hij samen met zijn team aan een nieuwe documentaire. Ditmaal over mensen die tijdens hun werk te maken hebben gehad met bedreigingen of geweld. Hij zegt pas te stoppen met filmen als hij zijn camera niet meer vast kan houden.
Zijn laatste werk ging een paar weken geleden in première en is donderdag voor het grote publiek te zien op televisie. In ’Het nieuwe Soestdijk’ volgt Bromet de ontwikkelingen rondom de renovatie van Paleis Soestdijk. Nou ja, renovatie: er is vijf jaar sinds de verkoop nog altijd geen steiger geplaatst.
Het Rijk verkocht het paleis in 2017 voor 1,7 miljoen euro aan Ton en Maya Meijer-Bergmans, die wilde plannen hadden met het gebouw en de omliggende grond. Een hotel, conferentiezaal en luxe woningen moesten de kosten voor de renovatie gaan dekken. Dat leidde snel tot verzet. Bewoners en politici van de gemeente Baarn keerden zich tegen de plannen van de nieuwe eigenaren, omdat het grootse project de unieke natuur in de omliggende omgeving zou aantasten.
In geheel eigen stijl volgde Bromet de afgelopen drie jaar betrokkenen rondom de renovatie van Soestdijk. De nieuwe eigenaren, raadsleden en bezorgde burgers: allemaal komen ze aan bod. Volgens Bromet is dat ook essentieel om het verhaal goed te vertellen. ,,In de filmwereld denken we graag in goed en slecht. Er is een held en er is een vijand. Ik probeer in mijn documentaires naar voren te brengen dat het niet zo zwart-wit is.”
Op de vraag hoe hij op het onderwerp is gekomen, is Bromet eerlijk. ,,Een producent had al een tijdje het idee en vroeg of ik misschien interesse had. Zo gaan die dingen”, antwoordt hij nuchter. Maar hij was al een tijd op de hoogte dat er iets speelde rondom Paleis Soestdijk en dacht dat er wel een interessant verhaal in zat. ,,Ik heb vroeger veel verbouwingsprogramma’s gemaakt, dus dat trok mij wel. Bij een verbouwing gaat altijd wat mis.”
Met welk plan begon u aan deze documentaire?
,,Ik heb geen plan of invalshoek. Ik ga met mijn camera ergens heen en die zet ik dan aan. Veel filmmakers doen eerst onderzoek en maken op basis daarvan een script of een scenario dat ze in hun hoofd hebben. Volgens mij kan dat helemaal niet, want dan heb je helemaal geen mogelijkheden om te reageren op veranderingen. Wij volgen niet een bepaalde lijn en kijken later wel wat eruit is gekomen.”
Bent u wel eens bang dat er niets uitkomt?
,,Er gebeurt altijd wel wat, maar dat is een lang proces. Als vandaag iets niet lukt, komt dat morgen wel. Het is een kwestie van een lange adem, waarin je drie jaar iedere ontwikkeling volgt. Uiteindelijk leg je het materiaal naast elkaar en ga je monteren. Dan blijkt er altijd wel een interessant verhaal te zijn. Wat het bij de documentaire over Soestdijk allemaal nog wat makkelijker maakte, is dat iedereen mee wilde werken. Ik heb ooit een documentaire gemaakt over de plannen van politiek rechts in Nederland, toen was het veel moeilijker om iedereen te spreken. In dit proces kon ik gewoon overal bij zijn.”
Is dat een belangrijke eigenschap die u bezit? Dat mensen makkelijk dingen loslaten als u ze interviewt?
,,Ik denk dat mensen graag hun verhaal vertellen. Vooral als je neutraal bent en geen oordeel uitspreekt. Elke keer als je je verhaal kan vertellen, is dat een buitenkans. Meestal luisteren mensen namelijk niet, of in ieder geval niet goed. Dat zie je ook in de politiek. Dan zegt iemand wat en dan wordt het gelijk door de andere partij verdraaid. Ik laat gewoon merken dat ik geïnteresseerd ben in het verhaal. Ik neem het zoals zij het vertellen.”
De werkwijze van Bromet is volgens hemzelf nog altijd niet geaccepteerd in de filmwereld. Documentairefondsen verwachten een uitgetekend plan, waarin precies staat geschreven wat er in de documentaire gaat gebeuren. ,,Bij die fondsen zitten allemaal mensen die denken dat hun oordeel van waarde is, maar dat is niet zo. Ik ben al ik weet niet hoelang bezig en ik heb oneindig veel films gemaakt, maar ze snappen nog altijd niet hoe ik werk.”
Gelukkig voor Bromet was de financiering van ’Het nieuwe Soestdijk’ al geregeld toen hij eraan begon. Daarna was het zoeken naar de hoofdpersonen, om die gedurende het hele proces van de verkoop tot aan de renovatie te volgen.
Wie was de eerste partij die u benaderde voor de documentaire?
,,Dat was het echtpaar Ton en Maya Meijer-Bergmans. Zij hebben in 2017 Paleis Soestdijk voor 1,7 miljoen gekocht van het Rijk, met een heel plan om de nodige renovatie te financieren.”
Waarom wilden ze Soestdijk zo graag hebben?
,,Veel concurrentie was er niet, want de renovatie kost nogal wat. Maar dit is wat zij doen. Ze kopen zo’n gebouw, proberen er iets unieks van te maken en verkopen het dan door met winst. Al heb ik niet idee dat zij het per se voor het geld doen. Het hele proces heeft veel meer gekost dan het tot nog toe oplevert.”
Hun plannen stuitten gelijk op weerstand vanuit de gemeente en burgers uit Baarn. Hoe komt dat?
,,Ik heb veel ervaring met verbouwingen. Het gebouw waar we nu zitten, heb ik bijvoorbeeld een aantal jaar geleden verbouwd, daar was mijn buurman het toen niet mee eens. Die vond het te hoog. Die heeft tot de Raad van State doorgeprocedeerd. Zo gaan die dingen. Mensen kunnen nu eenmaal slecht tegen verandering. In het geval van Paleis Soestdijk is dat ook zo gegaan. Er zijn oudere mensen met te veel tijd, die niet goed tegen verandering kunnen. Een geval van: je weet wel wat je hebt en niet wat je krijgt. Dan ontstaat er een conflict.”
Denkt u dat er vooraf genoeg rekening is gehouden met het verzet tegen de renovatieplannen?
,,Ik denk dat Ton en Maya Meijer-Bergmans wel rekening hebben gehouden met wat verzet, want dit is niet hun eerste project. Maar dat er na vijf jaar nog altijd niet is begonnen met de renovatie hadden zij natuurlijk ook niet voorzien. Dit is een geval van doorgeslagen bureaucratie.’’
Is dat het onderliggende thema van de documentaire, doorgeslagen bureaucratie?
,,Een van de belangrijke thema’s wel denk ik. Bureaucratie is natuurlijk verschrikkelijk in Nederland. Dat zie je bij dit project ook. Uiteindelijk komt er een wethouder met een dossier van duizend pagina’s over de renovatieplannen van Paleis Soestdijk en dat moeten gemeenteraadsleden in hun vrije tijd gaan lezen. Terwijl zij dat werk tegen een minimale vergoeding doen, die hebben daar helemaal geen tijd voor. Het is een ongelijke democratie.”
Heeft u een idee hoe dit beter zou kunnen?
,,Een burgerberaad zou daarbij helpen denk ik. Dan kies je een groep willekeurige bewoners binnen een gemeente en die kun je dan een kwestie voorleggen. Een bezuiniging of iets dergelijks. Zij gaan dat met zijn allen bespreken en daaruit komt dan een advies van de bewoners aan de gemeente. Voor een film over de gemeente Zeist heb ik zo’n proces ooit kunnen volgen en dat werkte heel aardig.”
In de documentaire zien we iets soortgelijks: drie groepen van twintig mensen die hun zorgen en vragen over het project bespreken. Is dat niet hetzelfde?
,,Nee, want de beslissingen zijn al genomen. Er wordt helemaal niet geluisterd naar de bewoners van Baarn. Die insprekers hebben helemaal geen rechten. Dat is een spelletje om mensen bezig te houden”
Vindt u dat Ton en Maya Meijer-Bergmans de bewoners meer hadden moeten betrekken bij het project?
,,Vanuit hun gezien vind ik wel dat ze hun best hebben gedaan om de bewoners te betrekken. Ze hebben een aantal voorlichtingsavonden gehouden en met de natuur willen ze best wel een beetje rekening houden. Maar dat zij 800.000 euro moeten betalen voor alleen al een natuuronderzoek is absurd. Dat is toch weer die bureaucratie: als burger moet je zoveel doen voordat je eindelijk ergens aan kan beginnen.”
Nadat Ton en Maya Meijer-Bergmans hun plannen hadden ingekrompen, ging een groot deel van de gemeenteraad akkoord. Toch blijft Kees Koudstaal zich als eenmansfractie zich tegen de plannen keren. Wat drijft hem?
,,Hij is erg begaan met de natuur. De plannen van de projectontwikkelaar verstoren voornamelijk de natuur rondom Paleis Soestdijk. Dat drijft hem. Ik vind dat heel legitiem.”
Hij is uiteindelijk de enige politieke partij die aan het woord komt in de documentaire, is dat een bewuste keuze?
,,Hij is de belangrijkste tegenstander van de renovatieplannen.”
Is dat dan wel representatief voor hoe de bewoners van Baarn denken?
,,Dat is het doel ook niet van de documentaire. Het is een verhaal dat je probeert te vertellen. En soms wordt er gestreden door één persoon tegen een enorme overmacht. Dat is in dit geval zo.”
Hij heeft de strijd nog niet gestaakt.
,,Hij heeft zijn taak als gemeenteraadslid neergelegd en is een stichting begonnen die zich tegen de plannen van Ton en Maya Meijer-Bergmans keert. Hij is met dit dossier naar de Raad van State gegaan, die komen ooit met een uitspraak daarover. Dat is nu de reden dat er nog altijd niet is begonnen met de verbouwing.”
Is de zaak van Paleis Soestdijk representatief voor hoe wij in Nederland met grote beslissingen omgaan?
,,Ja. Je ziet dat de regering geen beslissingen meer durft te nemen. Alles wordt maar vooruit geschoven, blijft maar door sukkelen en uiteindelijk stort dat in.”
Wat vindt u zo interessant aan het onderwerp?
,,Dat is die constante strijd die je ziet. Die strijd die woedt overal, op alle niveaus van de samenleving. Dan komen alle partijen met argumenten waarom ze gelijk hebben, terwijl er in de meeste gevallen geen goed of kwaad is. Dat vind ik interessant om uit te zoeken.”
Hoe denkt u dat het gaat aflopen?
,,Dat is lastig te zeggen, want alle betrokken partijen begrijp ik wel. Gelukkig heeft de Raad van State een wetboek om zich aan vast te houden. Alleen zo’n uitspraak kan soms jaren duren. Zeker omdat ze nu nog eigen commissie hebben die bezig is met het onderzoek. Uiteindelijk zijn het paleis en de omliggende grond gewoon van Ton en Maya Meijer-Bergman en zijn hun plannen door de gemeenteraad goedgekeurd. Eigenlijk ben je dan klaar, maar in Nederland kan iedereen bezwaar maken. Dus als de Raad van State echt onpartijdig is, kan Kees Koudstaal nog altijd winnen. Daarom is er nog altijd geen schep in de grond gegaan.”
Valt er iemand aan te wijzen die schuld heeft aan de vertraging?
,,Niet één persoon, maar het is het hele systeem dat hier faalt.”
De documentaire eindigt met een open einde. Gaat u het vervolg van het proces ook filmen?
,,Het zou kunnen. Misschien dat ik de verbouwing ga volgen. Maar wellicht komt er geen verbouwing. Zoals ik al zei schrijf ik niet van te voren een scenario.”
Bent u trots op de documentaire?
,,Ja hoor, ik vind het mooi geslaagd.”
Maken reacties van anderen daarbij uit voor u?
,,Niet perse, maar ik vind het altijd wel grappig om te lezen. Meestal worden de dingen die ik maak goed ontvangen. Kritiek maakt mij verder niet zoveel uit. Je moet alles een beetje relativeren. Zo’n documentaire wordt één, misschien twee keer uitgezonden en dat is het dan. De volgende dag zijn er weer andere films die de aandacht trekken.”
Bas Beekman
Uitzending
De EOdoc ’Het nieuwe Soestdijk’ is donderdag 20 oktober te zien om 22.15 uur op NPO2
Eindhoven, 13-10-22
Mening | Laat Brainport ook gaan over kwaliteit leefomgeving;
Burgerberaad kan ‘visie-in-harmonie’ maken
Klaas Dijkhoff gaat helpen de mainportstatus van Brainport door te ontwikkelen (ED 4-10). Tegelijk zou een Burgerberaad een culturele brug moeten slaan tussen de regio en Den Haag.
Met een investeringsfonds van 1,3 miljard voor wonen en bereikbaarheid is de aanpak politiek-bestuurlijk voor de ‘Brainport-boost’ al geregeld. Er is sinds dit jaar structureel overleg tussen bestuurders uit de provincie en de regio en de bewindspersonen van vijf ministeries. Dijkhoff schuift aan bij dit overleg om de balans tussen de diverse belangen zoals wonen, bereikbaarheid en economie te bewaken.
Maar hoe worden de belangen van de inwoners bewaakt? Van de cultuur. Het gaat namelijk niet alleen om de Brainport maar ook en vooral om Brainfield: het cultureel fundament waarop inwoners kunnen emanciperen voor zelfbeschikking en autonomie; vrijheid om zelfstandig gezond oud(er) te worden binnen de eigen leefomgeving.
Kwaliteit van leefomgeving
Ook gaat het bij wonen niet alleen om de kwantiteit maar ook om de kwaliteit van de leefomgeving. Niet alleen om de bereikbaarheid (de infrastructuur voor het transport van personen, goederen, data en energie), maar ook om de connectiviteit (de zichtbaarheid, bereikbaarheid en toegankelijkheid van infrastructuur voor ‘community-care’ tussen onderwijs-, cultuur- en welzijnsvoorzieningen en haar inwoners).
Het ‘goede verhaal van de regio’, van burgemeester Jeroen Dijsselbloem, samen opmaken en overbrengen
Het is daarom zaak om werk met werk te maken en om naast de strategische agenda voor Brainport, die rond de jaarwisseling klaar moet zijn, een strategische agenda voor Brainfield klaar te hebben. Er zit veel denkvermogen in de regio en een Burgerberaad zou deze ‘wisdom of the crowd’ kunnen benutten om het investeringsfonds ad 1,3 miljard een hefboomeffect ten bate van Brainfield mee te geven. Daarvoor is het nodig om het ‘goede verhaal van de regio’, waar de nieuwe burgemeester Jeroen Dijsselbloem bij zijn aantreden op doelde, richting Den Haag samen op te maken en over te brengen.
Een Burgerberaad zou niet moeten denken in kaders als bijvoorbeeld de verkeers-economische Ruit om Eindhoven van enkele jaren geleden, maar in termen van het materieel maar vooral ook immaterieel erfgoed binnen de ‘GroenBlauwe Kanalenruit om Eindhoven, Helmond en alle aanliggende dorpen; zeg maar: het Rijk van stroomgebied de Beerze, Dommel en Aa binnen de Brainfield-delta ‘Den Bosch, Eindhoven, Helmond’.
Een ‘goed verhaal’ met perspectief op een Brainfield
Richting de provinciale verkiezingen in 2023 zou via debat respectievelijk via dialoog in het Burgerberaad er een ‘visie-in-harmonie’ moeten liggen; een ‘goed verhaal’ dat gelet op alle trends en ontwikkelingen perspectief biedt op een Brainfield. Om tot slot Dijsselbloem in de politiek-bestuurlijke arena de strategische agenda vast te doen stellen.
Belangrijk is de vraag hoe we in deze regio ons hele TDK-vermogen (Technologie, Design en Kennis) in kunnen zetten voor de sociaal-culturele inter-connectiviteit binnen de samenleving. Voor community-care, een Brainport-vestigingsklimaatfactor van de eerste orde. Bron Frans Dijstelbloem uit Best is voormalig adviseur stedenbouw bij de gemeente Eindhoven.
Mening | Laat Brainport ook gaan over kwaliteit leefomgeving;
Burgerberaad kan ‘visie-in-harmonie’ maken
Klaas Dijkhoff gaat helpen de mainportstatus van Brainport door te ontwikkelen (ED 4-10). Tegelijk zou een Burgerberaad een culturele brug moeten slaan tussen de regio en Den Haag.
Met een investeringsfonds van 1,3 miljard voor wonen en bereikbaarheid is de aanpak politiek-bestuurlijk voor de ‘Brainport-boost’ al geregeld. Er is sinds dit jaar structureel overleg tussen bestuurders uit de provincie en de regio en de bewindspersonen van vijf ministeries. Dijkhoff schuift aan bij dit overleg om de balans tussen de diverse belangen zoals wonen, bereikbaarheid en economie te bewaken.
Maar hoe worden de belangen van de inwoners bewaakt? Van de cultuur. Het gaat namelijk niet alleen om de Brainport maar ook en vooral om Brainfield: het cultureel fundament waarop inwoners kunnen emanciperen voor zelfbeschikking en autonomie; vrijheid om zelfstandig gezond oud(er) te worden binnen de eigen leefomgeving.
Kwaliteit van leefomgeving
Ook gaat het bij wonen niet alleen om de kwantiteit maar ook om de kwaliteit van de leefomgeving. Niet alleen om de bereikbaarheid (de infrastructuur voor het transport van personen, goederen, data en energie), maar ook om de connectiviteit (de zichtbaarheid, bereikbaarheid en toegankelijkheid van infrastructuur voor ‘community-care’ tussen onderwijs-, cultuur- en welzijnsvoorzieningen en haar inwoners).
Het ‘goede verhaal van de regio’, van burgemeester Jeroen Dijsselbloem, samen opmaken en overbrengen
Het is daarom zaak om werk met werk te maken en om naast de strategische agenda voor Brainport, die rond de jaarwisseling klaar moet zijn, een strategische agenda voor Brainfield klaar te hebben. Er zit veel denkvermogen in de regio en een Burgerberaad zou deze ‘wisdom of the crowd’ kunnen benutten om het investeringsfonds ad 1,3 miljard een hefboomeffect ten bate van Brainfield mee te geven. Daarvoor is het nodig om het ‘goede verhaal van de regio’, waar de nieuwe burgemeester Jeroen Dijsselbloem bij zijn aantreden op doelde, richting Den Haag samen op te maken en over te brengen.
Een Burgerberaad zou niet moeten denken in kaders als bijvoorbeeld de verkeers-economische Ruit om Eindhoven van enkele jaren geleden, maar in termen van het materieel maar vooral ook immaterieel erfgoed binnen de ‘GroenBlauwe Kanalenruit om Eindhoven, Helmond en alle aanliggende dorpen; zeg maar: het Rijk van stroomgebied de Beerze, Dommel en Aa binnen de Brainfield-delta ‘Den Bosch, Eindhoven, Helmond’.
Een ‘goed verhaal’ met perspectief op een Brainfield
Richting de provinciale verkiezingen in 2023 zou via debat respectievelijk via dialoog in het Burgerberaad er een ‘visie-in-harmonie’ moeten liggen; een ‘goed verhaal’ dat gelet op alle trends en ontwikkelingen perspectief biedt op een Brainfield. Om tot slot Dijsselbloem in de politiek-bestuurlijke arena de strategische agenda vast te doen stellen.
Belangrijk is de vraag hoe we in deze regio ons hele TDK-vermogen (Technologie, Design en Kennis) in kunnen zetten voor de sociaal-culturele inter-connectiviteit binnen de samenleving. Voor community-care, een Brainport-vestigingsklimaatfactor van de eerste orde. Bron Frans Dijstelbloem uit Best is voormalig adviseur stedenbouw bij de gemeente Eindhoven.
Duiven, 11-10-22
Minister voor Klimaat en Energie te gast op Innofase
DUIVEN - Rob Jetten, Minister voor Klimaat en Energie, was vandaag te gast in de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen om over de ervaringen van de regio met de energietransitie te spreken. Genodigden vertelden over de Regionale Energiestrategie (RES), Windpark Beuningen en het Gelders Burgerberaad. Ook bezocht de minister Synergiepark InnoFase in Duiven.
Jetten werd op het terrein bijgepraat over de verkenning naar de Smart Energy Hub InnoFase. Daar moet de opwek van duurzame energie samenkomen met opslag en afzet van verschillende vormen van energie op het terrein en in de omgeving. De voorzitter van het park, burgemeester Huub Hieltjes en Rob Sjerps, procesregisseur Smart Energy Hub vertelden welke ontwikkelingen gaande zijn. Direct ten oosten van het terrein wordt een grootschalig energiepark ontwikkeld waar ruimte is voor 5 tot 8 nieuwe windmolens en zo’n 90 hectare aan zonneparken. Op het park wordt ook gewerkt aan het ontwikkelen van Smart Energy Hub InnoFase en een nieuw onderstation van de netbeheerder voor het transport van de hernieuwbare energie. Hier gaat het om onderzoek naar kansrijke koppelingen tussen de projecten voor windmolens en zonneparken en de gebruikers op het bedrijventerrein InnoFase. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar hoe duurzame opwek zo effectief mogelijk kan worden aangesloten, maar ook welke business cases mogelijk zijn door lokaal – op het terrein en in de omgeving - slimme combinaties te maken. Energie omzetting, opslag en afzet van diverse vormen van energie, zoals waterstof, biogas en warmte worden in de verkenning meegenomen.
RES
Antoinet Looman, heemraad van het waterschap, ontving minister Jetten in de werklocatie van Waterschap Rijn en IJssel. De minister toonde grote interesse in de ervaringen van de regio.
In de RES 1.0 is afgesproken dat de regio in 2030 1,62 TWh bijdraagt aan de nationale opgave in het klimaatakkoord. De bestuurlijk opdrachtgever van de RES, Dimitri Horsthuis-Tangelder, gedeputeerde van de provincie Gelderland Jan van der Meer en RES-regio coördinator Lenny Putman spraken aan de hand van praktijkvoorbeelden over hoe samengewerkt wordt in de Groene Metropoolregio aan de uitvoering van die afspraak. Maar ook over het omgaan met lokaal eigendom, de invloed van de roofvogel de Wespendief op windprojecten, het Gelders Warmte Infra Bedrijf en het maken van één planMER voor de regionale RES én de provinciale windvisie. Dimitri Horsthuis-Tangelder gaf de minister mee: “Duidelijkheid en voorspelbaarheid over de financiën helpt ons om een lange termijn RES-organisatie neer te zetten die solide is. En die ook ondersteuning kan bieden in de zoektocht naar warmte.”
Burgerberaad
De provincie Gelderland houdt als eerste provincie een Burgerberaad over de klimaatmaatregelen in het Gelders Klimaatplan. Gedeputeerde van de provincie Gelderland Jan van der Meer, de projectleider van het Burgerberaad Aycha Kleingeld, maar ook een deelnemer uit het Burgerberaad deelden hun ervaringen hiermee met de minister. In een burgerpanel gaven 3.300 inwoners aan wat zij belangrijk vinden bij keuzes en beslissingen om de klimaatdoelen te halen. Op dit moment betrekt een burgerforum de resultaten van dit burgerpanel bij haar advies. Het advies zal gaan over de dilemma’s die inwoners ervaren rondom het Gelders klimaatplan en hoe die aangepakt kunnen worden. Jan van der Meer: “Een Burgerberaad organiseren is spannend, maar ook erg goed om te zien hoe mensen naar elkaars standpunten en meningen luisteren. Een goede aanvulling op de representatieve democratie.” De deelnemer aan het burgerberaad: “Het advies van het Burgerberaad is zwaarwegend. Ik zou het gek vinden als niet in de geest van het advies aan de slag wordt gegaan. Natuurlijk kan niet alles één op één uitgevoerd worden, maar de grote lijn is van belang.” Bron: Duivenpost
Minister voor Klimaat en Energie te gast op Innofase
DUIVEN - Rob Jetten, Minister voor Klimaat en Energie, was vandaag te gast in de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen om over de ervaringen van de regio met de energietransitie te spreken. Genodigden vertelden over de Regionale Energiestrategie (RES), Windpark Beuningen en het Gelders Burgerberaad. Ook bezocht de minister Synergiepark InnoFase in Duiven.
Jetten werd op het terrein bijgepraat over de verkenning naar de Smart Energy Hub InnoFase. Daar moet de opwek van duurzame energie samenkomen met opslag en afzet van verschillende vormen van energie op het terrein en in de omgeving. De voorzitter van het park, burgemeester Huub Hieltjes en Rob Sjerps, procesregisseur Smart Energy Hub vertelden welke ontwikkelingen gaande zijn. Direct ten oosten van het terrein wordt een grootschalig energiepark ontwikkeld waar ruimte is voor 5 tot 8 nieuwe windmolens en zo’n 90 hectare aan zonneparken. Op het park wordt ook gewerkt aan het ontwikkelen van Smart Energy Hub InnoFase en een nieuw onderstation van de netbeheerder voor het transport van de hernieuwbare energie. Hier gaat het om onderzoek naar kansrijke koppelingen tussen de projecten voor windmolens en zonneparken en de gebruikers op het bedrijventerrein InnoFase. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar hoe duurzame opwek zo effectief mogelijk kan worden aangesloten, maar ook welke business cases mogelijk zijn door lokaal – op het terrein en in de omgeving - slimme combinaties te maken. Energie omzetting, opslag en afzet van diverse vormen van energie, zoals waterstof, biogas en warmte worden in de verkenning meegenomen.
RES
Antoinet Looman, heemraad van het waterschap, ontving minister Jetten in de werklocatie van Waterschap Rijn en IJssel. De minister toonde grote interesse in de ervaringen van de regio.
In de RES 1.0 is afgesproken dat de regio in 2030 1,62 TWh bijdraagt aan de nationale opgave in het klimaatakkoord. De bestuurlijk opdrachtgever van de RES, Dimitri Horsthuis-Tangelder, gedeputeerde van de provincie Gelderland Jan van der Meer en RES-regio coördinator Lenny Putman spraken aan de hand van praktijkvoorbeelden over hoe samengewerkt wordt in de Groene Metropoolregio aan de uitvoering van die afspraak. Maar ook over het omgaan met lokaal eigendom, de invloed van de roofvogel de Wespendief op windprojecten, het Gelders Warmte Infra Bedrijf en het maken van één planMER voor de regionale RES én de provinciale windvisie. Dimitri Horsthuis-Tangelder gaf de minister mee: “Duidelijkheid en voorspelbaarheid over de financiën helpt ons om een lange termijn RES-organisatie neer te zetten die solide is. En die ook ondersteuning kan bieden in de zoektocht naar warmte.”
Burgerberaad
De provincie Gelderland houdt als eerste provincie een Burgerberaad over de klimaatmaatregelen in het Gelders Klimaatplan. Gedeputeerde van de provincie Gelderland Jan van der Meer, de projectleider van het Burgerberaad Aycha Kleingeld, maar ook een deelnemer uit het Burgerberaad deelden hun ervaringen hiermee met de minister. In een burgerpanel gaven 3.300 inwoners aan wat zij belangrijk vinden bij keuzes en beslissingen om de klimaatdoelen te halen. Op dit moment betrekt een burgerforum de resultaten van dit burgerpanel bij haar advies. Het advies zal gaan over de dilemma’s die inwoners ervaren rondom het Gelders klimaatplan en hoe die aangepakt kunnen worden. Jan van der Meer: “Een Burgerberaad organiseren is spannend, maar ook erg goed om te zien hoe mensen naar elkaars standpunten en meningen luisteren. Een goede aanvulling op de representatieve democratie.” De deelnemer aan het burgerberaad: “Het advies van het Burgerberaad is zwaarwegend. Ik zou het gek vinden als niet in de geest van het advies aan de slag wordt gegaan. Natuurlijk kan niet alles één op één uitgevoerd worden, maar de grote lijn is van belang.” Bron: Duivenpost
Zutpen, 11-10-22
Stadspartij Zutphen-Warnsveld wil met bijeenkomst gesprek over burgerberaad op gang brengen
Hoe ziet een burgerberaad er uit? Voor welke maatschappelijke vraagstukken kun je een burgerberaad inzetten? Deze en andere vragen die er leven, komen aan de orde tijdens de bijeenkomst Burgerberaden: Hoe burgers politici kunnen helpen. De bijeenkomst wordt op vrijdag 4 november gehouden in De Kaardebol in Zutphen.
De Stadspartij Zutphen-Warnsveld organiseert de bijeenkomst voor bewoners, bestuurders en politici om het gesprek op gang brengen over burgerparticipatie in het algemeen en burgerberaden in het bijzonder.
Lea Klarenbeek van onderzoeks-, advies- en participatiebureau EMMA geeft een presentatie over wat een burgerberaad is en waarin het verschilt van andere participatieprocessen, zoals een burgerforum. Daarnaast vertellen vertegenwoordigers van twee lokale burgerinitiatieven, Berkel in de Stad (BIDS) en Zutphen Ontspant, over hun ervaringen met burgerparticipatie.
De bijeenkomst in De Kaardebol, Harenbergweg 1 in Zutphen begint om 13.30 en duurt tot ongeveer 16.00 uur. De entree is gratis. Aanmelden kan via het formulier op de website van de Stadspartij. Bron: de Stentor
Stadspartij Zutphen-Warnsveld wil met bijeenkomst gesprek over burgerberaad op gang brengen
Hoe ziet een burgerberaad er uit? Voor welke maatschappelijke vraagstukken kun je een burgerberaad inzetten? Deze en andere vragen die er leven, komen aan de orde tijdens de bijeenkomst Burgerberaden: Hoe burgers politici kunnen helpen. De bijeenkomst wordt op vrijdag 4 november gehouden in De Kaardebol in Zutphen.
De Stadspartij Zutphen-Warnsveld organiseert de bijeenkomst voor bewoners, bestuurders en politici om het gesprek op gang brengen over burgerparticipatie in het algemeen en burgerberaden in het bijzonder.
Lea Klarenbeek van onderzoeks-, advies- en participatiebureau EMMA geeft een presentatie over wat een burgerberaad is en waarin het verschilt van andere participatieprocessen, zoals een burgerforum. Daarnaast vertellen vertegenwoordigers van twee lokale burgerinitiatieven, Berkel in de Stad (BIDS) en Zutphen Ontspant, over hun ervaringen met burgerparticipatie.
De bijeenkomst in De Kaardebol, Harenbergweg 1 in Zutphen begint om 13.30 en duurt tot ongeveer 16.00 uur. De entree is gratis. Aanmelden kan via het formulier op de website van de Stadspartij. Bron: de Stentor
Den Haag, 5-10-22
Burgerberaad zal Nederlanders beter betrekken bij de zorg
Een motie om Nederlandse inwoners via een burgerberaad beter te betrekken bij de zorg is onlangs met grote meerderheid aangenomen door de Tweede Kamer. Volgens de indieners is het nuttig voor het kabinet om zo’n burgerberaad voor de zorg in het leven te roepen om kennis en ervaring op te halen uit de maatschappij. Een ander doel is dat het kan helpen om maatschappelijk draagvlak te creëren voor moeilijke keuzes.
Het burgerberaad zou in februari 2023 moeten starten. Er zou dan een panel moeten zijn van ongeveer 100 tot 150 mensen die kan adviseren over grote zorgvragen. Wie er in deze groep komt, wordt bepaald door een loting. Het hebben van achtergrondkennis over de zorg is volgens de indieners geen vereiste voor deelname. Het kabinet moet expliciet en vooraf laten zien dat de uitkomst van het burgerberaad niet vrijblijvend is. Het ‘overnemen-tenzij’-principe zou gehanteerd moeten worden. Adviezen moeten in principe worden overgenomen, tenzij deze bijvoorbeeld niet uitvoerbaar zijn. Als er namelijk niet duidelijk is wat er met adviezen van inwoners gedaan wordt, zal het niet motiveren om deel te nemen.
Goede stap vooruit
De motie is een interessante optie. Het is een mooie beweging om voor grote vraagstukken burgers samen adviezen te laten opstellen. Het zou zeker ook passend zijn voor de houdbaarheid van zorg en ondersteuning. Ik ben benieuwd naar hun adviezen en hun afwegingen tussen conflicterende waarden.
Voor een burgerberaad is vrije toegang tot betrouwbare, neutrale en actuele kennis essentieel. Ik zie daarbij een rol voor kennisorganisaties zoals Vilans om de burgers in dit panel te voorzien van deze kennis. Ik zie er naar uit de huidige inzichten uit ervaring, praktijk en wetenschappelijk te delen voor de vragen die zij hebben.
Burgerberaad zal Nederlanders beter betrekken bij de zorg
Een motie om Nederlandse inwoners via een burgerberaad beter te betrekken bij de zorg is onlangs met grote meerderheid aangenomen door de Tweede Kamer. Volgens de indieners is het nuttig voor het kabinet om zo’n burgerberaad voor de zorg in het leven te roepen om kennis en ervaring op te halen uit de maatschappij. Een ander doel is dat het kan helpen om maatschappelijk draagvlak te creëren voor moeilijke keuzes.
Het burgerberaad zou in februari 2023 moeten starten. Er zou dan een panel moeten zijn van ongeveer 100 tot 150 mensen die kan adviseren over grote zorgvragen. Wie er in deze groep komt, wordt bepaald door een loting. Het hebben van achtergrondkennis over de zorg is volgens de indieners geen vereiste voor deelname. Het kabinet moet expliciet en vooraf laten zien dat de uitkomst van het burgerberaad niet vrijblijvend is. Het ‘overnemen-tenzij’-principe zou gehanteerd moeten worden. Adviezen moeten in principe worden overgenomen, tenzij deze bijvoorbeeld niet uitvoerbaar zijn. Als er namelijk niet duidelijk is wat er met adviezen van inwoners gedaan wordt, zal het niet motiveren om deel te nemen.
Goede stap vooruit
De motie is een interessante optie. Het is een mooie beweging om voor grote vraagstukken burgers samen adviezen te laten opstellen. Het zou zeker ook passend zijn voor de houdbaarheid van zorg en ondersteuning. Ik ben benieuwd naar hun adviezen en hun afwegingen tussen conflicterende waarden.
Voor een burgerberaad is vrije toegang tot betrouwbare, neutrale en actuele kennis essentieel. Ik zie daarbij een rol voor kennisorganisaties zoals Vilans om de burgers in dit panel te voorzien van deze kennis. Ik zie er naar uit de huidige inzichten uit ervaring, praktijk en wetenschappelijk te delen voor de vragen die zij hebben.
| motie_van_de_leden_pieter_heerma_en_den_haan_over_het_instellen_van_een_burgerberaad_om_de_samenleving_te_betrekken_bij_de_vraagstukken_van_vergrijzing.pdf |
Deventer, 5-10-22
Mag Deventer meepraten over oplossingen voor klimaatcrisis? ‘We hangen de vlag nog niet uit’
Meepraten én meebeslissen over de energietransitie. Het ligt gevoelig. Discussies over de bouw van zonneparken en windmolens lopen vast en daarom wil de gemeente Deventer inwoners via een Burgerberaad er directer bij gaan betrekken. „Het moet burgers het gevoel geven dat ze echt wat te zeggen hebben.”
Met een burgerberaad krijgen inwoners uit alle lagen van de samenleving de kans om mee te denken over moeilijke maatschappelijke thema’s. In heel Nederland is dit democratische initiatief in opkomst, maar Deventer heeft er nog niet mee te maken gehad. De initiatiefgroep Burgerberaad voor Klimaat Deventer probeert daar sinds vorig jaar verandering in te brengen
Verharde discussies
De groep inwoners ziet dat discussies over de energietransitie taai zijn en verharden. Onvrede over de bouw van windturbines en grote zonneparken is groot. Daarom willen ze een dialoog tussen burgers over mogelijke oplossingen. Het college van burgemeester en wethouders gaat daar nu mee. De gemeente krijgt een Burgerberaad.
De ‘representatieve groep’ wordt aangevuld met enkele ondernemers, belangenorganisaties, ambtenaren en mensen uit de gemeentelijke politiek.
Neutrale partij
Een ‘onafhankelijke, neutrale partij’ gaat het volgens gemeentewoordvoerder Daphne Hendriks organiseren. Deelnemers bepalen zelf welke vraag centraal staat in het initiatief. Al moet de gemeenteraad daar wel mee akkoord gaan. Plan is om het initiatief ‘medio volgend jaar’ plaats te laten vinden, meldt de woordvoerder.
Een goede maatschappelijk dialoog rondom het onderwerp energietransitie belangrijk”, laat woordvoerder Hendriks weten. „Het is een middel waarmee een grote representatieve groep bewoners gezamenlijk adviezen en voorstellen kan doen over hoe we de klimaatdoelen voor 2030 (en verder) kunnen realiseren.”
We willen dat er ook echt iets met de aanbevelingen wordt gedaan
Geen vervangingHet Burgerberaad moet volgens de initiatiefgroep bestaan uit een groep van 150 tot 200 inwoners. In een aantal weekenden, dagen of avonden praat deze groep over wat zij belangrijk vindt voor Deventer. „Een burgerberaad is geen vervanging van de gemeenteraad. Het neemt geen politieke besluiten, maar geeft alleen adviezen”, legt mede-initiatiefnemer Ernest Smeets uit.
De gemeenteraad besluit binnenkort over het organiseren van dit Burgerberaad. „We hangen de vlag dus nog niet helemaal uit”, zegt Smeets. Hij heeft één wens: „We willen dat er ook echt iets met de aanbevelingen wordt gedaan. Het Burgerberaad moet burgers het gevoel geven dat ze echt wat te zeggen hebben.”
Niet vooruitlopenGemeentewoordvoerder Hendriks loopt nog niet op de zaken vooruit. „In samenspraak met de gemeenteraad wordt aangegeven hoe met de uitkomsten wordt omgegaan. Uitgangspunt is dat de voorstellen serieus worden genomen. Dat betekent dat voorstellen worden overgenomen en waar nodig worden uitgewerkt in beleid. Wanneer voorstellen niet worden overgenomen, wordt beargumenteerd waarom dit zo is.”
Amsterdam 3-10-22
Weeffout herstellen
Nederlanders begrijpen goed dat toegang tot de zorg de komende jaren echt op het spel staat, stelt Jeroen van Roon, partner healthcare bij Boer & Croon. Hij voegt eraan toe dat ze ook een rol kunnen spelen in het bespoedigen van de voorhanden zijnde oplossingen voor de nu bestaande problemen in de zorg.
D66 is dezelfde mening toegedaan. Deze partij wil dat we allemaal via een burgerberaad beter betrokken worden bij de zorg (D66 wil burgerberaad over de zorg – Skipr). Wieke Paulusma diende hiertoe een voorstel in tijdens het commissiedebat houdbare zorg. De gedachte is dat zo’n burgerberaad kennis en ervaring kan bieden die bruikbaar is voor de beleidsontwikkeling voor de zorg. Maar ook dat het kan helpen om maatschappelijk draagvlak te creëren voor moeilijke keuzes. Wie het Integraal Zorgakkoord heeft gelezen, weet dat die er in overvloed zijn.
‘Zorgverzekerde nauwelijks bij discussies over de toekomst van de zorg betrokken’
Even terug naar 2006, naar de start van de Zorgverzekeringswet. Het was de bedoeling dat met die wet een gelijkwaardige driehoek zou ontstaan van zorgaanbieders, zorgverzekeraars en zorgverzekerden, om gezamenlijk de koers voor de zorg te bepalen. De Oldenzaalse notaris Wim Gaalman richtte hiertoe direct het Verbond van Zorgverzekerden op, maar dat kwam niet van de grond. Aan zijn inzet lag het niet, er werd gewoon niet naar hem geluisterd. In de tussenliggende zestien jaar werd de zorgverzekerde nauwelijks bij discussies over de toekomst van de zorg betrokken. Een weeffout in het stelsel.
Als het burgerberaad dat Wieke Paulusma voorstaat daadwerkelijk van de grond komt, verdient Wim het om direct tot erelid benoemd te worden.
Bron:Arts en Auto . Auteur Frank van Wijck is medisch journalist en houdt als freelancer op maandag, woensdag en vrijdag een weblog bij op de website van Arts en Auto
Weeffout herstellen
Nederlanders begrijpen goed dat toegang tot de zorg de komende jaren echt op het spel staat, stelt Jeroen van Roon, partner healthcare bij Boer & Croon. Hij voegt eraan toe dat ze ook een rol kunnen spelen in het bespoedigen van de voorhanden zijnde oplossingen voor de nu bestaande problemen in de zorg.
D66 is dezelfde mening toegedaan. Deze partij wil dat we allemaal via een burgerberaad beter betrokken worden bij de zorg (D66 wil burgerberaad over de zorg – Skipr). Wieke Paulusma diende hiertoe een voorstel in tijdens het commissiedebat houdbare zorg. De gedachte is dat zo’n burgerberaad kennis en ervaring kan bieden die bruikbaar is voor de beleidsontwikkeling voor de zorg. Maar ook dat het kan helpen om maatschappelijk draagvlak te creëren voor moeilijke keuzes. Wie het Integraal Zorgakkoord heeft gelezen, weet dat die er in overvloed zijn.
‘Zorgverzekerde nauwelijks bij discussies over de toekomst van de zorg betrokken’
Even terug naar 2006, naar de start van de Zorgverzekeringswet. Het was de bedoeling dat met die wet een gelijkwaardige driehoek zou ontstaan van zorgaanbieders, zorgverzekeraars en zorgverzekerden, om gezamenlijk de koers voor de zorg te bepalen. De Oldenzaalse notaris Wim Gaalman richtte hiertoe direct het Verbond van Zorgverzekerden op, maar dat kwam niet van de grond. Aan zijn inzet lag het niet, er werd gewoon niet naar hem geluisterd. In de tussenliggende zestien jaar werd de zorgverzekerde nauwelijks bij discussies over de toekomst van de zorg betrokken. Een weeffout in het stelsel.
Als het burgerberaad dat Wieke Paulusma voorstaat daadwerkelijk van de grond komt, verdient Wim het om direct tot erelid benoemd te worden.
Bron:Arts en Auto . Auteur Frank van Wijck is medisch journalist en houdt als freelancer op maandag, woensdag en vrijdag een weblog bij op de website van Arts en Auto
Amsterdam, 03 oktober 2022, 17:00
Een nationaal burgerberaad voor het klimaat, een goed idee?
Burgerfora: overal poppen ze op. Burgers denken mee over abortus in Ierland, een begrotingstekort in een Nederlandse gemeente en het klimaatbeleid in Frankrijk. Het lijkt de ideale manier om burgers te betrekken en draagvlak te creëren. Maar implementatie blijkt zo makkelijk nog niet en een slecht burgerberaad kan juist averechts werken. “Je kan beter geen participatie hebben dan slechte participatie”, zegt Jetske Bouwma van PBL
Is een nationaal burgerberaad voor het klimaatbeleid een goed idee? | Credit: Adobe Stock“Als er een onderwerp is dat aandacht heeft gekregen van links tot rechts is het wel het burgerberaad”, zegt Ed Nijpels. Als Voorzitter Voortgangsoverleg Klimaatakkoord leidt hij bij de SER een symposium over de mogelijkheden en onmogelijkheden van een nationaal burgerforum voor het klimaat- en energiebeleid. Later dit jaar buigen de Tweede Kamer en het kabinet zich over deze vraag en de commissie Brenninkmeijer gaf er al advies over.
Burgerraad, burgerpanel, burgerforum of burgerberaad. Het zijn allemaal woorden voor hetzelfde. Kort gezegd gaat het om een representatieve groep burgers die (waarschijnlijk) door loting wordt samengesteld en in gesprek gaat over een bepaald thema en vervolgens met een advies komt. Politiek Den Haag lijkt er fan van. Van links tot rechts is men positief over burgerfora. Annemarie Kok, publicist en onderzoeker aan de RUG, vindt dit een slechte zaak. Zij ziet het als “een aanbouwsel” dat leidt tot verdere “verrommeling” van het stelsel. Het past in een bredere trend waarbij de politiek jaar na jaar haar verantwoordelijkheid afschuift uit angst om zelf het voortouw te nemen.
Filosoof Daan Roovers is het eens met de constatering dat de politiek onzeker is, maar vindt een burgerberaad desondanks een goed idee. Het moet dan wel goed worden uitgewerkt. “Ik denk dat je heel goed moet nadenken wat je vraagt en wat je met die uitkomst wil doen.” Zo moet van tevoren duidelijk zijn wat de overheid wil doen met het advies.
Afgebakende vragen en inclusie
Niek Mouter, associate professor TU Delft, was vanuit de start-up Populatics van TU Delft bij de organisatie van drie burgerberaden betrokken. Volgens hem werken heldere en goed afgebakende vragen het beste. Bijvoorbeeld over abortus, een vuurwerkverbod, een gekozen burgemeester of zondagsrust. Beslissen over klimaatbeleid maakt burgers onzeker, denkt Mouter. Hij haalt voorbeelden uit het buitenland aan. Zo bleek uit Ierland dat klimaatvoorstellen stelselmatig door het burgerberaad werden aangenomen als twee mannelijke experts dit aanbevolen. En Franse burgers regelmatig belaagd werden door lobbyisten en aan het einde van de rit vooral de hoger opgeleide mensen nog meededen in het forum.
Het sluit aan bij de risico’s die Rudy van Belkom, directeur stichting Toekomstbeeld der Techniek, ziet. Mensen moeten zowel letterlijk als figuurlijk in staat zijn om mee te doen. Ze moeten de Nederlandse taal machtig zijn, tijd kunnen vrijmaken, mobiel zijn en voor een groot publiek hun mening kunnen (en willen) voordragen. Dat vraag nogal wat. Van Belkom heeft ook moeite met de term representatief. ‘Zo moet een burgerforum groot genoeg zijn voor enige representativiteit, maar klein genoeg om werkbaar te zijn’, citeert hij de website van de Rijksoverheid. “Ik vind het persoonlijk bijna enger dat ik vertegenwoordigd word door honderd mensen die niet verkozen zijn dan 150 mensen die wel verkozen zijn.”
Van Belkom denkt dat technologie kan helpen om burgerfora te verbeteren. Volgens hem zijn de voordelen dat het schaalbaar, inclusiever en diverser is. “Diversiteit in profielen is niet hetzelfde als diversiteit in standpunten.” Een logaritme kan overeenkomsten en verschillen in standpunten van heel veel verschillende mensen vinden. Mouter ziet wel wat in een combinatie van een online raadpleging waarin heel veel mensen worden betrokken en een offline deel.
Burgers laten meebeslissen over klimaat en energiebeleid
Bij de uitvoering van de regionale energietransitie wordt al op verschillende plekken geëxperimenteerd met burgerparticipatie, weet Karen Arpad. Zij is programmamanager regio ondersteuning bij het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie. Zij benadrukt dat tijd en geld vrijmaken cruciaal is voor succes. “Zorgvuldigheid, vooraf, tijdens en achteraf.” Daar gaat het volgens Arpad om. “Je kan beter geen participatie hebben dan slechte participatie”, vult Jetske Bouwma aan. Zij nam vanuit het Planbureau van de Leefomgeving (PBL) deel aan de commissie Brenninkmeijer die het advies over burgerfora uitbracht.
Niet elke vraag over elk thema is geschikt om door burgers te worden beantwoord. Daar zijn vijf van de zes experts bij de SER het wel over eens. Hoe zit dat voor het klimaatbeleid? Is dat een geschikt thema voor een burgerraad? Bouwma denkt van wel. Vooral als het gaat om de verdeling tussen lusten, lasten en risico’s.
Als de experts het podium verlaten voor een borrel in een andere ruimte blijft vooral het gevoel hangen dat het laatste woord over het burgerforum nog niet is gezegd. Er valt dus nog genoeg te bediscussiëren voor de Tweede Kamer als het thema daar op de agenda staat.
Bron: CHANCHINC Auteur Rianne Lachmeijer
Een nationaal burgerberaad voor het klimaat, een goed idee?
Burgerfora: overal poppen ze op. Burgers denken mee over abortus in Ierland, een begrotingstekort in een Nederlandse gemeente en het klimaatbeleid in Frankrijk. Het lijkt de ideale manier om burgers te betrekken en draagvlak te creëren. Maar implementatie blijkt zo makkelijk nog niet en een slecht burgerberaad kan juist averechts werken. “Je kan beter geen participatie hebben dan slechte participatie”, zegt Jetske Bouwma van PBL
Is een nationaal burgerberaad voor het klimaatbeleid een goed idee? | Credit: Adobe Stock“Als er een onderwerp is dat aandacht heeft gekregen van links tot rechts is het wel het burgerberaad”, zegt Ed Nijpels. Als Voorzitter Voortgangsoverleg Klimaatakkoord leidt hij bij de SER een symposium over de mogelijkheden en onmogelijkheden van een nationaal burgerforum voor het klimaat- en energiebeleid. Later dit jaar buigen de Tweede Kamer en het kabinet zich over deze vraag en de commissie Brenninkmeijer gaf er al advies over.
Burgerraad, burgerpanel, burgerforum of burgerberaad. Het zijn allemaal woorden voor hetzelfde. Kort gezegd gaat het om een representatieve groep burgers die (waarschijnlijk) door loting wordt samengesteld en in gesprek gaat over een bepaald thema en vervolgens met een advies komt. Politiek Den Haag lijkt er fan van. Van links tot rechts is men positief over burgerfora. Annemarie Kok, publicist en onderzoeker aan de RUG, vindt dit een slechte zaak. Zij ziet het als “een aanbouwsel” dat leidt tot verdere “verrommeling” van het stelsel. Het past in een bredere trend waarbij de politiek jaar na jaar haar verantwoordelijkheid afschuift uit angst om zelf het voortouw te nemen.
Filosoof Daan Roovers is het eens met de constatering dat de politiek onzeker is, maar vindt een burgerberaad desondanks een goed idee. Het moet dan wel goed worden uitgewerkt. “Ik denk dat je heel goed moet nadenken wat je vraagt en wat je met die uitkomst wil doen.” Zo moet van tevoren duidelijk zijn wat de overheid wil doen met het advies.
Afgebakende vragen en inclusie
Niek Mouter, associate professor TU Delft, was vanuit de start-up Populatics van TU Delft bij de organisatie van drie burgerberaden betrokken. Volgens hem werken heldere en goed afgebakende vragen het beste. Bijvoorbeeld over abortus, een vuurwerkverbod, een gekozen burgemeester of zondagsrust. Beslissen over klimaatbeleid maakt burgers onzeker, denkt Mouter. Hij haalt voorbeelden uit het buitenland aan. Zo bleek uit Ierland dat klimaatvoorstellen stelselmatig door het burgerberaad werden aangenomen als twee mannelijke experts dit aanbevolen. En Franse burgers regelmatig belaagd werden door lobbyisten en aan het einde van de rit vooral de hoger opgeleide mensen nog meededen in het forum.
Het sluit aan bij de risico’s die Rudy van Belkom, directeur stichting Toekomstbeeld der Techniek, ziet. Mensen moeten zowel letterlijk als figuurlijk in staat zijn om mee te doen. Ze moeten de Nederlandse taal machtig zijn, tijd kunnen vrijmaken, mobiel zijn en voor een groot publiek hun mening kunnen (en willen) voordragen. Dat vraag nogal wat. Van Belkom heeft ook moeite met de term representatief. ‘Zo moet een burgerforum groot genoeg zijn voor enige representativiteit, maar klein genoeg om werkbaar te zijn’, citeert hij de website van de Rijksoverheid. “Ik vind het persoonlijk bijna enger dat ik vertegenwoordigd word door honderd mensen die niet verkozen zijn dan 150 mensen die wel verkozen zijn.”
Van Belkom denkt dat technologie kan helpen om burgerfora te verbeteren. Volgens hem zijn de voordelen dat het schaalbaar, inclusiever en diverser is. “Diversiteit in profielen is niet hetzelfde als diversiteit in standpunten.” Een logaritme kan overeenkomsten en verschillen in standpunten van heel veel verschillende mensen vinden. Mouter ziet wel wat in een combinatie van een online raadpleging waarin heel veel mensen worden betrokken en een offline deel.
Burgers laten meebeslissen over klimaat en energiebeleid
Bij de uitvoering van de regionale energietransitie wordt al op verschillende plekken geëxperimenteerd met burgerparticipatie, weet Karen Arpad. Zij is programmamanager regio ondersteuning bij het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie. Zij benadrukt dat tijd en geld vrijmaken cruciaal is voor succes. “Zorgvuldigheid, vooraf, tijdens en achteraf.” Daar gaat het volgens Arpad om. “Je kan beter geen participatie hebben dan slechte participatie”, vult Jetske Bouwma aan. Zij nam vanuit het Planbureau van de Leefomgeving (PBL) deel aan de commissie Brenninkmeijer die het advies over burgerfora uitbracht.
Niet elke vraag over elk thema is geschikt om door burgers te worden beantwoord. Daar zijn vijf van de zes experts bij de SER het wel over eens. Hoe zit dat voor het klimaatbeleid? Is dat een geschikt thema voor een burgerraad? Bouwma denkt van wel. Vooral als het gaat om de verdeling tussen lusten, lasten en risico’s.
Als de experts het podium verlaten voor een borrel in een andere ruimte blijft vooral het gevoel hangen dat het laatste woord over het burgerforum nog niet is gezegd. Er valt dus nog genoeg te bediscussiëren voor de Tweede Kamer als het thema daar op de agenda staat.
Bron: CHANCHINC Auteur Rianne Lachmeijer
Boxtel, 30-9-22
GEANIMEERDE DISCUSSIEAVOND OVER LOKALE DEMOCRATIE IN ‘DE WALNOOT
Boxtel denkt na over vorming van
Burgerberaad
Fractievoorzitter Gerlof Roubos van Balans lanceerde het initiatief van de drie raadsfracties donderdagavond in gemeenschapshuis De Walnoot. Hij deed dat aan het einde van de discussieavond ‘Praat!’, een initiatief van de lokale bibliotheek en deze deze krant.
Onder leiding van gespreksleider Maartje van der Lee, werkzaam bij de regionale bibliotheekorganisatie Huis73, werd gesproken over dalend vertrouwen van burgers in de politiek en hoe bestuurders hun inwoners weten te bereiken. Bron: Brabants Centrum
GEANIMEERDE DISCUSSIEAVOND OVER LOKALE DEMOCRATIE IN ‘DE WALNOOT
Boxtel denkt na over vorming van
Burgerberaad
Fractievoorzitter Gerlof Roubos van Balans lanceerde het initiatief van de drie raadsfracties donderdagavond in gemeenschapshuis De Walnoot. Hij deed dat aan het einde van de discussieavond ‘Praat!’, een initiatief van de lokale bibliotheek en deze deze krant.
Onder leiding van gespreksleider Maartje van der Lee, werkzaam bij de regionale bibliotheekorganisatie Huis73, werd gesproken over dalend vertrouwen van burgers in de politiek en hoe bestuurders hun inwoners weten te bereiken. Bron: Brabants Centrum
Zeeland, 30-9-22
D66 wil burgerberaad over de zorg
D66 wil dat Nederlandse inwoners via een burgerberaad beter betrokken worden bij de zorg. De partij roept het kabinet op om het initiatief te nemen. Het burgerberaad zou in februari 2023 moeten starten. Tweede Kamerlid Wieke Paulusma heeft het voorstel op donderdag 29 september ingediend tijdens het commissiedebat houdbare zorg.
Het doel van een burgerberaad is volgens D66 om kennis en ervaring op te halen. Een ander doel is dat het kan helpen om maatschappelijk draagvlak te creëren voor moeilijke keuzes. “Vanuit verschillende perspectieven het gesprek voeren leidt vaak tot meer begrip voor een beslissing”, stelt D66 in het Manifest voor radicale aanpak.
Achtergrondkennis geen vereisteD66 wil dat het burgerberaad een representatieve samenstelling heeft. Het burgerberaad bestaat uit een grote groep van ongeveer 100 tot 150 mensen. Wie er in deze groep komt, wordt bepaald door een loting. Het hebben van achtergrondkennis over de zorg is volgens D66 geen vereiste voor deelname.
Niet vrijblijvendHet kabinet moet expliciet en vooraf laten zien dat de uitkomst van het burgerberaad niet vrijblijvend is. Het ‘overnemen-tenzij’-principe zou gehanteerd moeten worden. Adviezen moeten volgens D66 worden overgenomen, tenzij deze bijvoorbeeld niet uitvoerbaar zijn. Als er namelijk niet duidelijk is wat er met adviezen van inwoners gedaan wordt, zal het niet motiveren om deel te nemen.
Financiële consequentiesHoe het eindproduct van het burgerberaad eruit gaat zien, is wat D66 betreft aan de deelnemers. Het zou een rapport met een lijst aan concrete adviezen kunnen zijn. Het is aan VWS om het burgerberaad inzicht te geven in de financiële consequenties van adviezen die zij opleveren.
BeloningD66 verwacht dat de kosten voor het burgerberaad ongeveer tussen de 1 en 2 miljoen zullen liggen. Uitgaande van 8 tot 10 weekenden die deelnemers moeten opofferen voor deelname aan het burgerberaad vindt D66 dat hier een beloning tegenover moet staan. Denk aan een onkostenvergoedingen voor reiskosten en kinderopvang, maar ook een beloning voor de vrijgemaakte tijd. Daarnaast moet er ook aan (gebaren)tolken en hulp voor laaggeletterden gedacht worden. Bron Skipr.
D66 wil burgerberaad over de zorg
D66 wil dat Nederlandse inwoners via een burgerberaad beter betrokken worden bij de zorg. De partij roept het kabinet op om het initiatief te nemen. Het burgerberaad zou in februari 2023 moeten starten. Tweede Kamerlid Wieke Paulusma heeft het voorstel op donderdag 29 september ingediend tijdens het commissiedebat houdbare zorg.
Het doel van een burgerberaad is volgens D66 om kennis en ervaring op te halen. Een ander doel is dat het kan helpen om maatschappelijk draagvlak te creëren voor moeilijke keuzes. “Vanuit verschillende perspectieven het gesprek voeren leidt vaak tot meer begrip voor een beslissing”, stelt D66 in het Manifest voor radicale aanpak.
Achtergrondkennis geen vereisteD66 wil dat het burgerberaad een representatieve samenstelling heeft. Het burgerberaad bestaat uit een grote groep van ongeveer 100 tot 150 mensen. Wie er in deze groep komt, wordt bepaald door een loting. Het hebben van achtergrondkennis over de zorg is volgens D66 geen vereiste voor deelname.
Niet vrijblijvendHet kabinet moet expliciet en vooraf laten zien dat de uitkomst van het burgerberaad niet vrijblijvend is. Het ‘overnemen-tenzij’-principe zou gehanteerd moeten worden. Adviezen moeten volgens D66 worden overgenomen, tenzij deze bijvoorbeeld niet uitvoerbaar zijn. Als er namelijk niet duidelijk is wat er met adviezen van inwoners gedaan wordt, zal het niet motiveren om deel te nemen.
Financiële consequentiesHoe het eindproduct van het burgerberaad eruit gaat zien, is wat D66 betreft aan de deelnemers. Het zou een rapport met een lijst aan concrete adviezen kunnen zijn. Het is aan VWS om het burgerberaad inzicht te geven in de financiële consequenties van adviezen die zij opleveren.
BeloningD66 verwacht dat de kosten voor het burgerberaad ongeveer tussen de 1 en 2 miljoen zullen liggen. Uitgaande van 8 tot 10 weekenden die deelnemers moeten opofferen voor deelname aan het burgerberaad vindt D66 dat hier een beloning tegenover moet staan. Denk aan een onkostenvergoedingen voor reiskosten en kinderopvang, maar ook een beloning voor de vrijgemaakte tijd. Daarnaast moet er ook aan (gebaren)tolken en hulp voor laaggeletterden gedacht worden. Bron Skipr.
Middelburg 30-9-22
Kim Reynierse wil Middelburgers meer invloed geven op politiek: ‘Ontdek wat burgerberaad voor jou kan betekenen’
Het vertrouwen in de politiek is niet bijster hoog. Om Middelburgers meer invloed te geven, wil D66 een burgerberaad invoeren. Welke kansen dat biedt, wordt vrijdag uitgelegd op een bijeenkomst in de Zeeuwse Bibliotheek.
In steeds meer landen en steden - Den Haag, Amsterdam bijvoorbeeld - hebben burgers de kans gekregen via een burgerberaad mee te praten over belangrijke besluiten. Middelburgers moeten die kans ook krijgen, vindt D66-raadslid Kim Reynierse. De gemeenteraad buigt zich er de komende maanden over.
Mannen en vrouwen, jongeren en ouderen
Bij een burgerberaad worden willekeurige inwoners ingeloot om mee te praten over een belangrijk onderwerp. Willekeurig dus, maar er wordt wel zo geloot dat in de groep evenwicht is tussen mannen en vrouwen, jongeren en ouderen, hoger en lager opgeleiden. Deze groep verdiept zich in een onderwerp, vormt er een mening over en geeft uiteindelijk advies aan de gemeenteraad. Die neemt uiteindelijk nog wel het besluit, maar de invloed van burgers is groter dan wanneer alleen de gemeenteraad erover heeft gesproken.
Daarom wil Reynierse inwoners warm maken voor het burgerberaad. ,,Vrijdag houden we een bijeenkomst in de ZB waar Daniëlle Driessen uitleg komt geven”, vertelt Reynierse. Driessen heeft ervaring opgedaan in Den Haag met twee burgerberaden over de overgang naar duurzame energie, en in Amsterdam met een burgerberaad over het klimaat. Reynierse: ,,De bijeenkomst is belangrijk om te ontdekken wat het burgerberaad voor jou als Middelburger kan betekenen.”
De bijeenkomst duurt van 17.30 tot 18.30 uur. Inloop is vanaf 17.00 uur en na afloop is de gelegenheid om na te praten.
Bron: DGP
Kim Reynierse wil Middelburgers meer invloed geven op politiek: ‘Ontdek wat burgerberaad voor jou kan betekenen’
Het vertrouwen in de politiek is niet bijster hoog. Om Middelburgers meer invloed te geven, wil D66 een burgerberaad invoeren. Welke kansen dat biedt, wordt vrijdag uitgelegd op een bijeenkomst in de Zeeuwse Bibliotheek.
In steeds meer landen en steden - Den Haag, Amsterdam bijvoorbeeld - hebben burgers de kans gekregen via een burgerberaad mee te praten over belangrijke besluiten. Middelburgers moeten die kans ook krijgen, vindt D66-raadslid Kim Reynierse. De gemeenteraad buigt zich er de komende maanden over.
Mannen en vrouwen, jongeren en ouderen
Bij een burgerberaad worden willekeurige inwoners ingeloot om mee te praten over een belangrijk onderwerp. Willekeurig dus, maar er wordt wel zo geloot dat in de groep evenwicht is tussen mannen en vrouwen, jongeren en ouderen, hoger en lager opgeleiden. Deze groep verdiept zich in een onderwerp, vormt er een mening over en geeft uiteindelijk advies aan de gemeenteraad. Die neemt uiteindelijk nog wel het besluit, maar de invloed van burgers is groter dan wanneer alleen de gemeenteraad erover heeft gesproken.
Daarom wil Reynierse inwoners warm maken voor het burgerberaad. ,,Vrijdag houden we een bijeenkomst in de ZB waar Daniëlle Driessen uitleg komt geven”, vertelt Reynierse. Driessen heeft ervaring opgedaan in Den Haag met twee burgerberaden over de overgang naar duurzame energie, en in Amsterdam met een burgerberaad over het klimaat. Reynierse: ,,De bijeenkomst is belangrijk om te ontdekken wat het burgerberaad voor jou als Middelburger kan betekenen.”
De bijeenkomst duurt van 17.30 tot 18.30 uur. Inloop is vanaf 17.00 uur en na afloop is de gelegenheid om na te praten.
Bron: DGP
Purmerend, 22-9-22
Twijfels bij College Purmerend over deelname aan burgerberaad over woonbeleid: ’Onzeker wat het traject oplevert’
De gemeente Purmerend is kritisch over mogelijke deelname aan een grootschalige bijeenkomst waarin burgers uit de regio zich kunnen uitspreken over de problemen op de woningmarkt. Het college was eerder positief over het meewerken aan het zogeheten Burgerberaad, maar spreekt nu toch zijn twijfels uit in een raadsmemo.
De stichting G1000 organiseert in heel Nederland zogeheten Burgerberaden, samenkomsten waarbij inwoners van verschillende gemeenten samen hun inbreng kunnen delen over maatschappelijke thema’s die zij belangrijk vinden. Stichting G1000 is in onze regio bezig met de voorbereidingen voor een beraad met vijfhonderd burgers dat specifiek gaat over het woonbeleid en vraagt de zeven gemeenten van Zaanstreek-Waterland om daaraan mee te werken.
Het Purmerendse college vraagt zich onder meer af in hoeverre de uitkomsten van het ’Burgerberaad G1000 Wonen’ lokaal toepasbaar zijn. Ook is er twijfel over de toegevoegde waarde van zo’n beraad, blijkt uit de memo: ,,Het is onzeker wat het traject oplevert. Wel wordt naast een financiële bijdrage circa 140 ambtelijke uren inzet gevraagd. Dat kan ten koste gaan van het reguliere werk waar het ook al behoorlijk druk is.”
Bemoeien
De leden van het college willen het onderwerp eerst ter sprake brengen in de raad voordat zij een beslissing nemen. Harm van Dijk, de oprichter van Stichting G1000 die in heel Nederland burgerberaden opzet, vindt het terecht dat het Purmerendse college nog geen knoop heeft doorgehakt over de deelname. ,,Het is logisch dat er nog twijfel is. Het is nogal wat, zo’n Burgerberaad. We willen van elke gemeente de belofte dat die zich niet gaat bemoeien met het proces. Dat is lastig voor sommige gemeenten.”
Het is dan ook terecht dat het college eerst wil overleggen met de gemeenteraad, vindt Van Dijk: ,,Uit het stuk maak ik op dat Purmerend er overwegend positief tegenover staat, alleen al uit het feit dat ze meer argumenten voor deelname aan het burgerberaad noemen dan tegen.’’ Zo schrijft de gemeente: ,,Het thema wonen is complex. Er spelen vele belangen. Vanuit inhoud naar dit thema kijken, zonder dat belangen me spelen, kan tot ideeën leiden waar nog niet over na is gedacht.”
Het college voert als tegenargument voor deelname aan dat zij al meerdere vormen van overleg met burgers toepast. Van Dijk plaatst zijn vraagtekens bij de effectiviteit van klankbordgroepen en andere vormen van burgerparticipatie bij overheden. ,,Bij zulke participatievormen willen overheden vaak dat burgers antwoord geven op de vragen die zij zelf hebben. Ik denk juist: luister nu eens echt naar wat de burger te zeggen heeft.”
December
De Stichting G1000 wil dit jaar op 10 december de eerste samenkomst van het Burgerberaad houden. Daarbij mogen vijfhonderd bewoners van de regio Zaanstreek-Waterland aanschuiven, van elke gemeente ongeveer evenveel. Die worden gekozen door middel van loting uit het persoonsregister.
De locatie van het beraad is nog onbekend, zegt Van Dijk. Van de zeven gemeenten hebben overigens nog alleen Waterland en Wormerland toegezegd, aldus Van Dijk. ,,Van Zaanstad verwacht ik dat ze heel binnenkort zullen toezeggen.” De initiatiefnemer van de burgerberaden zegt te hebben begrepen dat andere gemeenten eerst willen afwachten wat Purmerend doet, alvorens zelf deel te zullen nemen aan het Burgerberaad.
Twijfels bij College Purmerend over deelname aan burgerberaad over woonbeleid: ’Onzeker wat het traject oplevert’
De gemeente Purmerend is kritisch over mogelijke deelname aan een grootschalige bijeenkomst waarin burgers uit de regio zich kunnen uitspreken over de problemen op de woningmarkt. Het college was eerder positief over het meewerken aan het zogeheten Burgerberaad, maar spreekt nu toch zijn twijfels uit in een raadsmemo.
De stichting G1000 organiseert in heel Nederland zogeheten Burgerberaden, samenkomsten waarbij inwoners van verschillende gemeenten samen hun inbreng kunnen delen over maatschappelijke thema’s die zij belangrijk vinden. Stichting G1000 is in onze regio bezig met de voorbereidingen voor een beraad met vijfhonderd burgers dat specifiek gaat over het woonbeleid en vraagt de zeven gemeenten van Zaanstreek-Waterland om daaraan mee te werken.
Het Purmerendse college vraagt zich onder meer af in hoeverre de uitkomsten van het ’Burgerberaad G1000 Wonen’ lokaal toepasbaar zijn. Ook is er twijfel over de toegevoegde waarde van zo’n beraad, blijkt uit de memo: ,,Het is onzeker wat het traject oplevert. Wel wordt naast een financiële bijdrage circa 140 ambtelijke uren inzet gevraagd. Dat kan ten koste gaan van het reguliere werk waar het ook al behoorlijk druk is.”
Bemoeien
De leden van het college willen het onderwerp eerst ter sprake brengen in de raad voordat zij een beslissing nemen. Harm van Dijk, de oprichter van Stichting G1000 die in heel Nederland burgerberaden opzet, vindt het terecht dat het Purmerendse college nog geen knoop heeft doorgehakt over de deelname. ,,Het is logisch dat er nog twijfel is. Het is nogal wat, zo’n Burgerberaad. We willen van elke gemeente de belofte dat die zich niet gaat bemoeien met het proces. Dat is lastig voor sommige gemeenten.”
Het is dan ook terecht dat het college eerst wil overleggen met de gemeenteraad, vindt Van Dijk: ,,Uit het stuk maak ik op dat Purmerend er overwegend positief tegenover staat, alleen al uit het feit dat ze meer argumenten voor deelname aan het burgerberaad noemen dan tegen.’’ Zo schrijft de gemeente: ,,Het thema wonen is complex. Er spelen vele belangen. Vanuit inhoud naar dit thema kijken, zonder dat belangen me spelen, kan tot ideeën leiden waar nog niet over na is gedacht.”
Het college voert als tegenargument voor deelname aan dat zij al meerdere vormen van overleg met burgers toepast. Van Dijk plaatst zijn vraagtekens bij de effectiviteit van klankbordgroepen en andere vormen van burgerparticipatie bij overheden. ,,Bij zulke participatievormen willen overheden vaak dat burgers antwoord geven op de vragen die zij zelf hebben. Ik denk juist: luister nu eens echt naar wat de burger te zeggen heeft.”
December
De Stichting G1000 wil dit jaar op 10 december de eerste samenkomst van het Burgerberaad houden. Daarbij mogen vijfhonderd bewoners van de regio Zaanstreek-Waterland aanschuiven, van elke gemeente ongeveer evenveel. Die worden gekozen door middel van loting uit het persoonsregister.
De locatie van het beraad is nog onbekend, zegt Van Dijk. Van de zeven gemeenten hebben overigens nog alleen Waterland en Wormerland toegezegd, aldus Van Dijk. ,,Van Zaanstad verwacht ik dat ze heel binnenkort zullen toezeggen.” De initiatiefnemer van de burgerberaden zegt te hebben begrepen dat andere gemeenten eerst willen afwachten wat Purmerend doet, alvorens zelf deel te zullen nemen aan het Burgerberaad.
Leeuwarden 22-9-22
Hoe kan het vertrouwen in de politiek worden terug gewonnen? Versterk de positie van het parlement | opinie
‘Het vertrouwen in de politiek is gehalveerd, maar vertrouwen in de democratie is er nog volop.’ Om uit deze politieke impasse te komen doen Klaas Jan Noorman en Marc Jager het voorstel om voor grote maatschappelijke vraagstukken ‘burgerberaden’ in te stellen, samengesteld uit gelote burgers (LC 9 sept.).Dit voorstel is gebaseerd op het boek Nu is het aan ons, oproep tot echte democratie van Eva Rovers.
Deze gelote burgers laten zich over de maatschappelijke vraagstukken informeren door deskundigen. Loting is bedoeld om een doorsnee van de bevolking te krijgen. Het is echter de vraag of een bijstandsmoeder tijd heeft voor deelname aan een dergelijk onderzoek.
Betrek Kamer op voorhand bij wetsvoorstellen
De oplossingen van de burgerberaden worden aan de volksvertegenwoordiging voorgelegd en worden volgens Noorman en Jager overgenomen en omgezet in wetgeving. Al dan niet na een referendum. Dat is nu juist het kardinale punt. Eenmaal in de vier jaar vindt er al een ‘burgerberaad’ plaats in de vorm van verkiezingen. Je kan het toch moeilijk echte democratie noemen wanneer je de Tweede Kamer tot een stempelmachine zou maken van de rapporten van de burgerberaden.
Een burgerberaad over een bepaald onderwerp kan zeker zinvol zijn. Maar het ligt meer voor de hand dat de volksvertegenwoordiging een rapport intensief bespreekt en daarna de inhoud geheel of gedeeltelijk overneemt of in het uiterste geval afwijst.
In december 2021 verscheen een rapport van de werkgroep Van der Staaij over versterking van de positie van de Tweede Kamer. Deze werkgroep ziet als verbeterpunt de Kamer eerder te betrekken bij wetgevingsvoorstellen. Nu wordt de Kamer pas betrokken als de regering een voorstel indient, maar dan is het vaak al langs verschillende instanties geweest (zoals de Raad van State). De Kamer zou dus op voorhand betrokken kunnen worden bij plannen voor wetgeving. Ook een burgerberaad zou, mijns inziens, voorstellen over een bepaalde problematiek kunnen inbrengen.
Hoogste tijd voor een kiesdrempel
Wat de controlerende functie van de Kamer betreft, is er het voorstel om het aantal interrupties te beperken door ‘beschermde spreektijd’ in te voeren, waarin bewindslieden en Kamerleden niet geïnterrumpeerd mogen worden. Zo zijn er mijns inziens nog wel meer mogelijkheden om de positie van de Tweede Kamer te versterken. Denk aan het terugbrengen van het aantal moties. Ook wordt het nu de hoogste tijd voor een kiesdrempel.
Het is beter om de positie van de Tweede Kamer te versterken dan de taak van de volksvertegenwoordiging uit te hollen. Dat is een moeizame weg, maar lijkt mij in het belang van de echte democratie. Wellicht kan dan het vertrouwen in de politiek toch geleidelijk aan weer terugkomen.
Gossen Bakker woont in Oosterwolde.
Bron: Leeuwarder Courant
Hoe kan het vertrouwen in de politiek worden terug gewonnen? Versterk de positie van het parlement | opinie
‘Het vertrouwen in de politiek is gehalveerd, maar vertrouwen in de democratie is er nog volop.’ Om uit deze politieke impasse te komen doen Klaas Jan Noorman en Marc Jager het voorstel om voor grote maatschappelijke vraagstukken ‘burgerberaden’ in te stellen, samengesteld uit gelote burgers (LC 9 sept.).Dit voorstel is gebaseerd op het boek Nu is het aan ons, oproep tot echte democratie van Eva Rovers.
Deze gelote burgers laten zich over de maatschappelijke vraagstukken informeren door deskundigen. Loting is bedoeld om een doorsnee van de bevolking te krijgen. Het is echter de vraag of een bijstandsmoeder tijd heeft voor deelname aan een dergelijk onderzoek.
Betrek Kamer op voorhand bij wetsvoorstellen
De oplossingen van de burgerberaden worden aan de volksvertegenwoordiging voorgelegd en worden volgens Noorman en Jager overgenomen en omgezet in wetgeving. Al dan niet na een referendum. Dat is nu juist het kardinale punt. Eenmaal in de vier jaar vindt er al een ‘burgerberaad’ plaats in de vorm van verkiezingen. Je kan het toch moeilijk echte democratie noemen wanneer je de Tweede Kamer tot een stempelmachine zou maken van de rapporten van de burgerberaden.
Een burgerberaad over een bepaald onderwerp kan zeker zinvol zijn. Maar het ligt meer voor de hand dat de volksvertegenwoordiging een rapport intensief bespreekt en daarna de inhoud geheel of gedeeltelijk overneemt of in het uiterste geval afwijst.
In december 2021 verscheen een rapport van de werkgroep Van der Staaij over versterking van de positie van de Tweede Kamer. Deze werkgroep ziet als verbeterpunt de Kamer eerder te betrekken bij wetgevingsvoorstellen. Nu wordt de Kamer pas betrokken als de regering een voorstel indient, maar dan is het vaak al langs verschillende instanties geweest (zoals de Raad van State). De Kamer zou dus op voorhand betrokken kunnen worden bij plannen voor wetgeving. Ook een burgerberaad zou, mijns inziens, voorstellen over een bepaalde problematiek kunnen inbrengen.
Hoogste tijd voor een kiesdrempel
Wat de controlerende functie van de Kamer betreft, is er het voorstel om het aantal interrupties te beperken door ‘beschermde spreektijd’ in te voeren, waarin bewindslieden en Kamerleden niet geïnterrumpeerd mogen worden. Zo zijn er mijns inziens nog wel meer mogelijkheden om de positie van de Tweede Kamer te versterken. Denk aan het terugbrengen van het aantal moties. Ook wordt het nu de hoogste tijd voor een kiesdrempel.
Het is beter om de positie van de Tweede Kamer te versterken dan de taak van de volksvertegenwoordiging uit te hollen. Dat is een moeizame weg, maar lijkt mij in het belang van de echte democratie. Wellicht kan dan het vertrouwen in de politiek toch geleidelijk aan weer terugkomen.
Gossen Bakker woont in Oosterwolde.
Bron: Leeuwarder Courant
Podiumbijeenkomst Burgerberaad en Participatie
De gemeenteraad houdt een informatieavond over Burgerberaad en Participatie, een zogeheten Podiumbijeenkomst. Centraal staat daarbij de vraag: hoe kunnen burgers van Helmond meer en beter worden betrokken bij politieke besluiten over de toekomst van hun stad. Inwoners en andere geïnteresseerden zijn van harte welkom.De gemeenteraad neemt veel belangrijke beslissingen. Keuzes die gevolgen hebben voor Helmond en zijn inwoners. De raad wil burgers hierbij meer betrekken. Maar hoe doe je dat? In andere gemeenten organiseren ze hiervoor steeds vaker burgerberaden. Een groep van zo’n 100 willekeurige burgers geven de raad adviezen bij belangrijke onderwerpen Werkt die aanpak ook in Helmond? Diverse deskundigen geven hierop hun visie en discussiëren hierover met de gemeenteraad. Iedereen kan meepraten op:
Podiumbijeenkomst Burgerberaad en Participatie
Dinsdag 4 oktober vanaf 19:30 uur (inloop vanaf 19:00 uur),
Het Speelhuis, Helmond
Informatief Programma
Sprekers die avond zijn onder meer: Harm van Dijk (initiatiefnemer Platform G1000), Job Kantelburg (ervaringsdeskundige gemeente Enschede), Lars Schotel/Rik Kors (ervaringsdeskundigen gemeente Utrecht) en Stefan Raedts (beleidsmedewerker participatie gemeente Helmond)
U bent van harte welkom
Iedereen is van harte welkom. Aanmelden is niet nodig. Het volledige programma staat op helmond.raadsinformatie.nl
Bron: Dit is Helmond
De gemeenteraad houdt een informatieavond over Burgerberaad en Participatie, een zogeheten Podiumbijeenkomst. Centraal staat daarbij de vraag: hoe kunnen burgers van Helmond meer en beter worden betrokken bij politieke besluiten over de toekomst van hun stad. Inwoners en andere geïnteresseerden zijn van harte welkom.De gemeenteraad neemt veel belangrijke beslissingen. Keuzes die gevolgen hebben voor Helmond en zijn inwoners. De raad wil burgers hierbij meer betrekken. Maar hoe doe je dat? In andere gemeenten organiseren ze hiervoor steeds vaker burgerberaden. Een groep van zo’n 100 willekeurige burgers geven de raad adviezen bij belangrijke onderwerpen Werkt die aanpak ook in Helmond? Diverse deskundigen geven hierop hun visie en discussiëren hierover met de gemeenteraad. Iedereen kan meepraten op:
Podiumbijeenkomst Burgerberaad en Participatie
Dinsdag 4 oktober vanaf 19:30 uur (inloop vanaf 19:00 uur),
Het Speelhuis, Helmond
Informatief Programma
Sprekers die avond zijn onder meer: Harm van Dijk (initiatiefnemer Platform G1000), Job Kantelburg (ervaringsdeskundige gemeente Enschede), Lars Schotel/Rik Kors (ervaringsdeskundigen gemeente Utrecht) en Stefan Raedts (beleidsmedewerker participatie gemeente Helmond)
U bent van harte welkom
Iedereen is van harte welkom. Aanmelden is niet nodig. Het volledige programma staat op helmond.raadsinformatie.nl
Bron: Dit is Helmond
Niet alleen felle tegenstanders, maar ook voorstanders kunnen stem laten horen bij windmolendebat De Bilt
Niet alleen tegenstanders, maar ook voorstanders van windmolens moeten in De Bilt kunnen meepraten over waar ze mogelijk komen te staan. Volgend jaar gaat dat gebeuren, maakt het nieuwe college van De Bilt bekend.
Discussies en informatiebijeenkomsten over windenergie worden tot nu toe vooral gedomineerd door fanatieke tegenstanders. Het geluid van voorstanders sneeuwt daardoor onder, zo denkt verantwoordelijk wethouder Krischan Hagedoorn (PvdA/SP) in De Bilt. ,,Maar ze zijn er wel degelijk en we willen iedereen de kans geven om hun verhaal te vertellen.”
Om zowel tegen- als voorstanders te horen, wil De Bilt een burgerberaad houden. Zo’n burgerberaad laat inwoners politici helpen om beslissingen te nemen over complexe - vaak polariserende - onderwerpen. Een groep gelote burgers doet, op basis van uitgebreide informatie en overleg, aanbevelingen over beleid.
Dwarsdoorsnede van de samenlevingDe deelnemers aan een burgerberaad vormen een dwarsdoorsnede van de samenleving. De uitkomst van een burgerberaad is een gezamenlijk besluit of een aantal aanbevelingen die door de politiek worden gebruikt om besluiten te nemen. Een burgerberaad is dus geen vervanging van de gemeenteraad; het is een aanvulling op het huidige democratische stelsel. ,,Het resultaat van deze participatie nemen wij mee in onze besluitvorming”, licht Krischan Hagedoorn toe.
Zowel voor- als tegenstanders van een bepaald idee. Inwoners vanaf 18 jaar van onze gemeente komen in aanmerking voor een burgerberaad
Het nieuwe progressieve college van De Bilt is positief over het plaatsen van windmolens. In het coalitieakkoord worden de A27 tussen Maartensdijk en Hollandsche Rading en de A28 genoemd als potentiële locaties. Twee jaar geleden kwamen deze locaties al naar voren uit een onderzoek dat bureau Bosch & Van Rijn uitvoerde in opdracht van de gemeente De Bilt.
Het vorige college van De Bilt schrapte deze locaties, maar het nieuwe college van GroenLinks, D66, PvdA/SP en Beter De Bilt/Bilts Belang zette ze weer op de kaart. ,,Voor deze precieze locaties doen we een verdiepend onderzoek”, aldus Hagedoorn. ,,Dat onderzoek gaat onder meer over de wettelijke normen en de gezondheid.”
Vooraf geselecteerd
Het voordeel van een burgerberaad is volgens wethouder Hagedoorn dat alle meningen worden gehoord en meegewogen. ,,Zowel voor- als tegenstanders van een bepaald idee. Inwoners vanaf 18 jaar van onze gemeente komen in aanmerking voor een burgerberaad. In 2023 willen we het het beraad gaan houden.”
Manipuleer je het publieke debat door deelnemers aan een burgerberaad over windmolens vooraf te selecteren? ,,Nee”, zegt Hagedoorn. ,,Het is een aselecte loting, waarbij er niet vooraf meningen worden gepeild over bepaalde onderwerpen. Voorselectie is dus niet aan de orde.”
Verzet is weer net zo groot
Het is niet ongebruikelijk dat gemeenten een burgerberaad inzetten bij complexe kwesties. Ik juich dit alleen maar toe.” Plug weet echter wel zeker dat het verzet tegen windturbines in de gemeente De Bilt weer even groot zal zijn als de afgelopen jaren. Eerder onderzoek van de gemeente wees aan dat 89 procent de klimaatverandering wil tegengaan en dat slechts 12 procent windmolens als oplossing ziet.
Bron: AD regio
Niet alleen tegenstanders, maar ook voorstanders van windmolens moeten in De Bilt kunnen meepraten over waar ze mogelijk komen te staan. Volgend jaar gaat dat gebeuren, maakt het nieuwe college van De Bilt bekend.
Discussies en informatiebijeenkomsten over windenergie worden tot nu toe vooral gedomineerd door fanatieke tegenstanders. Het geluid van voorstanders sneeuwt daardoor onder, zo denkt verantwoordelijk wethouder Krischan Hagedoorn (PvdA/SP) in De Bilt. ,,Maar ze zijn er wel degelijk en we willen iedereen de kans geven om hun verhaal te vertellen.”
Om zowel tegen- als voorstanders te horen, wil De Bilt een burgerberaad houden. Zo’n burgerberaad laat inwoners politici helpen om beslissingen te nemen over complexe - vaak polariserende - onderwerpen. Een groep gelote burgers doet, op basis van uitgebreide informatie en overleg, aanbevelingen over beleid.
Dwarsdoorsnede van de samenlevingDe deelnemers aan een burgerberaad vormen een dwarsdoorsnede van de samenleving. De uitkomst van een burgerberaad is een gezamenlijk besluit of een aantal aanbevelingen die door de politiek worden gebruikt om besluiten te nemen. Een burgerberaad is dus geen vervanging van de gemeenteraad; het is een aanvulling op het huidige democratische stelsel. ,,Het resultaat van deze participatie nemen wij mee in onze besluitvorming”, licht Krischan Hagedoorn toe.
Zowel voor- als tegenstanders van een bepaald idee. Inwoners vanaf 18 jaar van onze gemeente komen in aanmerking voor een burgerberaad
Het nieuwe progressieve college van De Bilt is positief over het plaatsen van windmolens. In het coalitieakkoord worden de A27 tussen Maartensdijk en Hollandsche Rading en de A28 genoemd als potentiële locaties. Twee jaar geleden kwamen deze locaties al naar voren uit een onderzoek dat bureau Bosch & Van Rijn uitvoerde in opdracht van de gemeente De Bilt.
Het vorige college van De Bilt schrapte deze locaties, maar het nieuwe college van GroenLinks, D66, PvdA/SP en Beter De Bilt/Bilts Belang zette ze weer op de kaart. ,,Voor deze precieze locaties doen we een verdiepend onderzoek”, aldus Hagedoorn. ,,Dat onderzoek gaat onder meer over de wettelijke normen en de gezondheid.”
Vooraf geselecteerd
Het voordeel van een burgerberaad is volgens wethouder Hagedoorn dat alle meningen worden gehoord en meegewogen. ,,Zowel voor- als tegenstanders van een bepaald idee. Inwoners vanaf 18 jaar van onze gemeente komen in aanmerking voor een burgerberaad. In 2023 willen we het het beraad gaan houden.”
Manipuleer je het publieke debat door deelnemers aan een burgerberaad over windmolens vooraf te selecteren? ,,Nee”, zegt Hagedoorn. ,,Het is een aselecte loting, waarbij er niet vooraf meningen worden gepeild over bepaalde onderwerpen. Voorselectie is dus niet aan de orde.”
Verzet is weer net zo groot
Het is niet ongebruikelijk dat gemeenten een burgerberaad inzetten bij complexe kwesties. Ik juich dit alleen maar toe.” Plug weet echter wel zeker dat het verzet tegen windturbines in de gemeente De Bilt weer even groot zal zijn als de afgelopen jaren. Eerder onderzoek van de gemeente wees aan dat 89 procent de klimaatverandering wil tegengaan en dat slechts 12 procent windmolens als oplossing ziet.
Bron: AD regio
Beeld: Fadi Nadrous
Amsterdam, 7-9-22
Advies: Geef burgerberaad inspraak over kernenergie
Stel een burgerforum in om knopen door te hakken over kerncentrales in Nederland. Dat advies heeft minister Rob Jetten woensdag gekregen.
Twee nieuwe kerncentrales wil Rutte IV zien verschijnen, staat er in het regeerakkoord. Een doorgehakte knoop. Maar het maatschappelijk welles-nietes houdt stand. Critici brommen, voorstanders juichen. In een poging die ogenschijnlijke patstelling te doorbreken kan het kabinet mogelijk een nieuwe middel benutten: een burgerforum.
Twee nieuwe kerncentrales wil Rutte IV zien verschijnen, staat er in het regeerakkoord. Een doorgehakte knoop. Maar het maatschappelijk welles-nietes houdt stand. Critici brommen, voorstanders juichen. In een poging die ogenschijnlijke patstelling te doorbreken kan het kabinet mogelijk een nieuwe middel benutten: een burgerforum.
Daarin krijgt een representatieve groep Nederlanders zitting. Deze kan dan inhoudelijk meepraten over de wenselijkheid van nieuwe kerncentrales bij het behalen van de Parijse klimaatdoelen en de eisen aan de centrales. De aanbeveling om zo'n burgerforum ‘in principe’ op te tuigen staat in een advies over kernenergie, dat de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) woensdag overhandigt aan minister Rob Jetten (klimaat en energie).
De D66-bewindsman meldde zelf eerder al dat hij oren heeft naar burgerfora, die als klankbord kunnen dienen bij beslissingen in de energietransitie. Hij vroeg de Tweede Kamer om steun. “In een burgerforum kan dieper worden gegraven naar motieven van mensen”, zo verklaart bestuurder Emmy Meijers van de Rli het advies aan Jetten.
Maatschappelijke thermometer“Er kan worden gekeken naar beweegredenen en ideeën achter het ‘voor’ of ‘tegen’ kernenergie”, aldus Meijers. Met die inzichten zou het kabinet beter kunnen besluiten wat het vervolgtraject wordt rond de beoogde twee nieuwe kerncentrales, een kabinetswens waar de energiesector vooralsnog niet erg voor te porren lijkt (tenzij het Rijk geld en garanties biedt).
De input van een burgerforum kan als maatschappelijke thermometer dienen, een basis voor besluitvorming. Het is niet realistisch om te verwachten dat een burgerforum, waar deelnemers na loting aan kunnen meedoen, tot één ultieme aanbeveling aan de politiek komt.
Hoe werkt een burgerforum?Een zogenoemd burgerforum is voor Nederland een vrij nieuw idee. Het doel is: groepen burgers directe inspraak geven, wat bijdraagt aan het draagvlak voor klimaatbeleid. Voor zo’n ‘klimaatberaad’ kan elke Nederlander een uitnodiging krijgen. Wie er precies mag meepraten wordt bepaald door een onafhankelijke loting. Dit moet representativiteit waarborgen. Eva Rovers van burgerinitiatief Bureau Burgerberaad zei daarover: “In een klimaatberaad praten ook mensen mee die twijfelen, die nu behoren tot de zwijgende meerderheid.” Dat is een verschil met de eerdere ‘brede maatschappelijke discussie’ over kernenergie, waarin mensen zichzelf konden aanmelden. Deelnemers in een forum, tientallen of honderden, formuleren samen slotconclusies.
Toch verwacht de Rli dat er een rode draad kan komen uit de raadpleging, of een kader. “Wat zijn bijvoorbeeld voorwaarden voor veiligheid, kosten en nucleair afval”, zijn punten waar deelnemers een idee over kunnen vormen. Volgens burgerinitiatief Bureau Burgerberaad (nummer 11 van de Trouw Duurzame 100 in 2021) is het vooral waardevol dat meer gematigde, gemiddelde personen gehoord worden, in plaats van alleen de spreekwoordelijke ‘schreeuwers’.
Eventueel geen kerncentrales?Een stuk of acht overlegsessies zijn er wel voor nodig als Nederlanders (ook leken, na loting uitgenodigd) over kernenergie in conclaaf gaan, denkt de Rli. Wetenschappers kunnen daarbij feiten aandragen, zodat burgers hun mening kunnen vormen. “Er kan binnen een burgerforum een flink debat plaatsvinden”, aldus Meijers. Deelnemers zouden niet over kernenergie (CO2-arm) moeten praten als geïsoleerd thema, maar over de totale toekomstige energiemix.
Meijers: “Als iemand daarin een bepaalde energiebron beargumenteerd niet wil, welke dan wel?” Het slotadvies van een burgerberaad kan volgens de Rli daarom in theorie ook luiden: doe toch maar niet, die kerncentrales. De vraag (ook als het forum adviseert: bouwen maar) is welk gewicht zo’n landelijk burgeradvies in de schaal zou leggen. Dat moet de politiek bepalen, aldus de Rli.
Meijers noemt twee buitenlandse voorbeelden van burgerberaden waarmee hij wil laten blijken dat de uitkomsten serieus genomen moeten worden. Als positief voorbeeld noemt het Rli-lid een burgerberaad in Ierland, waarvan de visies over abortus en het homohuwelijk als basis dienden voor een referendum.
Cherrypicking“Minder geslaagd was een burgerforum in Frankrijk.” President Macron polste daarmee de visie van bewoners over de energietransitie. Een deel van de uitkomsten stuurde hij niet mee naar het parlement. “Cherrypicking”, zo vat Meijers dat samen. Dat leverde kritiek op en teleurstelling over het nut van een burgerberaad.
De Raad voor de leefomgeving pleit ook voor consistentie in het beleid. “Minder grilligheid”, zo vraagt de adviesraad. Rli-voorzitter Jan Jaap de Graeff stelt vast dat kernenergie in de landelijke politiek soms hoog op de wensenlijst staat, om vervolgens weer jaren onderin de la te belanden.
“De ontwikkeling van kerncentrales vergt veel tijd en investeringen”, zegt De Graeff. Knipperlichtbeleid kan Den Haag zich niet permitteren als er een groter volume aan kernenergie in de toekomstige stroommix moet komen. Binnen enkele jaren moet de koers op hoofdlijnen vaststaan, aldus de Rli.
Advies: Geef burgerberaad inspraak over kernenergie
Stel een burgerforum in om knopen door te hakken over kerncentrales in Nederland. Dat advies heeft minister Rob Jetten woensdag gekregen.
Twee nieuwe kerncentrales wil Rutte IV zien verschijnen, staat er in het regeerakkoord. Een doorgehakte knoop. Maar het maatschappelijk welles-nietes houdt stand. Critici brommen, voorstanders juichen. In een poging die ogenschijnlijke patstelling te doorbreken kan het kabinet mogelijk een nieuwe middel benutten: een burgerforum.
Twee nieuwe kerncentrales wil Rutte IV zien verschijnen, staat er in het regeerakkoord. Een doorgehakte knoop. Maar het maatschappelijk welles-nietes houdt stand. Critici brommen, voorstanders juichen. In een poging die ogenschijnlijke patstelling te doorbreken kan het kabinet mogelijk een nieuwe middel benutten: een burgerforum.
Daarin krijgt een representatieve groep Nederlanders zitting. Deze kan dan inhoudelijk meepraten over de wenselijkheid van nieuwe kerncentrales bij het behalen van de Parijse klimaatdoelen en de eisen aan de centrales. De aanbeveling om zo'n burgerforum ‘in principe’ op te tuigen staat in een advies over kernenergie, dat de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) woensdag overhandigt aan minister Rob Jetten (klimaat en energie).
De D66-bewindsman meldde zelf eerder al dat hij oren heeft naar burgerfora, die als klankbord kunnen dienen bij beslissingen in de energietransitie. Hij vroeg de Tweede Kamer om steun. “In een burgerforum kan dieper worden gegraven naar motieven van mensen”, zo verklaart bestuurder Emmy Meijers van de Rli het advies aan Jetten.
Maatschappelijke thermometer“Er kan worden gekeken naar beweegredenen en ideeën achter het ‘voor’ of ‘tegen’ kernenergie”, aldus Meijers. Met die inzichten zou het kabinet beter kunnen besluiten wat het vervolgtraject wordt rond de beoogde twee nieuwe kerncentrales, een kabinetswens waar de energiesector vooralsnog niet erg voor te porren lijkt (tenzij het Rijk geld en garanties biedt).
De input van een burgerforum kan als maatschappelijke thermometer dienen, een basis voor besluitvorming. Het is niet realistisch om te verwachten dat een burgerforum, waar deelnemers na loting aan kunnen meedoen, tot één ultieme aanbeveling aan de politiek komt.
Hoe werkt een burgerforum?Een zogenoemd burgerforum is voor Nederland een vrij nieuw idee. Het doel is: groepen burgers directe inspraak geven, wat bijdraagt aan het draagvlak voor klimaatbeleid. Voor zo’n ‘klimaatberaad’ kan elke Nederlander een uitnodiging krijgen. Wie er precies mag meepraten wordt bepaald door een onafhankelijke loting. Dit moet representativiteit waarborgen. Eva Rovers van burgerinitiatief Bureau Burgerberaad zei daarover: “In een klimaatberaad praten ook mensen mee die twijfelen, die nu behoren tot de zwijgende meerderheid.” Dat is een verschil met de eerdere ‘brede maatschappelijke discussie’ over kernenergie, waarin mensen zichzelf konden aanmelden. Deelnemers in een forum, tientallen of honderden, formuleren samen slotconclusies.
Toch verwacht de Rli dat er een rode draad kan komen uit de raadpleging, of een kader. “Wat zijn bijvoorbeeld voorwaarden voor veiligheid, kosten en nucleair afval”, zijn punten waar deelnemers een idee over kunnen vormen. Volgens burgerinitiatief Bureau Burgerberaad (nummer 11 van de Trouw Duurzame 100 in 2021) is het vooral waardevol dat meer gematigde, gemiddelde personen gehoord worden, in plaats van alleen de spreekwoordelijke ‘schreeuwers’.
Eventueel geen kerncentrales?Een stuk of acht overlegsessies zijn er wel voor nodig als Nederlanders (ook leken, na loting uitgenodigd) over kernenergie in conclaaf gaan, denkt de Rli. Wetenschappers kunnen daarbij feiten aandragen, zodat burgers hun mening kunnen vormen. “Er kan binnen een burgerforum een flink debat plaatsvinden”, aldus Meijers. Deelnemers zouden niet over kernenergie (CO2-arm) moeten praten als geïsoleerd thema, maar over de totale toekomstige energiemix.
Meijers: “Als iemand daarin een bepaalde energiebron beargumenteerd niet wil, welke dan wel?” Het slotadvies van een burgerberaad kan volgens de Rli daarom in theorie ook luiden: doe toch maar niet, die kerncentrales. De vraag (ook als het forum adviseert: bouwen maar) is welk gewicht zo’n landelijk burgeradvies in de schaal zou leggen. Dat moet de politiek bepalen, aldus de Rli.
Meijers noemt twee buitenlandse voorbeelden van burgerberaden waarmee hij wil laten blijken dat de uitkomsten serieus genomen moeten worden. Als positief voorbeeld noemt het Rli-lid een burgerberaad in Ierland, waarvan de visies over abortus en het homohuwelijk als basis dienden voor een referendum.
Cherrypicking“Minder geslaagd was een burgerforum in Frankrijk.” President Macron polste daarmee de visie van bewoners over de energietransitie. Een deel van de uitkomsten stuurde hij niet mee naar het parlement. “Cherrypicking”, zo vat Meijers dat samen. Dat leverde kritiek op en teleurstelling over het nut van een burgerberaad.
De Raad voor de leefomgeving pleit ook voor consistentie in het beleid. “Minder grilligheid”, zo vraagt de adviesraad. Rli-voorzitter Jan Jaap de Graeff stelt vast dat kernenergie in de landelijke politiek soms hoog op de wensenlijst staat, om vervolgens weer jaren onderin de la te belanden.
“De ontwikkeling van kerncentrales vergt veel tijd en investeringen”, zegt De Graeff. Knipperlichtbeleid kan Den Haag zich niet permitteren als er een groter volume aan kernenergie in de toekomstige stroommix moet komen. Binnen enkele jaren moet de koers op hoofdlijnen vaststaan, aldus de Rli.
PERSBERICHT
Landelijk Netwerk Burgerberaad Nederland opgericht
Amersfoort, 1 september 2022
Vandaag is in Amersfoort het landelijke Netwerk Burgerberaad opgericht en gepresenteerd tijdens de G1000 University. Het is een platform van non profit organisaties die willen dat in Nederland burgerberaden net zo vanzelfsprekend worden als verkiezingen.
Het burgerberaad is een goede manier om met een representatieve groep van gelote burgers een urgent maatschappelijk probleem op te lossen. Het burgerberaad is niet onderhevig aan druk vanuit lobbygroepen en vastgelegde politieke standpunten. De ervaring leert dat als mensen op gelijkwaardige manier met elkaar overleggen, ze tot waardevolle oplossingen en voorstellen komen.
Voor een goed burgerberaad is een aantal spelregels belangrijk. Eva Rovers van Bureau Burgerberaad: “Cruciaal is dat de goede vraag gesteld wordt (het probleem), dat er voldoende tijd is voor een burgerberaad en dat duidelijk is wat er met de uitkomsten gebeurt”.
Harm van Dijk van G1000: “Het Netwerk Burgerberaad wil burgerberaden bij de landelijke en lokale politiek krachtig onder de aandacht te brengen”.
Stichting G1000, Bureau Burgerberaad, Nederlands Platform Burgerparticipatie en Overheidsbeleid en de beweging Meer Democratie hebben dit netwerk opgericht. Doel van het Netwerk is om de kennis over burgerberaden te verspreiden, ervaringen te delen en ontwikkelingen te monitoren. Het is een platform voor mensen die geïnteresseerd zijn om burgerberaden te starten. Dit kan op landelijk en lokaal niveau en het kan opgestart worden door burgers, door de overheid of door maatschappelijke of politieke organisaties.
Het Netwerk ondersteunt organisaties, overheden en mensen om burgerberaden op een goede manier op te zetten en uit te voeren. Hiervoor biedt de website www.burgerberaad.nu veel informatie. Ook komen er spreekuren waar mensen advies kunnen krijgen en organiseren we bijeenkomsten om ervaringen te delen en kennis te verdiepen. Lees Meer>
Een burgerberaad voor het klimaat kán werkenEen burgerberaad voor ons klimaatbeleid? Het succes hangt af van de betrokkenheid van beleidsmakers en de samenleving.
Lisa Van Dijk schreef in haar opinieartikel in het ND van 10 augustus dat we geen wonderen moeten verwachten van burgerberaden, maar dat ze wel onze democratie en het beleid kunnen versterken. Nu er een burgerberaad over ons klimaatbeleid op de politieke agenda staat, is het belangrijk ons af te vragen hoe dat kan slagen. Klimaatbeleid staat of valt met de steun van de bredere samenleving.
doordacht
Burgerberaden zijn een vorm van burgerparticipatie. Een kleine groep burgers, meestal 100 tot 150, wordt ingeloot en komt door middel van discussie, ook wel ‘deliberatie’ genoemd, met een reeks beleidsaanbevelingen. Uit meerdere studies blijkt dat deze burgerberaden, mits goed georganiseerd, in staat zijn om coherente en doordachte aanbevelingen te doen. Er zijn ondertussen veel voorbeelden van nationale klimaat-burgerberaden en ook in Nederland vinden op lokaal en regionaal niveau klimaat-burgerberaden plaats.
Echter, de aanbevelingen van de burgerraden zijn in de regel niet bindend. De aanbevelingen worden niet per se uitgevoerd. De uitvoering hangt volledig af van beleidsmakers. Vaak leggen zij de aanbevelingen grotendeels naast zich neer, zoals bijvoorbeeld gebeurde in Frankrijk. Om een impact te hebben op het klimaatbeleid moet het burgerberaad dus serieus worden genomen door beleidsmakers. Als beleidsmakers het min of meer eens zijn met de aanbevelingen, zullen ze deze natuurlijk makkelijker overnemen. Maar nog belangrijker is dat beleidsmakers overtuigd zijn van de meerwaarde van een burgerberaad voor het klimaatbeleid.
Burgers zien loting niet per se als rechtvaardiger dan zelfselectie.
Hoe doe je dat? Door beleidsmakers bij het klimaat-burgerberaad te betrekken (dus niet: op afstand houden). Dat kan in verschillende vormen: van observeren aan de zijlijn, tot het institutionaliseren van het burgerberaad, zoals bijvoorbeeld het geval is voor het Ierse en Oost-Belgische burgerberaad. Daarnaast is cruciaal dat de uitkomst van het burgerberaad wordt gesteund door de bredere samenleving.
Loting wordt vaak voorgesteld als de ideale manier om burgers te selecteren, aangezien ieder een gelijke kans heeft om ingeloot te worden. In de praktijk zien we echter dat burgers met meer tijd en politieke interesse vaker deelnemen. Burgers zien loting ook niet per se als rechtvaardiger dan zelfselectie. Burgers willen gewoon weten dat ze zelf hadden kunnen meedoen, als ze dat hadden gewild. De kwaliteit van de aanbevelingen (en de beraadslaging) is niet zo belangrijk voor de bredere samenleving. Zolang burgers de mogelijkheid hebben zelf de beslissing te beïnvloeden, leidt dit tot een meer aanvaard klimaatbeleid. Hoe doe je dat? Het klimaat-burgerberaad kan worden gecombineerd met bijvoorbeeld een inspraakforum of een (p)referendum waardoor alle burgers de kans hebben om mee te beslissen.
vernieuwend
Een burgerberaad kan dus met samenhangende en soms zelfs vernieuwende aanbevelingen komen voor het klimaatbeleid. Voor de succesvolle invoering van die aanbevelingen moet je beleidsmakers en de bredere samenleving erbij betrekken. Beraadslaging met een kleine groep burgers is goed voor het formuleren van een geïnformeerd klimaatbeleid, participatie (van beleidsmakers en de bredere samenleving) is belangrijk voor het invoeren en opvolgen van dat beleid.
Bron: Nederlandsdagblad. d.d. 19-8-22
Lisa Van Dijk schreef in haar opinieartikel in het ND van 10 augustus dat we geen wonderen moeten verwachten van burgerberaden, maar dat ze wel onze democratie en het beleid kunnen versterken. Nu er een burgerberaad over ons klimaatbeleid op de politieke agenda staat, is het belangrijk ons af te vragen hoe dat kan slagen. Klimaatbeleid staat of valt met de steun van de bredere samenleving.
doordacht
Burgerberaden zijn een vorm van burgerparticipatie. Een kleine groep burgers, meestal 100 tot 150, wordt ingeloot en komt door middel van discussie, ook wel ‘deliberatie’ genoemd, met een reeks beleidsaanbevelingen. Uit meerdere studies blijkt dat deze burgerberaden, mits goed georganiseerd, in staat zijn om coherente en doordachte aanbevelingen te doen. Er zijn ondertussen veel voorbeelden van nationale klimaat-burgerberaden en ook in Nederland vinden op lokaal en regionaal niveau klimaat-burgerberaden plaats.
Echter, de aanbevelingen van de burgerraden zijn in de regel niet bindend. De aanbevelingen worden niet per se uitgevoerd. De uitvoering hangt volledig af van beleidsmakers. Vaak leggen zij de aanbevelingen grotendeels naast zich neer, zoals bijvoorbeeld gebeurde in Frankrijk. Om een impact te hebben op het klimaatbeleid moet het burgerberaad dus serieus worden genomen door beleidsmakers. Als beleidsmakers het min of meer eens zijn met de aanbevelingen, zullen ze deze natuurlijk makkelijker overnemen. Maar nog belangrijker is dat beleidsmakers overtuigd zijn van de meerwaarde van een burgerberaad voor het klimaatbeleid.
Burgers zien loting niet per se als rechtvaardiger dan zelfselectie.
Hoe doe je dat? Door beleidsmakers bij het klimaat-burgerberaad te betrekken (dus niet: op afstand houden). Dat kan in verschillende vormen: van observeren aan de zijlijn, tot het institutionaliseren van het burgerberaad, zoals bijvoorbeeld het geval is voor het Ierse en Oost-Belgische burgerberaad. Daarnaast is cruciaal dat de uitkomst van het burgerberaad wordt gesteund door de bredere samenleving.
Loting wordt vaak voorgesteld als de ideale manier om burgers te selecteren, aangezien ieder een gelijke kans heeft om ingeloot te worden. In de praktijk zien we echter dat burgers met meer tijd en politieke interesse vaker deelnemen. Burgers zien loting ook niet per se als rechtvaardiger dan zelfselectie. Burgers willen gewoon weten dat ze zelf hadden kunnen meedoen, als ze dat hadden gewild. De kwaliteit van de aanbevelingen (en de beraadslaging) is niet zo belangrijk voor de bredere samenleving. Zolang burgers de mogelijkheid hebben zelf de beslissing te beïnvloeden, leidt dit tot een meer aanvaard klimaatbeleid. Hoe doe je dat? Het klimaat-burgerberaad kan worden gecombineerd met bijvoorbeeld een inspraakforum of een (p)referendum waardoor alle burgers de kans hebben om mee te beslissen.
vernieuwend
Een burgerberaad kan dus met samenhangende en soms zelfs vernieuwende aanbevelingen komen voor het klimaatbeleid. Voor de succesvolle invoering van die aanbevelingen moet je beleidsmakers en de bredere samenleving erbij betrekken. Beraadslaging met een kleine groep burgers is goed voor het formuleren van een geïnformeerd klimaatbeleid, participatie (van beleidsmakers en de bredere samenleving) is belangrijk voor het invoeren en opvolgen van dat beleid.
Bron: Nederlandsdagblad. d.d. 19-8-22
Nederland heeft een Derde Kamer nodig (en jij zit er straks misschien in)
Analyse: Eva Rovers. Bron: " de Correspondent "
Soms voltrekken grote politieke omwentelingen zich geruisloos en onzichtbaar. Ze worden niet voorafgegaan door mensenmassa’s die zich verzamelen op de pleinen van grote steden, niet door volksopstanden of door politici die elkaar in de haren vliegen. Nee, soms is voor een politieke omwenteling niet meer nodig dan geroezemoes ergens in een zaaltje in een kleine stad die bijna niemand kent. Eupen bijvoorbeeld.
Eupen is een pittoresk stadje in het oosten van België. Het is de hoofdstad van Duitstalig België – ook wel Ostbelgien genoemd, een deelstaat die nog geen 80.000 inwoners heeft, maar wel een eigen parlement en minister-president. Die minister-president, Oliver Paasch, besefte in 2017 dat zijn inwoners leden aan ‘democratische vermoeidheid’: ze waren ontevreden over de politiek, maar geloofden er niet meer in dat ze daar door te stemmen veel aan konden veranderen. Hoewel Duitstalig België (net als de rest van België) stemplicht kent, liep de opkomst bij verkiezingen al jaren terug.
Op de site van de Correspondent het gehele artikel Lees meer>
Analyse: Eva Rovers. Bron: " de Correspondent "
Soms voltrekken grote politieke omwentelingen zich geruisloos en onzichtbaar. Ze worden niet voorafgegaan door mensenmassa’s die zich verzamelen op de pleinen van grote steden, niet door volksopstanden of door politici die elkaar in de haren vliegen. Nee, soms is voor een politieke omwenteling niet meer nodig dan geroezemoes ergens in een zaaltje in een kleine stad die bijna niemand kent. Eupen bijvoorbeeld.
Eupen is een pittoresk stadje in het oosten van België. Het is de hoofdstad van Duitstalig België – ook wel Ostbelgien genoemd, een deelstaat die nog geen 80.000 inwoners heeft, maar wel een eigen parlement en minister-president. Die minister-president, Oliver Paasch, besefte in 2017 dat zijn inwoners leden aan ‘democratische vermoeidheid’: ze waren ontevreden over de politiek, maar geloofden er niet meer in dat ze daar door te stemmen veel aan konden veranderen. Hoewel Duitstalig België (net als de rest van België) stemplicht kent, liep de opkomst bij verkiezingen al jaren terug.
Op de site van de Correspondent het gehele artikel Lees meer>
Coalitieakkoord TB, PvdA en GL centraal in raadpleging TipTexel.nl
Collegaepartijen Texels Belang, PvdA Pro Texel en GroenLinks hebben een coalitieakkoord voor de komende vier jaar afgesloten. Hoe denken Texelaars over de inhoud van dat akkoord? Op deze en andere vragen willen we antwoord krijgen via de raadpleging TipTexel.nl die deze week wordt rondgestuurd.
Het coalitieakkoord vormt de basis voor de gemeentelijke plannen de komende vier jaar. Vragen die voorbij komen zijn in hoeverre deelnemers de inhoud van de afspraken tussen de drie partijen kennen. En hoe tevreden zijn ze over dit akkoord?
In het akkoord onder meer aandacht voor woningbouw. “We willen een toereikend en gevarieerd woningaanbod voor onze inwoners realiseren. Dat betekent met name meer sociale huur- en middenhuurwoningen. Bouwplannen realiseren kost tijd. Daarom moet ook ingezet worden op zeer snelle realisatie van een groot aantal tijdelijke woningen.”
Maar waar mogen die nieuwe woningen worden gebouwd? Alleen in de dorpskernen, op vrijkomende boerenerven en/of aan de randen of hoogbouw toestaan?
Andere vraag gaat over personeelsschaarste. Wat is de beste manier om het personeelstekort op te lossen? Passende scholing, beter lonen en arbeidsvoorwaarden, (technologische) innovaties, huisvesting of...?
De coalitie heeft besloten tot de inzet van het zogeheten burgerberaad. Dit houdt in dat een door loting gevormde groep inwoners zich buigt over een beleidsuitdaging. De uitkomsten van dit burgerberaad dienen als belangrijk uitgangspunt voor verder beleid. Doet de coalitie daar wel goed aan?
Eén van de onderwerpen waar het burgerberaad zich over gaat buigen is de inzet van windturbines op Texel. Wat vinden de Texelaars van die aanpak?
De Texelse politiek staat voor veel uitdagingen. Aan welke onderwerpen dient de coalitie voorrang te verlenen? Energietransitie, gezondheid en veiligheid, onderwijs, personeelskrapte, toerisme, woningbouw of een ander thema?
De coalitie gaat onderzoek doen naar de mogelijkheden om de tweede (toeristische) bestemming van tweede woningen af te halen. Is dat verstandig?
Meer algemeen is de vraag over welke maatschappelijke onderwerpen Texelaars zich het meest zorgen maken: huisvesting, klimaatverandering, veiligheid, inflatie of iets anders. Bron: Tip Texel.
Collegaepartijen Texels Belang, PvdA Pro Texel en GroenLinks hebben een coalitieakkoord voor de komende vier jaar afgesloten. Hoe denken Texelaars over de inhoud van dat akkoord? Op deze en andere vragen willen we antwoord krijgen via de raadpleging TipTexel.nl die deze week wordt rondgestuurd.
Het coalitieakkoord vormt de basis voor de gemeentelijke plannen de komende vier jaar. Vragen die voorbij komen zijn in hoeverre deelnemers de inhoud van de afspraken tussen de drie partijen kennen. En hoe tevreden zijn ze over dit akkoord?
In het akkoord onder meer aandacht voor woningbouw. “We willen een toereikend en gevarieerd woningaanbod voor onze inwoners realiseren. Dat betekent met name meer sociale huur- en middenhuurwoningen. Bouwplannen realiseren kost tijd. Daarom moet ook ingezet worden op zeer snelle realisatie van een groot aantal tijdelijke woningen.”
Maar waar mogen die nieuwe woningen worden gebouwd? Alleen in de dorpskernen, op vrijkomende boerenerven en/of aan de randen of hoogbouw toestaan?
Andere vraag gaat over personeelsschaarste. Wat is de beste manier om het personeelstekort op te lossen? Passende scholing, beter lonen en arbeidsvoorwaarden, (technologische) innovaties, huisvesting of...?
De coalitie heeft besloten tot de inzet van het zogeheten burgerberaad. Dit houdt in dat een door loting gevormde groep inwoners zich buigt over een beleidsuitdaging. De uitkomsten van dit burgerberaad dienen als belangrijk uitgangspunt voor verder beleid. Doet de coalitie daar wel goed aan?
Eén van de onderwerpen waar het burgerberaad zich over gaat buigen is de inzet van windturbines op Texel. Wat vinden de Texelaars van die aanpak?
De Texelse politiek staat voor veel uitdagingen. Aan welke onderwerpen dient de coalitie voorrang te verlenen? Energietransitie, gezondheid en veiligheid, onderwijs, personeelskrapte, toerisme, woningbouw of een ander thema?
De coalitie gaat onderzoek doen naar de mogelijkheden om de tweede (toeristische) bestemming van tweede woningen af te halen. Is dat verstandig?
Meer algemeen is de vraag over welke maatschappelijke onderwerpen Texelaars zich het meest zorgen maken: huisvesting, klimaatverandering, veiligheid, inflatie of iets anders. Bron: Tip Texel.
Een lamme arm door het vele stemmen voor
de lokale democratie
VLIJMEN, 17-07-22
In buurthuis De Mand werd zaterdagmiddag door G1000 Burgerberaad Vliedberg Duurzaam gestemd over voorstellen voor een duurzame toekomst van hun wijk. Het ging er heel democratisch aan toe.
De inwoners van een wijk moeten zo veel mogelijk zelf de regie kunnen nemen hoe ze hun toekomst zien. Daartoe is het burgerberaad in het leven geroepen, waarbij inwoners in samenspraak met onder meer ambtenaren voorstellen uitwerken om die toekomst vorm te geven.
G1000 Burgerberaad Vliedberg Duurzaam is er op initiatief van de gemeente Heusden mee aan de slag gegaan. Willekeurig werden 110 inwoners en werkgevers gekozen om tijdens een burgertop te discussiëren over een duurzaamheidsagenda. Zeven onderwerpen kwamen bovendrijven, onder meer groen, afval en energie.
Bloemslingers in openbaar groen?
Die agenda moest worden uitgewerkt in concrete voorstellen. Dat gebeurde met het burgerforum, 44 deelnemers aan de burgertop hadden zich daarvoor opgeven. Afgelopen zaterdagmorgen werd er over de die onderwerpen in buurthuis De Mand gesproken, punten eventueel aangepast of toegevoegd. ’s Middags, na de lunch, werd over elk deeltje – een beslismoment – gestemd.
Of er bloemslingers in het openbaar groen moesten komen, of er meer tegels zouden moeten worden gewipt, of er meer boa’s nodig zijn, of een Cruyff Court moet komen, of De Mand aan de Nassaulaan een eigen ingang moet krijgen zodat het een ontmoetingsplek wordt.
33 keer beslissen33 beslispunten, 33 keer moest er onder leiding van wethouder Jeroen van den Bosch een hand al dan niet worden opgestoken. Dat had heel veel voeten in de aarde. Twee secretarissen telden de stemmen, meer dan eens kwamen ze niet op dezelfde aantal opgestoken handen uit. Dat had alles te maken met de grote eensgezindheid over beslismomenten. Het proces omdraaien, hand opsteken als je blanco stemt of tegen bent, kon niet: dat zou stigmatisering in de hand kunnen werken.
Democratie in optima forma dus, al hield je er wel bijna een lamme hand aan over. Van den Bosch begreep dat: “Nog even volhouden.” Meer dan eens klonk dat mantra.
Niet alle ideeën werden aangenomen
Dertig van de 33 beslismomenten werden aangenomen. Een paar vielen er uit de boot, zoals het idee om busjes voortaan verplicht te laten parkeren op de parkeerplaats van sportpark De Hoge Heide. Daardoor zouden ze niet meer de toch al smalle straten in de Vliedberg minder blokkeren. En passant sneuvelde daarmee ook het plan om op die parkeerplaats camera’s te hangen om ongewenste criminaliteit tegen te gaan. Ook het begrenzen van de volume die uit sportkantines komt kreeg te weinig stemmen.
De voorstellen die groen licht hebben gekregen gaan naar de gemeenteraad. Die zal er uiteindelijk zijn hoofd over buigen. Alles aannemen, dat zal zeker niet gebeuren. Het zou miljoenen kosten. Enige beslismomenten zullen zeker worden gehonoreerd. Anders zou de gemeente zijn eigen initiatief niet serieus nemen. Bron: Brabants Dagblad
de lokale democratie
VLIJMEN, 17-07-22
In buurthuis De Mand werd zaterdagmiddag door G1000 Burgerberaad Vliedberg Duurzaam gestemd over voorstellen voor een duurzame toekomst van hun wijk. Het ging er heel democratisch aan toe.
De inwoners van een wijk moeten zo veel mogelijk zelf de regie kunnen nemen hoe ze hun toekomst zien. Daartoe is het burgerberaad in het leven geroepen, waarbij inwoners in samenspraak met onder meer ambtenaren voorstellen uitwerken om die toekomst vorm te geven.
G1000 Burgerberaad Vliedberg Duurzaam is er op initiatief van de gemeente Heusden mee aan de slag gegaan. Willekeurig werden 110 inwoners en werkgevers gekozen om tijdens een burgertop te discussiëren over een duurzaamheidsagenda. Zeven onderwerpen kwamen bovendrijven, onder meer groen, afval en energie.
Bloemslingers in openbaar groen?
Die agenda moest worden uitgewerkt in concrete voorstellen. Dat gebeurde met het burgerforum, 44 deelnemers aan de burgertop hadden zich daarvoor opgeven. Afgelopen zaterdagmorgen werd er over de die onderwerpen in buurthuis De Mand gesproken, punten eventueel aangepast of toegevoegd. ’s Middags, na de lunch, werd over elk deeltje – een beslismoment – gestemd.
Of er bloemslingers in het openbaar groen moesten komen, of er meer tegels zouden moeten worden gewipt, of er meer boa’s nodig zijn, of een Cruyff Court moet komen, of De Mand aan de Nassaulaan een eigen ingang moet krijgen zodat het een ontmoetingsplek wordt.
33 keer beslissen33 beslispunten, 33 keer moest er onder leiding van wethouder Jeroen van den Bosch een hand al dan niet worden opgestoken. Dat had heel veel voeten in de aarde. Twee secretarissen telden de stemmen, meer dan eens kwamen ze niet op dezelfde aantal opgestoken handen uit. Dat had alles te maken met de grote eensgezindheid over beslismomenten. Het proces omdraaien, hand opsteken als je blanco stemt of tegen bent, kon niet: dat zou stigmatisering in de hand kunnen werken.
Democratie in optima forma dus, al hield je er wel bijna een lamme hand aan over. Van den Bosch begreep dat: “Nog even volhouden.” Meer dan eens klonk dat mantra.
Niet alle ideeën werden aangenomen
Dertig van de 33 beslismomenten werden aangenomen. Een paar vielen er uit de boot, zoals het idee om busjes voortaan verplicht te laten parkeren op de parkeerplaats van sportpark De Hoge Heide. Daardoor zouden ze niet meer de toch al smalle straten in de Vliedberg minder blokkeren. En passant sneuvelde daarmee ook het plan om op die parkeerplaats camera’s te hangen om ongewenste criminaliteit tegen te gaan. Ook het begrenzen van de volume die uit sportkantines komt kreeg te weinig stemmen.
De voorstellen die groen licht hebben gekregen gaan naar de gemeenteraad. Die zal er uiteindelijk zijn hoofd over buigen. Alles aannemen, dat zal zeker niet gebeuren. Het zou miljoenen kosten. Enige beslismomenten zullen zeker worden gehonoreerd. Anders zou de gemeente zijn eigen initiatief niet serieus nemen. Bron: Brabants Dagblad
‘Beter geen burgerberaad dan een slecht burgerberaad’‘
Blijf het burgerberaad ook na hun advies betrekken bij het proces’, adviseren onderzoekers Reint Jan Renes en Christine Bleijenberg. 14 juli 2022 Auteur Wouter Boonstra
Een mini-burgerberaad van 100 gelote Amsterdammers bracht vorig jaar november op verzoek van toenmalig wethouder Marieke van Doorninck (GroenLinks) advies uit over het klimaatbeleid van de gemeente. ‘Blijf het burgerberaad ook na hun advies betrekken bij het proces’, aldus onderzoekers Reint Jan Renes en Christine Bleijenberg die dit mini-burgerberaad evalueerden.
Onderzoek
De gemeente Amsterdam constateerde dat zij met haar eigen maatregelen de klimaatdoelen niet zou halen en kwam vorig jaar zomer op het idee een burgerberaad in te stellen om advies te geven over nieuwe maatregelen’, vertelt Reint Jan Renes, lector psychologie van de Duurzame Stad van de Hogeschool van Amsterdam. Samen met Christine Bleijenberg, associate lector Urban Governance Haagse Hogeschool, mocht hij onderzoek doen naar het verloop van het mini-burgerberaad. Er was te weinig geld om alles te onderzoeken, dus kozen ze voor de opzet en het verloop, de ervaring van de deelnemers en of er verandering van houding jegens klimaatbeleid bij deelnemers is ontstaan.
Hoe is het mini-burgerberaad opgezet?
Bleijenberg: ‘Een belangrijk onderdeel van het mini-burgerberaad is het streven naar de grootst mogelijke representatie. De gemeente heeft daarom een loting uitgevoerd en gekeken naar bijvoorbeeld de opkomst bij de verkiezingen om een mooie spreiding over stadsdelen en leeftijden te krijgen. Met een gewogen loting maken bijvoorbeeld jongeren meer kans, want die zijn minder geneigd mee te doen, net als mensen uit stadsdelen met een lage opkomst (Zuidoost, Nieuw-West en Noord). Die representatie is goed gelukt.
Er was toch een oververtegenwoordiging van hoogopgeleide, klimaatbewuste mensen?
B: ‘Ja, dat is minder goed gelukt.’
Renes: ‘Je ziet dat het mensen zijn die het onderwerp belangrijk vinden, mensen die durven mee te praten. Dat heet zelfselectie. Ondanks de loting en de aandacht voor bepaalde groepen blijven bepaalde groepen toch uitgesloten. In ieder geval voor opleiding is de selectie niet representatief.’
Heeft dat invloed op resultaten?
R: ‘Ja, maar of het ook tot een ander resultaat had geleid, weet je niet.’
C: ’Bedenk wel dat 90 procent van deze mensen voor het eerst deelnam aan zoiets, dus er is een andere groep burgers aangesproken. Ik weet niet of deze vertekening te ondervangen is. Als mensen niet in klimaatverandering geloven, is het ook niet logisch dat ze over deze maatregelen meepraten.’
Een professionele voorzitter is echt belangrijk, anders wordt het eerder persoonlijk.
Onderzoeker Reint Jan Renes
Hoe is het participatieproces in de praktijk verlopen?
C: ‘De voorzitter is belangrijk. Wijlen Alex Brenninkmeijer was een hele goede voorzitter. Hij hielp de deelnemers echt met een goed gesprek voeren en gaf soms een duwtje naar de politiek.’
R: ‘Hij zette de burger centraal: word eigenaar van het proces en van het resultaat. Dat voel je. Dat hebben de deelnemers ook zo ervaren. Ze voelden zich meer verantwoordelijk.’
C: ‘Je zag dat ook terug in de keuzes die zijn gemaakt. De burgers stonden centraal, zowel op proces als inhoud. De deelnemers vonden bijvoorbeeld de tafelgroepen te groot en wilden liever acht dan twaalf mensen. Dat heeft goed gewerkt.’
R: ‘Zelfs tot de stemming aan toe. Bij onduidelijkheden, dus als het stemmen niet naar behoren ging, nam men gas terug. De tijdsdruk was hoog, maar toch was het proces zorgvuldig. Dat was vooral plenair zo. Je zag ook dat de rol van de tafelleiders belangrijk is, vanuit het idee van eigenaarschap, vanuit de mensen zelf. Ze kregen een korte training en er waren tafelondersteuners vanuit de gemeente. Daar wreekt zich wel dat het geen professionele gespreksleiders zijn. Een professionele voorzitter is echt belangrijk, anders wordt het eerder persoonlijk. Het is een ambacht. Iedereen erbij betrekken en de juiste vragen stellen is niet iedereen gegeven.’
C: ‘Dat is ook belangrijk voor de neutraliteit. In Den Haag zijn nu ook burgerberaden opgezet in twee wijken en daar maakten ze een andere keuze: de tafelleiders komen niet vanuit de deelnemers zelf, maar het zijn professionele begeleiders vanuit een bureau.’
Wreekt zich hier ook dat er onvoldoende tijd voor het burgerberaad is genomen in Amsterdam?
R: ‘Ja, als je het goed wilt doen, moeten er echt technisch goede getrainde gespreksvoorzitters aan alle tafels zitten. Nu was er de dynamiek van de politiek, het moest voor de verkiezingen klaar zijn, en was het budget niet toereikend. Maar het is belangrijk om hier de waarde van te erkennen. Het hele idee is dat er een gesprek plaatsvindt met het juiste draagvlak en je de expertise van de mensen eruit haalt. Anders haken mensen alsnog af. Het kost hen hele dagen. Als je denkt dat het toch maar voor spek en bonen is, dan nemen mensen andere beslissingen. Dat is een risico, maar je voelt je dan ook geen eigenaar, dus dat is een belangrijk element van het slagen van een burgerberaad.’
Een onderzoeksvraag was of elementen van ‘ervaren procedurele rechtvaardigheid’ in de opzet en het verloop zijn terug te vinden. Was dat het geval?
C: ‘Het gaat er dan om of de deelnemers het proces eerlijk en rechtvaardig vonden. Je ziet dat het met de respectvolle benadering vanuit de gemeente en de organisatie heel dik in orde is, en ook wat betreft de ruimte voor inbreng van de deelnemers, al was het in de tafelgroepen soms wat minder en ook in hoe de uitkomsten ervan in het plenaire deel terechtkwamen. Maar met de verantwoording over het participatieproces en het delen wat er na afloop met de uitkomsten gebeurt kan het wel beter. Na afloop zeiden de mensen: tot nu toe zijn we tevreden, maar we kunnen er pas echt iets over zeggen als duidelijk is wat ermee is gedaan is. Deelnemers meenemen in dat interne proces en in de gang naar de gemeenteraad kan beter.’
R: ‘Tijdens het proces gaat alles heel zorgvuldig, maar als dat is afgerond, neemt de ambtenarij het bijna over. Het worden dan andere stukken. Er lijkt een heel ander proces op gang te komen met een andere doelgroep en insteek. Dat is best gek. Als team heb je dan niet nagedacht over hoe je het proces invult helemaal tot het einde toe.’
C: ‘Na de laatste bijeenkomst lijkt het naar ambtelijke organisatie te gaan en vergeten ze dat je contact met de buitenwereld moet blijven zoeken.’
R: ‘Toen het proces klaar was, werden de deelnemers ook deel van het grote publiek, terwijl je ze heel goed zou kunnen gebruiken als ambassadeurs.’
C: Soms kregen deelnemers mail: het college heeft een oplegnotitie gemaakt en het stuk gaat nu naar de commissie. Als ze moeten zoeken naar de opbrengsten, dan vraag je veel van mensen. Het staat in schril contrast met de aandacht tijdens het beraad zelf. Deelnemers kregen een vergoeding van 100 euro per bijeenkomst en er was bijvoorbeeld kinderopvang.’
Het gaat om vertrouwen van de overheid in burgers. Durf je dat aan?
Onderzoeker Christine Bleijenberg
De deelnemers begonnen vrij open aan het burgerberaad en waren er zeer over te spreken, maar heeft het hun kennis over en houding jegens het klimaatvraagstuk en -beleid ook veranderd?
R: ‘Het klinkt logisch, maar de aanname bij het burgerberaad was: meer kennis, leidt tot meer begrip. In het onderzoek hebben we dat niet helemaal kunnen terugvinden. Ze weten wel meer dan ervoor. Een andere aanname is: meer kennis leidt tot meer draagvlak, want het is geen simpel vraagstuk. Dit was wel belangrijk voor de gemeente.’
Wat heeft het beraad gedaan met het vertrouwen in (de aanpak van) de gemeente?R: ‘Het vertrouwen in de gemeente was op dat moment nog toegenomen. Onze hypothese is dat dit anders is als veel adviezen niet doorgaan. Je hebt immers verwachtingen gewekt met het proces. Mensen nemen dat serieus en gaan er dan ook van uit dat hun adviezen worden opgepakt. Positief is dat ze het gevoel hebben respectvol te zijn behandeld en dat er draagvlak is voor de goede adviezen.’
C: ‘Maar het heeft ook iets te maken met het vertrouwen in de overheid om complexe vraagstukken op te lossen. Als je ervaren procedurele rechtvaardigheid toepast, dan doet dat wel iets.
R: ‘Als overheid moet je dan accepteren: dit zijn de adviezen.’
Wat heeft de gemeente ervan geleerd?
C: ‘De gemeente heeft een intern evaluatieproces in gang gezet. Duidelijk is dat het tijdsaspect en de zorgvuldigheid van het proces belangrijk zijn.’
R: ‘Er is nu een nieuw college met een nieuwe wethouder en ik heb begrepen dat die het advies wel serieus wil meenemen. Het besef is er dat het natraject belangrijk is. Er zijn ook gesprekken met de mensen van het Haagse burgerberaad. De les van de tafelleiders is wel getrokken. Een burgerberaad vraagt veel en dat is wel een zorg: het wordt nu overal genoemd, maar het is net als met nudgen, een burgerberaad is ook niet voor alles geschikt.’
C: ‘Je moet het zorgvuldig en aandachtig doen en anders niet, want anders heeft het een averechts effect. Beter geen burgerberaad dan een slecht burgerberaad.’
Vorige maand zijn er in twee wijken in Den Haag ook burgerberaden van start gegaan. Ook daar doet u onderzoek. Verwacht u daar andere resultaten?
R: ‘In Den Haag is het beraad nog lokaler, dan gaat het ook over de buurman. Dat is minder anoniem en die kleinschaligheid heeft invloed. Het is ook anders ingevuld. De voorzitter doet het anders en er zijn andere gespreksleiders. In Amsterdam zijn externe experts ingehuurd. Sommige hielden alleen een praatje en deden suggesties. Er waren ook experts die meeliepen en vertelden hoeveel CO2 het Amsterdamse Bos opneemt. De expert heeft veel invloed op het advies. In Amsterdam is daarvoor gewerkt met een extern bureau, maar in Den Haag gebeurt dat vanuit de gemeente zelf. Er is veel enthousiasme, maar het burgerberaad volledig omarmen blijft lastig. Ambtenaren kunnen het proberen af te kalven om het hanteerbaarder te maken, maar je moet het juist doen in de ideale vorm. Voor de politiek en ambtenaren is dat spannend. Dit was een mini-burgerberaad, dus lijkt het erop dat ze het onder controle konden houden. Maar als je dat doet, verliest het beraad zijn waarde.’
C: ‘Het gaat om vertrouwen van de overheid in burgers. Durf je dat aan? Ik heb veel respect voor de gemeente dat ze de deuren hebben opengezet. Er is een drijfveer om te leren en dat is heel positief.’
R: ‘Ja, iedereen heeft ook goed meegedaan aan het proces. Het was ook goed om te merken dat in Amsterdam de wethouder er bij de start bij was en zei dat het fijn is dat de burgers willen helpen. Het is belangrijk dat zij erbij was.’
Bron Binnenlands bestuur
Blijf het burgerberaad ook na hun advies betrekken bij het proces’, adviseren onderzoekers Reint Jan Renes en Christine Bleijenberg. 14 juli 2022 Auteur Wouter Boonstra
Een mini-burgerberaad van 100 gelote Amsterdammers bracht vorig jaar november op verzoek van toenmalig wethouder Marieke van Doorninck (GroenLinks) advies uit over het klimaatbeleid van de gemeente. ‘Blijf het burgerberaad ook na hun advies betrekken bij het proces’, aldus onderzoekers Reint Jan Renes en Christine Bleijenberg die dit mini-burgerberaad evalueerden.
Onderzoek
De gemeente Amsterdam constateerde dat zij met haar eigen maatregelen de klimaatdoelen niet zou halen en kwam vorig jaar zomer op het idee een burgerberaad in te stellen om advies te geven over nieuwe maatregelen’, vertelt Reint Jan Renes, lector psychologie van de Duurzame Stad van de Hogeschool van Amsterdam. Samen met Christine Bleijenberg, associate lector Urban Governance Haagse Hogeschool, mocht hij onderzoek doen naar het verloop van het mini-burgerberaad. Er was te weinig geld om alles te onderzoeken, dus kozen ze voor de opzet en het verloop, de ervaring van de deelnemers en of er verandering van houding jegens klimaatbeleid bij deelnemers is ontstaan.
Hoe is het mini-burgerberaad opgezet?
Bleijenberg: ‘Een belangrijk onderdeel van het mini-burgerberaad is het streven naar de grootst mogelijke representatie. De gemeente heeft daarom een loting uitgevoerd en gekeken naar bijvoorbeeld de opkomst bij de verkiezingen om een mooie spreiding over stadsdelen en leeftijden te krijgen. Met een gewogen loting maken bijvoorbeeld jongeren meer kans, want die zijn minder geneigd mee te doen, net als mensen uit stadsdelen met een lage opkomst (Zuidoost, Nieuw-West en Noord). Die representatie is goed gelukt.
Er was toch een oververtegenwoordiging van hoogopgeleide, klimaatbewuste mensen?
B: ‘Ja, dat is minder goed gelukt.’
Renes: ‘Je ziet dat het mensen zijn die het onderwerp belangrijk vinden, mensen die durven mee te praten. Dat heet zelfselectie. Ondanks de loting en de aandacht voor bepaalde groepen blijven bepaalde groepen toch uitgesloten. In ieder geval voor opleiding is de selectie niet representatief.’
Heeft dat invloed op resultaten?
R: ‘Ja, maar of het ook tot een ander resultaat had geleid, weet je niet.’
C: ’Bedenk wel dat 90 procent van deze mensen voor het eerst deelnam aan zoiets, dus er is een andere groep burgers aangesproken. Ik weet niet of deze vertekening te ondervangen is. Als mensen niet in klimaatverandering geloven, is het ook niet logisch dat ze over deze maatregelen meepraten.’
Een professionele voorzitter is echt belangrijk, anders wordt het eerder persoonlijk.
Onderzoeker Reint Jan Renes
Hoe is het participatieproces in de praktijk verlopen?
C: ‘De voorzitter is belangrijk. Wijlen Alex Brenninkmeijer was een hele goede voorzitter. Hij hielp de deelnemers echt met een goed gesprek voeren en gaf soms een duwtje naar de politiek.’
R: ‘Hij zette de burger centraal: word eigenaar van het proces en van het resultaat. Dat voel je. Dat hebben de deelnemers ook zo ervaren. Ze voelden zich meer verantwoordelijk.’
C: ‘Je zag dat ook terug in de keuzes die zijn gemaakt. De burgers stonden centraal, zowel op proces als inhoud. De deelnemers vonden bijvoorbeeld de tafelgroepen te groot en wilden liever acht dan twaalf mensen. Dat heeft goed gewerkt.’
R: ‘Zelfs tot de stemming aan toe. Bij onduidelijkheden, dus als het stemmen niet naar behoren ging, nam men gas terug. De tijdsdruk was hoog, maar toch was het proces zorgvuldig. Dat was vooral plenair zo. Je zag ook dat de rol van de tafelleiders belangrijk is, vanuit het idee van eigenaarschap, vanuit de mensen zelf. Ze kregen een korte training en er waren tafelondersteuners vanuit de gemeente. Daar wreekt zich wel dat het geen professionele gespreksleiders zijn. Een professionele voorzitter is echt belangrijk, anders wordt het eerder persoonlijk. Het is een ambacht. Iedereen erbij betrekken en de juiste vragen stellen is niet iedereen gegeven.’
C: ‘Dat is ook belangrijk voor de neutraliteit. In Den Haag zijn nu ook burgerberaden opgezet in twee wijken en daar maakten ze een andere keuze: de tafelleiders komen niet vanuit de deelnemers zelf, maar het zijn professionele begeleiders vanuit een bureau.’
Wreekt zich hier ook dat er onvoldoende tijd voor het burgerberaad is genomen in Amsterdam?
R: ‘Ja, als je het goed wilt doen, moeten er echt technisch goede getrainde gespreksvoorzitters aan alle tafels zitten. Nu was er de dynamiek van de politiek, het moest voor de verkiezingen klaar zijn, en was het budget niet toereikend. Maar het is belangrijk om hier de waarde van te erkennen. Het hele idee is dat er een gesprek plaatsvindt met het juiste draagvlak en je de expertise van de mensen eruit haalt. Anders haken mensen alsnog af. Het kost hen hele dagen. Als je denkt dat het toch maar voor spek en bonen is, dan nemen mensen andere beslissingen. Dat is een risico, maar je voelt je dan ook geen eigenaar, dus dat is een belangrijk element van het slagen van een burgerberaad.’
Een onderzoeksvraag was of elementen van ‘ervaren procedurele rechtvaardigheid’ in de opzet en het verloop zijn terug te vinden. Was dat het geval?
C: ‘Het gaat er dan om of de deelnemers het proces eerlijk en rechtvaardig vonden. Je ziet dat het met de respectvolle benadering vanuit de gemeente en de organisatie heel dik in orde is, en ook wat betreft de ruimte voor inbreng van de deelnemers, al was het in de tafelgroepen soms wat minder en ook in hoe de uitkomsten ervan in het plenaire deel terechtkwamen. Maar met de verantwoording over het participatieproces en het delen wat er na afloop met de uitkomsten gebeurt kan het wel beter. Na afloop zeiden de mensen: tot nu toe zijn we tevreden, maar we kunnen er pas echt iets over zeggen als duidelijk is wat ermee is gedaan is. Deelnemers meenemen in dat interne proces en in de gang naar de gemeenteraad kan beter.’
R: ‘Tijdens het proces gaat alles heel zorgvuldig, maar als dat is afgerond, neemt de ambtenarij het bijna over. Het worden dan andere stukken. Er lijkt een heel ander proces op gang te komen met een andere doelgroep en insteek. Dat is best gek. Als team heb je dan niet nagedacht over hoe je het proces invult helemaal tot het einde toe.’
C: ‘Na de laatste bijeenkomst lijkt het naar ambtelijke organisatie te gaan en vergeten ze dat je contact met de buitenwereld moet blijven zoeken.’
R: ‘Toen het proces klaar was, werden de deelnemers ook deel van het grote publiek, terwijl je ze heel goed zou kunnen gebruiken als ambassadeurs.’
C: Soms kregen deelnemers mail: het college heeft een oplegnotitie gemaakt en het stuk gaat nu naar de commissie. Als ze moeten zoeken naar de opbrengsten, dan vraag je veel van mensen. Het staat in schril contrast met de aandacht tijdens het beraad zelf. Deelnemers kregen een vergoeding van 100 euro per bijeenkomst en er was bijvoorbeeld kinderopvang.’
Het gaat om vertrouwen van de overheid in burgers. Durf je dat aan?
Onderzoeker Christine Bleijenberg
De deelnemers begonnen vrij open aan het burgerberaad en waren er zeer over te spreken, maar heeft het hun kennis over en houding jegens het klimaatvraagstuk en -beleid ook veranderd?
R: ‘Het klinkt logisch, maar de aanname bij het burgerberaad was: meer kennis, leidt tot meer begrip. In het onderzoek hebben we dat niet helemaal kunnen terugvinden. Ze weten wel meer dan ervoor. Een andere aanname is: meer kennis leidt tot meer draagvlak, want het is geen simpel vraagstuk. Dit was wel belangrijk voor de gemeente.’
Wat heeft het beraad gedaan met het vertrouwen in (de aanpak van) de gemeente?R: ‘Het vertrouwen in de gemeente was op dat moment nog toegenomen. Onze hypothese is dat dit anders is als veel adviezen niet doorgaan. Je hebt immers verwachtingen gewekt met het proces. Mensen nemen dat serieus en gaan er dan ook van uit dat hun adviezen worden opgepakt. Positief is dat ze het gevoel hebben respectvol te zijn behandeld en dat er draagvlak is voor de goede adviezen.’
C: ‘Maar het heeft ook iets te maken met het vertrouwen in de overheid om complexe vraagstukken op te lossen. Als je ervaren procedurele rechtvaardigheid toepast, dan doet dat wel iets.
R: ‘Als overheid moet je dan accepteren: dit zijn de adviezen.’
Wat heeft de gemeente ervan geleerd?
C: ‘De gemeente heeft een intern evaluatieproces in gang gezet. Duidelijk is dat het tijdsaspect en de zorgvuldigheid van het proces belangrijk zijn.’
R: ‘Er is nu een nieuw college met een nieuwe wethouder en ik heb begrepen dat die het advies wel serieus wil meenemen. Het besef is er dat het natraject belangrijk is. Er zijn ook gesprekken met de mensen van het Haagse burgerberaad. De les van de tafelleiders is wel getrokken. Een burgerberaad vraagt veel en dat is wel een zorg: het wordt nu overal genoemd, maar het is net als met nudgen, een burgerberaad is ook niet voor alles geschikt.’
C: ‘Je moet het zorgvuldig en aandachtig doen en anders niet, want anders heeft het een averechts effect. Beter geen burgerberaad dan een slecht burgerberaad.’
Vorige maand zijn er in twee wijken in Den Haag ook burgerberaden van start gegaan. Ook daar doet u onderzoek. Verwacht u daar andere resultaten?
R: ‘In Den Haag is het beraad nog lokaler, dan gaat het ook over de buurman. Dat is minder anoniem en die kleinschaligheid heeft invloed. Het is ook anders ingevuld. De voorzitter doet het anders en er zijn andere gespreksleiders. In Amsterdam zijn externe experts ingehuurd. Sommige hielden alleen een praatje en deden suggesties. Er waren ook experts die meeliepen en vertelden hoeveel CO2 het Amsterdamse Bos opneemt. De expert heeft veel invloed op het advies. In Amsterdam is daarvoor gewerkt met een extern bureau, maar in Den Haag gebeurt dat vanuit de gemeente zelf. Er is veel enthousiasme, maar het burgerberaad volledig omarmen blijft lastig. Ambtenaren kunnen het proberen af te kalven om het hanteerbaarder te maken, maar je moet het juist doen in de ideale vorm. Voor de politiek en ambtenaren is dat spannend. Dit was een mini-burgerberaad, dus lijkt het erop dat ze het onder controle konden houden. Maar als je dat doet, verliest het beraad zijn waarde.’
C: ‘Het gaat om vertrouwen van de overheid in burgers. Durf je dat aan? Ik heb veel respect voor de gemeente dat ze de deuren hebben opengezet. Er is een drijfveer om te leren en dat is heel positief.’
R: ‘Ja, iedereen heeft ook goed meegedaan aan het proces. Het was ook goed om te merken dat in Amsterdam de wethouder er bij de start bij was en zei dat het fijn is dat de burgers willen helpen. Het is belangrijk dat zij erbij was.’
Bron Binnenlands bestuur
Wat is een burgerberaad?
Reynierse: ,,Een groep van 100 tot 150 burgers die alle informatie krijgt over een bepaald onderwerp zodat ze goed voorbereid zijn en dan met elkaar gaat praten. Zij komen dan met een advies aan de gemeenteraad. De deelnemers vormen een echte afspiegeling van de bevolking. De hele bevolking loot automatisch mee en wie ingeloot wordt, krijgt een persoonlijke uitnodiging. Daarbij wordt gezorgd voor een spreiding over leeftijd, opleidingsniveau, achtergrond. Zo zorgen we ervoor dat niet alleen de mensen meedoen die altijd al hun vinger opsteken om ergens over mee te praten. We moeten juist ook buiten die groep zoeken, om andere stemmen te laten horen.”
‘Dit klinkt als een ingewikkeld referendum', reageerde de LPM op uw voorstel. Klopt dat?
,,Nee. Een referendum is een volksraadpleging waar iedereen aan mee kan doen, maar waar niet iedereen over de gedegen kennis beschikt. Bij het burgerberaad bepaal je vooraf het thema, geef je iedereen de goede informatie en als het onderwerp je raakt, ben je echt wel geschikt om een goed advies te geven.”
Maar een advies, is dat niet te vrijblijvend? De gemeenteraad kan het naast zich neerleggen en dan heb je alles voor niks gedaan.
,,Daarom moet je vooraf goede afspraken maken en duidelijk maken wat er met de uitkomst van het burgerberaad gedaan zal worden. Maar inderdaad, als je het advies de eerste keer al meteen naast je neerlegt, zou de proef gevoelsmatig falen en krijg je te maken met teleursteling.”
Middelburg werkt al jaren aan participatie en dat is niet goed gelukt. Denk aan het Molenwaterpark en de Trekdijk. Dat heeft tot veel frustratie geleid bij de betrokken burgers.
,,Dat is zo. En ik ben ook geen ervaringsdeskundige in het burgerberaad, maar ik heb er veel over gelezen en gehoord en ben er wel enthousiast over. We moeten het in ieder geval als proef gaan doen, vind ik. Daarna kunnen we verder kijken hoe we het moeten inzetten.”
U bent net gekozen als raadslid. U krijgt voorstellen van het college van B en W, met alle benodigde informatie, en moet dan een besluit nemen. Geeft u uw werk uit handen aan een burgerberaad?
,,Nee hoor. Ons politieke systeem is mooi en werkt goed, maar het bevat ook een cyclus van vier jaar, waarbij politici soms moeilijke besluiten uit de weg gaan omdat ze herkozen willen worden. Terwijl die moeilijke beslissing op de lange termijn wel de beste kan zijn.”
,,Bovendien kunnen er ook onderwerpen zijn waar de raad niet zo goed uit komt en waar een echte goede volksraadpleging heel nuttig bij is. De gemeenteraad is namelijk niet de goede afspiegeling van de hele bevolking met jongeren, ouderen, mannen, vrouwen, autochtonen, allochtonen.”
,,Mag ik Ierland als voorbeeld noemen? Daar kwam de politiek niet uit de discussie over het homohuwelijk. Het burgerberaad was een goede oplossing. Minister Jetten wil nu ook een landelijk burgerberaad houden over het klimaat.”
Wat kunnen Middelburgse thema's zijn?
,,Klimaat, veiligheid, energie, zorg, en veel meer. Maar daar moeten we het als werkgroep van raadsleden die een burgerberaad gaat voorbereiden, nog over hebben. Ik wil mijn ideeën niet opdringen.”
Op 22 april, Earth Day, mocht ik mijn boek overhandigen aan minister Rob Jetten (Klimaat en Energie). In Nu is het aan ons pleit ik ervoor dat Nederland een landelijk burgerberaad over het klimaat organiseert.
In een burgerberaad zitten zo’n honderdvijftig gelote mensen, die samen een soort mini-Nederland vormen. Zij gaan een aantal weekends met deskundigen en met elkaar in gesprek over de aanpak van de klimaatcrisis. Vervolgens formuleren ze een pakket maatregelen waar de politiek mee aan de slag kan.
Als zo’n burgerberaad goed wordt uitgevoerd, kan het niet alleen leiden tot doeltreffend en gedragen klimaatbeleid, maar ook tot een hechtere samenleving, waarin politiek en inwoners elkaar vertrouwen.Hier lees je hoe zo’n burgerberaad werkt en wat de voordelen ervan zijn.
Daarom vinden door heel Europa al nationale klimaatburgerberaden plaats. Maar Nederland loopt hopeloos achter.
In ons gesprek heb ik minister Jetten daarom gevraagd om eindelijk werk te maken van een klimaatburgerberaad en hem drie adviezen Hier lees je mijn advies aan minister Jetten terug.gegeven: vertrouw burgers, maak vooraf duidelijk wat er achteraf met de uitkomst gebeurt, en betrek de hele samenleving.
Ik ben dan ook blij dat de minister vandaag een brief naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, Zijn brief lees je hier.waarin hij het parlement oproept om met hem in debat te gaan over een nationaal burgerberaad over klimaatbeleid. Welke van mijn adviezen heeft hij overgenomen?
Advies 1: vertrouw burgers ✅In een gezonde democratie vertrouwen inwoners en politiek elkaar. De beste manier voor de politiek om vertrouwen te krijgen is om vertrouwen te geven, bijvoorbeeld door inwoners om hulp te vragen bij ingewikkelde of gevoelige kwesties.
Minister Jetten is daartoe bereid, blijkt uit zijn brief. Hij beschrijft hoe we als samenleving voor een gigantische klimaatopgave staan, ‘een transitie met grote impact op ons allemaal’. Daarom wil hij de kennis en creativiteit van inwoners aanboren en hen actief betrekken bij het ontwikkelen van klimaatbeleid, onder andere via een burgerberaad. Een ander teken van vertrouwen: hij wil het burgerberaad een ambitieuze vraag voorleggen. Zelf denkt hij aan een vraag rond klimaatneutraliteit, geen kleine opgave.
Het vertrouwen van een minister in de bevolking is natuurlijk een goed begin, maar om een burgerberaad te laten slagen moet een meerderheid van de landelijke politici dat vertrouwen hebben. Daarom mijn tweede advies:
Advies 2: maak vooraf duidelijk wat er achteraf gebeurt met de uitkomst ✅In zijn brief verwijst Jetten terecht naar het klimaatburgerberaad in Frankrijk. President Emmanuel Macron leek de Franse bevolking te vertrouwen toen hij het burgerberaad in 2019 een grote klimaatvraag voorlegde. Maar het vertrouwen van alleen de president was niet genoeg, bleek later.
De deelnemers ontwikkelden een haalbaar en zinvol pakket maatregelen, maar 90 procent van die maatregelen sneuvelde in de Franse Senaat. De Senaat was vooraf niet betrokken bij de opdracht tot het burgerberaad en voelde zich daardoor niet genoodzaakt om de aanbevelingen serieus te nemen. Het gevolg: honderdduizend Fransen die boos de straat opgingen, omdat de politiek opnieuw een belofte aan burgers brak. Lees daarover bijvoorbeeld dit interview in NRC met een van de deelnemers.
Jetten wil teleurstelling voorkomenJetten wil die teleurstelling voorkomen. Hij schrijft dat burgerberaden vragen om ‘politiek-bestuurlijke betrokkenheid vooraf, om te waarborgen dát er iets met de uitkomsten van een burgerforum gebeurt, en wát dan precies’. Hij vindt daarom dat de opdracht tot een burgerberaad niet alleen gegeven moet worden door hem als minister of het kabinet, maar ook door het parlement. Dat zou inderdaad de perfecte manier zijn.
Daarom nodigt Jetten de Tweede Kamer uit om op korte termijn met hem in debat te gaan om zo gezamenlijk te bepalen óf er een landelijk klimaatburgerberaad georganiseerd moet worden, en zo ja, rond welk thema en onder welke voorwaarden.
Idealiter wordt dat besluit uiterlijk in oktober genomen, schrijft hij, zodat – bij een positief besluit – het burgerberaad in 2023 kan plaatsvinden. Ik hoop dat hij daarmee begin 2023 bedoelt, want de waarschuwingen van het klimaatpanel IPCC zijn ondubbelzinnig: we hebben geen tijd te verliezen.Lees hier het recentste rapport van het IPCC.
Advies 3: betrek de hele samenleving De afgelopen maanden werkte ik aan een internationaal onderzoek naar de factoren die ervoor zorgen dat (klimaat)burgerberaden impact hebben. Daaruit blijkt dat een bepalende factor vaak over het hoofd wordt gezien: een goede communicatiestrategie voor, tijdens en na afloop van het burgerberaad. Een burgerberaad moet namelijk geen achterkamertje worden, maar in verbinding staan met de samenleving.
De 17 miljoen Nederlanders die niet ingeloot zijn, moeten weten dat er een burgerberaad plaatsvindt en hoe de deelnemers geselecteerd zijn, en de informatiesessies via een livestream kunnen volgen. Ze moeten weten hoe zij zelf een bijdrage kunnen leveren en welke politieke opvolging de uitkomsten zullen krijgen. Die zichtbaarheid is nodig om het burgerberaad zo transparant, toegankelijk en betrouwbaar mogelijk te maken.
In andere landen was die communicatie vaak een blinde vlek, of er was eenvoudigweg te weinig budget voor uitgetrokken. Met als gevolg dat het burgerberaad niet altijd even zichtbaar was.
Hopelijk leren de minister en de Tweede Kamer daarvan en zorgen zij ervoor dat er in Nederland wél een goede publiekscampagne wordt opgezet.
Nu is het aan de Tweede Kamer – en aan onsJetten ziet een nationaal burgerberaad over het klimaat zitten, maar hij wil de opdracht daarvoor (terecht) samen met de Tweede Kamer geven. Het is nu dus aan de Kamerleden om te bepalen of zij burgers voldoende vertrouwen om hen op deze manier bij het klimaatbeleid te betrekken. En als dat zo is, hoe zij met de uitkomsten van een burgerberaad om zullen gaan.
Wij kunnen politici daarbij helpen: praat, tweet, post, blog over #burgerberaad. Want dat gesprek moet natuurlijk niet alleen in de Tweede Kamer plaatsvinden, maar in heel Nederland.
Auteur: Eva Rovers Bron de Correspondent
In een burgerberaad zitten zo’n honderdvijftig gelote mensen, die samen een soort mini-Nederland vormen. Zij gaan een aantal weekends met deskundigen en met elkaar in gesprek over de aanpak van de klimaatcrisis. Vervolgens formuleren ze een pakket maatregelen waar de politiek mee aan de slag kan.
Als zo’n burgerberaad goed wordt uitgevoerd, kan het niet alleen leiden tot doeltreffend en gedragen klimaatbeleid, maar ook tot een hechtere samenleving, waarin politiek en inwoners elkaar vertrouwen.Hier lees je hoe zo’n burgerberaad werkt en wat de voordelen ervan zijn.
Daarom vinden door heel Europa al nationale klimaatburgerberaden plaats. Maar Nederland loopt hopeloos achter.
In ons gesprek heb ik minister Jetten daarom gevraagd om eindelijk werk te maken van een klimaatburgerberaad en hem drie adviezen Hier lees je mijn advies aan minister Jetten terug.gegeven: vertrouw burgers, maak vooraf duidelijk wat er achteraf met de uitkomst gebeurt, en betrek de hele samenleving.
Ik ben dan ook blij dat de minister vandaag een brief naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, Zijn brief lees je hier.waarin hij het parlement oproept om met hem in debat te gaan over een nationaal burgerberaad over klimaatbeleid. Welke van mijn adviezen heeft hij overgenomen?
Advies 1: vertrouw burgers ✅In een gezonde democratie vertrouwen inwoners en politiek elkaar. De beste manier voor de politiek om vertrouwen te krijgen is om vertrouwen te geven, bijvoorbeeld door inwoners om hulp te vragen bij ingewikkelde of gevoelige kwesties.
Minister Jetten is daartoe bereid, blijkt uit zijn brief. Hij beschrijft hoe we als samenleving voor een gigantische klimaatopgave staan, ‘een transitie met grote impact op ons allemaal’. Daarom wil hij de kennis en creativiteit van inwoners aanboren en hen actief betrekken bij het ontwikkelen van klimaatbeleid, onder andere via een burgerberaad. Een ander teken van vertrouwen: hij wil het burgerberaad een ambitieuze vraag voorleggen. Zelf denkt hij aan een vraag rond klimaatneutraliteit, geen kleine opgave.
Het vertrouwen van een minister in de bevolking is natuurlijk een goed begin, maar om een burgerberaad te laten slagen moet een meerderheid van de landelijke politici dat vertrouwen hebben. Daarom mijn tweede advies:
Advies 2: maak vooraf duidelijk wat er achteraf gebeurt met de uitkomst ✅In zijn brief verwijst Jetten terecht naar het klimaatburgerberaad in Frankrijk. President Emmanuel Macron leek de Franse bevolking te vertrouwen toen hij het burgerberaad in 2019 een grote klimaatvraag voorlegde. Maar het vertrouwen van alleen de president was niet genoeg, bleek later.
De deelnemers ontwikkelden een haalbaar en zinvol pakket maatregelen, maar 90 procent van die maatregelen sneuvelde in de Franse Senaat. De Senaat was vooraf niet betrokken bij de opdracht tot het burgerberaad en voelde zich daardoor niet genoodzaakt om de aanbevelingen serieus te nemen. Het gevolg: honderdduizend Fransen die boos de straat opgingen, omdat de politiek opnieuw een belofte aan burgers brak. Lees daarover bijvoorbeeld dit interview in NRC met een van de deelnemers.
Jetten wil teleurstelling voorkomenJetten wil die teleurstelling voorkomen. Hij schrijft dat burgerberaden vragen om ‘politiek-bestuurlijke betrokkenheid vooraf, om te waarborgen dát er iets met de uitkomsten van een burgerforum gebeurt, en wát dan precies’. Hij vindt daarom dat de opdracht tot een burgerberaad niet alleen gegeven moet worden door hem als minister of het kabinet, maar ook door het parlement. Dat zou inderdaad de perfecte manier zijn.
Daarom nodigt Jetten de Tweede Kamer uit om op korte termijn met hem in debat te gaan om zo gezamenlijk te bepalen óf er een landelijk klimaatburgerberaad georganiseerd moet worden, en zo ja, rond welk thema en onder welke voorwaarden.
Idealiter wordt dat besluit uiterlijk in oktober genomen, schrijft hij, zodat – bij een positief besluit – het burgerberaad in 2023 kan plaatsvinden. Ik hoop dat hij daarmee begin 2023 bedoelt, want de waarschuwingen van het klimaatpanel IPCC zijn ondubbelzinnig: we hebben geen tijd te verliezen.Lees hier het recentste rapport van het IPCC.
Advies 3: betrek de hele samenleving De afgelopen maanden werkte ik aan een internationaal onderzoek naar de factoren die ervoor zorgen dat (klimaat)burgerberaden impact hebben. Daaruit blijkt dat een bepalende factor vaak over het hoofd wordt gezien: een goede communicatiestrategie voor, tijdens en na afloop van het burgerberaad. Een burgerberaad moet namelijk geen achterkamertje worden, maar in verbinding staan met de samenleving.
De 17 miljoen Nederlanders die niet ingeloot zijn, moeten weten dat er een burgerberaad plaatsvindt en hoe de deelnemers geselecteerd zijn, en de informatiesessies via een livestream kunnen volgen. Ze moeten weten hoe zij zelf een bijdrage kunnen leveren en welke politieke opvolging de uitkomsten zullen krijgen. Die zichtbaarheid is nodig om het burgerberaad zo transparant, toegankelijk en betrouwbaar mogelijk te maken.
In andere landen was die communicatie vaak een blinde vlek, of er was eenvoudigweg te weinig budget voor uitgetrokken. Met als gevolg dat het burgerberaad niet altijd even zichtbaar was.
Hopelijk leren de minister en de Tweede Kamer daarvan en zorgen zij ervoor dat er in Nederland wél een goede publiekscampagne wordt opgezet.
Nu is het aan de Tweede Kamer – en aan onsJetten ziet een nationaal burgerberaad over het klimaat zitten, maar hij wil de opdracht daarvoor (terecht) samen met de Tweede Kamer geven. Het is nu dus aan de Kamerleden om te bepalen of zij burgers voldoende vertrouwen om hen op deze manier bij het klimaatbeleid te betrekken. En als dat zo is, hoe zij met de uitkomsten van een burgerberaad om zullen gaan.
Wij kunnen politici daarbij helpen: praat, tweet, post, blog over #burgerberaad. Want dat gesprek moet natuurlijk niet alleen in de Tweede Kamer plaatsvinden, maar in heel Nederland.
Auteur: Eva Rovers Bron de Correspondent
COLUMNMARTIN SOMMEROver nut en nadeel van een burgerberaad over het klimaat
8 juli 2022
Het is goed gebruik om in het laatste stukje voor het zomerreces terug te kijken op je eigen werk. Waar kon de criticus zijn eigen toets niet doorstaan? Ik herlees met gemengde gevoelens mijn enthousiaste rubriek over het zogeheten burgerberaad. Tijdens de formatie lag een voorstel op tafel om burgers mee te laten denken over prangende kwesties. Het burgerberaad of -forum zou een proeve van democratische vernieuwing zijn en een correctie op het roestige Haagse bedrijf. Daar heb ik mij laten meeslepen, maar deze week diende de herkansing zich aan. Minister Rob Jetten (Klimaat) heeft het initiatief bekendgemaakt om een burgerberaad te starten, en wel over zijn eigen klimaatbeleid.
Dat Jetten daarmee komt, mag een succes heten voor Eva Rovers. Zij schreef een wervend pamflet over het burgerberaad. U kunt het vanwege de talkshows en de interviews nauwelijks hebben gemist, en ook ik heb er veel van opgestoken. Het pamflet heet Nu is het aan ons – Oproep tot echte democratie. Dat klinkt meteen behoorlijk populistisch en dat is het ook. Bij Rovers zijn er de politici, die alleen aan de korte termijn denken en zich laten besmoezen door lobbyisten. En er zijn de echte mensen, die zich wel bekommeren om de lange termijn, om hun kinderen en kleinkinderen.
In de Kamerbrief van minister Rob Jetten over het burgerberaad komt het woord referendum niet voor.Beeld ReutersDat gaan ze in de praktijk brengen in een burgerberaad. Een groep van zo’n 150, door loting aangewezen burgers gaat in vrije dialoog een ingewikkeld vraagstuk te lijf. Wat ook onmiddellijk opvalt, is dat Rovers de uitkomst al kent, want daar begint haar pamflet mee. We moeten het klimaatprobleem met grote haast oplossen omdat de enggeestige politiek het niet doet. Ze is eigenlijk helemaal niet geïnteresseerd in de burgerinvloed, het gaat om de knikkers, het resultaat. Datzelfde geldt voor Jetten, die bredere steun zoekt voor wat al vastligt in zijn coalitieakkoord, klimaatneutraal zijn in 2050. De tekortkoming van de politiek betekent met andere woorden dat Jetten voor zijn voornemens de handen onvoldoende op elkaar krijgt.
Op het eerste gezicht is zo’n burgerberaad best sympathiek. Dankzij de loting mogen de afgehaakten van Josse de Voogd ook meedoen. En waarom zouden burgers geen directe verantwoordelijkheid aankunnen, de juryrechtspraak is op hetzelfde beginsel gegrondvest. Net als de politiek draait het strafrecht om praktische morele kwesties. Wij hebben om diezelfde reden al lekenbestuur en mevrouw Van der Wal weet per slot ook niet veel van stikstof. Maar bij nader inzien bestaat er een beslissend verschil met het strafrecht. Daar begint een zaak met een lijk en een verdachte. Over het lijk bestaat geen discussie. Zonder lijk geen zaak, dat is al sinds de Middeleeuwen zo.
Eva Rovers schreef een behoorlijk populistisch pamflet.Beeld Ivo van der BentMaar waar is het lijk bij het burgerberaad? Er is geen onmiskenbaar gegeven dat het begin van de beraadslagingen markeert. Het onderwerp klimaat wordt aangedragen door minister Jetten, in samenspraak met de Kamer. Het burgerberaad mag daarna de strafmaat voor de samenleving vaststellen. Je kunt veilig voorspellen dat krachtiger ingrijpen noodzakelijk zal zijn. Niet omdat ik de experts wantrouw die zullen komen vertellen dat de toestand hopeloos is. Wel omdat er voor de burgerberaders op dat moment geen ander probleem voorhanden is. Het klimaat is het enige vraagstuk en dat vraagt om ingrijpen.
Zo denken activisten erover, zoals Extinction Rebellion, waarbij Eva Rovers zich heeft aangesloten. Ook de rechter heeft maar één vraag ter tafel, de voorliggende, bijvoorbeeld in de Urgenda-zaak waarin de staat werd veroordeeld om de CO2-uitstoot sneller terug te brengen. Burgerberaad en rechter zijn als de egel in de parabel van de egel en de vos. De egel kan één groot ding, zijn stekels opzetten. De vos moet vele dingen kunnen om zijn prooi te verschalken. De politiek is een vos en moet in allerlei vraagstukken voors en tegens, baten en kosten afwegen. Het argument dat de politiek op vele borden tegelijk moet schaken, is altijd opgevoerd door de tegenstanders van het referendum. Nu het over klimaatbeleid gaat, hoor je over moeilijke politieke afwegingen ineens een stuk minder.
Van Josse de Voogd mogen de afgehaakten ook meedoen.Beeld Ivo van der BentAlles hangt af van een goede onderzoeksvraag, schrijft ook Rovers in haar pamflet. Daar heeft ze gelijk in. Wat je erin stopt, komt er ook weer uit. Een burgerberaad over klimaatneutraliteit in 2050 levert iets heel anders op dan een beraad over de vraag hoeveel inwoners Nederland in datzelfde jaar zou moeten tellen. ‘Garbage in, garbage out’, heet dat tegenwoordig. Wie de agenda en de procedure beheerst, heeft de macht. De toekomst van Defensie zou bijvoorbeeld best een onderwerp kunnen zijn voor het burgerberaad. Een kwestie van leven en dood, en er is ook een verdrag waaraan wij ons niet houden. Maar ja, het ontbreekt aan een Johan Vollenbroek, Marjan Minnesma of Eva Rovers die zich inzet voor meer tanks of houwitsers.
In mijn vorige, met de wijsheid van nu onverantwoord enthousiaste stukje over het burgerberaad, liet ik me verleiden door de hoogleraar bestuurskunde Frank Hendriks. Hij deed mee aan de commissie-Brenninkmeijer die tijdens de formatie positief advies uitbracht over het burgerberaad. Voorwaarde voor succes was wel, vertelde Hendriks me, dat het resultaat van het beraad zou worden voorgelegd aan de samenleving. Dat zou moeten gebeuren door middel van een referendum. U begrijpt het al. In de Kamerbrief van minister Jetten over het burgerberaad komt het woord referendum niet voor. Sterker nog, precies deze laatste week maakte de Tweede Kamer korte metten met het voornemen om het bindend referendum in te voeren. Prettige vakantie.
Bron: de Volkskrant
Vrijwilligers aanwijzen via een loting.
Het is één van de manieren waar de nieuwe Alkmaarse coalitie aan denkt om de betrokkenheid van de burgers bij het stadsbestuur te vergroten.
Het idee van loting komt uit het boek ’Tegen verkiezingen’ uit 2013 van de Belgische historicus David van Reybrouck. Hij betoogt daarin dat we verkiezingen zo heilig hebben verklaard dat we vergeten zijn dat je het volk ook rechtstreeks aan het bestuur kan laten deelnemen: via een loting. De oude Grieken deden het al. Verkiezingen zijn volgens van Reybrouck juist ooit ingesteld met het idee dat je het besturen niet aan het gewone volk kunt overlaten. Slechts een bovenlaag zou geschikt zijn voor stadsbestuur of regering.
Jury
Een loting is een beetje vergelijkbaar met de Amerikaanse juryrechtspraak. Wie als jurylid wordt aangewezen, dient te verschijnen. Of dat in Alkmaar ook zo dwingend moet worden, vermeldt het coalitieakkoord -dat donderdagavond officieel wordt gepresenteerd- nog niet. Eerst maar eens experimenteren: er moet een ’pilot’ komen. En ook niet meteen een hele nieuwe gemeenteraad bij elkaar loten. Rustig beginnen met een adviesgroepje.
De nieuwe coalitie hecht namelijk erg aan de mening van het volk, zo staat uitvoerig in plannen voor de komende 3,5 jaar. „We willen weten wat er speelt onder inwoners”, schrijven GroenLinks, BAS, CDA, PvdA, Leefbaar Alkmaar, ChristenUnie en SP. „We betrekken de samenleving zo veel mogelijk bij de besluitvorming.” Daar wil het nieuwe stadsbestuur natuurlijk de bestaande ’participatie’ (inspraak) voor gebruiken, maar ook dorps- en wijkpanels, al dan niet via internet. Ook referenda zijn mogelijk. En daar komt dus nu de loting bij.
Ingewikkeld
Want, zo zegt de coalitie, sommige onderwerpen zijn te ingewikkeld voor de nu beschikbare inspraakmogelijkheden. ’Mobiliteit’ bijvoorbeeld of de ’energietransitie’. „In dergelijke gevallen kan gedacht worden aan een pilot burgerberaad waarbij inwoners die zijn geloot, ondersteund door experts de gelegenheid krijgen om een zorgvuldig onderbouwd richtinggevend advies te geven.” Let wel: een advies. Want „het college en de gemeenteraad blijven vanzelfsprekend te allen tijde verantwoordelijk voor de uiteindelijke beslissing.”
Al in 2015 bepleitte het nu Dijk en Waardse raadslid Wesley Boer -toen nog jongste bediende van de VVD- om in Heerhugowaard wijkraden te vormen die elk met zo’n 30 door loting ’aangewezen’ bewoners gevuld zouden moeten worden. „Als iemand niet wil, zou je nog eens met hem kunnen gaan praten, maar je kunt ook een heel huis inloten en dan bepalen de bewoners daarvan onderling maar wie er in de wijkraad gaat” , aldus Boer destijds.
Elite
Het voordeel van loting, zo vond hij, is dat niet steeds dezelfde wijkbewoners (’de participatie-elite’) op de voorgrond treden.
Ook hij wees op het Amerikaanse jurysysteem. „Dat blijkt een enorme leerschool. Mensen dragen ineens verantwoording.” In zijn voorstel geldt een inloting voor een of twee twee jaar. „Op die manier besturen inwoners afwisselend zelf en worden ze bestuurd. Juist dat aspect vergroot de betrokkenheid.” Boers idee is nooit uitgevoerd.
Bron: NHD
Het is één van de manieren waar de nieuwe Alkmaarse coalitie aan denkt om de betrokkenheid van de burgers bij het stadsbestuur te vergroten.
Het idee van loting komt uit het boek ’Tegen verkiezingen’ uit 2013 van de Belgische historicus David van Reybrouck. Hij betoogt daarin dat we verkiezingen zo heilig hebben verklaard dat we vergeten zijn dat je het volk ook rechtstreeks aan het bestuur kan laten deelnemen: via een loting. De oude Grieken deden het al. Verkiezingen zijn volgens van Reybrouck juist ooit ingesteld met het idee dat je het besturen niet aan het gewone volk kunt overlaten. Slechts een bovenlaag zou geschikt zijn voor stadsbestuur of regering.
Jury
Een loting is een beetje vergelijkbaar met de Amerikaanse juryrechtspraak. Wie als jurylid wordt aangewezen, dient te verschijnen. Of dat in Alkmaar ook zo dwingend moet worden, vermeldt het coalitieakkoord -dat donderdagavond officieel wordt gepresenteerd- nog niet. Eerst maar eens experimenteren: er moet een ’pilot’ komen. En ook niet meteen een hele nieuwe gemeenteraad bij elkaar loten. Rustig beginnen met een adviesgroepje.
De nieuwe coalitie hecht namelijk erg aan de mening van het volk, zo staat uitvoerig in plannen voor de komende 3,5 jaar. „We willen weten wat er speelt onder inwoners”, schrijven GroenLinks, BAS, CDA, PvdA, Leefbaar Alkmaar, ChristenUnie en SP. „We betrekken de samenleving zo veel mogelijk bij de besluitvorming.” Daar wil het nieuwe stadsbestuur natuurlijk de bestaande ’participatie’ (inspraak) voor gebruiken, maar ook dorps- en wijkpanels, al dan niet via internet. Ook referenda zijn mogelijk. En daar komt dus nu de loting bij.
Ingewikkeld
Want, zo zegt de coalitie, sommige onderwerpen zijn te ingewikkeld voor de nu beschikbare inspraakmogelijkheden. ’Mobiliteit’ bijvoorbeeld of de ’energietransitie’. „In dergelijke gevallen kan gedacht worden aan een pilot burgerberaad waarbij inwoners die zijn geloot, ondersteund door experts de gelegenheid krijgen om een zorgvuldig onderbouwd richtinggevend advies te geven.” Let wel: een advies. Want „het college en de gemeenteraad blijven vanzelfsprekend te allen tijde verantwoordelijk voor de uiteindelijke beslissing.”
Al in 2015 bepleitte het nu Dijk en Waardse raadslid Wesley Boer -toen nog jongste bediende van de VVD- om in Heerhugowaard wijkraden te vormen die elk met zo’n 30 door loting ’aangewezen’ bewoners gevuld zouden moeten worden. „Als iemand niet wil, zou je nog eens met hem kunnen gaan praten, maar je kunt ook een heel huis inloten en dan bepalen de bewoners daarvan onderling maar wie er in de wijkraad gaat” , aldus Boer destijds.
Elite
Het voordeel van loting, zo vond hij, is dat niet steeds dezelfde wijkbewoners (’de participatie-elite’) op de voorgrond treden.
Ook hij wees op het Amerikaanse jurysysteem. „Dat blijkt een enorme leerschool. Mensen dragen ineens verantwoording.” In zijn voorstel geldt een inloting voor een of twee twee jaar. „Op die manier besturen inwoners afwisselend zelf en worden ze bestuurd. Juist dat aspect vergroot de betrokkenheid.” Boers idee is nooit uitgevoerd.
Bron: NHD
|
Utrecht 2 juli 2022, In ‘Nu is het aan ons’ pleit Eva Rovers heel overtuigend voor het burgerberaad
Als u, net als ik, inwoner bent van Utrecht, zou het zomaar kunnen dat u binnenkort wordt uitgenodigd om deel te nemen aan een burgerberaad. Een burgerberaad is een groep burgers die door middel van loting tot stand is gekomen en die zich buigt over een maatschappelijke kwestie. Vervolgens geeft zij de politiek concrete adviezen die uiteraard niet in een la mogen verdwijnen. De Utrechtse gemeenteraad wil deze vorm van inspraak inzetten in het lokale bestuur en heeft daartoe in maart met grote meerderheid een motie aangenomen. Nou volg ik de lokale politiek niet op de voet en dit bericht had mij dan ook niet eerder bereikt, maar in het onlangs verschenen pamflet Nu is het aan ons wordt dit Utrechtse initiatief als hoopgevend feit vermeld.
Aan de hand van voorbeelden uit binnen- en buitenland laat Rovers zien dat burgerberaden een effectief middel kunnen zijn om complexe problemen aan te pakken. Een voorbeeld van zo’n complex probleem is het klimaat. Hoewel we het klimaatprobleem al decennia zien opdoemen, blijken politici niet in staat om deze kwestie effectief te bestrijden. Zij moeten rekening houden met hun achterban en hun herverkiezing en worden bespeeld door machtige lobbyisten. Allemaal problemen waar burgerberaden geen last van hebben. Zij vertegenwoordigen geen achterban en hun werk is gericht op consensus en het algemeen belang.
Dat Eva Rovers een warm voorstander is van burgerberaden is zacht uitgedrukt. Zij beschouwt ze als een noodzakelijke vernieuwing van onze democratie en roept burgers op zich hier voor in te zetten. Dat doet zij wat mij betreft heel overtuigend. Mij zal je niet zo snel zien lopen in een klimaatmars, maar de petitie voor een burgerraad over het klimaat, die heb ik getekend. (Kris Burger) Bron: Nieuwe Utrechtse krant
Als u, net als ik, inwoner bent van Utrecht, zou het zomaar kunnen dat u binnenkort wordt uitgenodigd om deel te nemen aan een burgerberaad. Een burgerberaad is een groep burgers die door middel van loting tot stand is gekomen en die zich buigt over een maatschappelijke kwestie. Vervolgens geeft zij de politiek concrete adviezen die uiteraard niet in een la mogen verdwijnen. De Utrechtse gemeenteraad wil deze vorm van inspraak inzetten in het lokale bestuur en heeft daartoe in maart met grote meerderheid een motie aangenomen. Nou volg ik de lokale politiek niet op de voet en dit bericht had mij dan ook niet eerder bereikt, maar in het onlangs verschenen pamflet Nu is het aan ons wordt dit Utrechtse initiatief als hoopgevend feit vermeld.
Aan de hand van voorbeelden uit binnen- en buitenland laat Rovers zien dat burgerberaden een effectief middel kunnen zijn om complexe problemen aan te pakken. Een voorbeeld van zo’n complex probleem is het klimaat. Hoewel we het klimaatprobleem al decennia zien opdoemen, blijken politici niet in staat om deze kwestie effectief te bestrijden. Zij moeten rekening houden met hun achterban en hun herverkiezing en worden bespeeld door machtige lobbyisten. Allemaal problemen waar burgerberaden geen last van hebben. Zij vertegenwoordigen geen achterban en hun werk is gericht op consensus en het algemeen belang.
Dat Eva Rovers een warm voorstander is van burgerberaden is zacht uitgedrukt. Zij beschouwt ze als een noodzakelijke vernieuwing van onze democratie en roept burgers op zich hier voor in te zetten. Dat doet zij wat mij betreft heel overtuigend. Mij zal je niet zo snel zien lopen in een klimaatmars, maar de petitie voor een burgerraad over het klimaat, die heb ik getekend. (Kris Burger) Bron: Nieuwe Utrechtse krant
Helmond 28-6-2022, Democratische vernieuwing
Het nieuwe ambitieakkoord geeft ruimte voor samenwerking en vernieuwing. Bijvoorbeeld op het vlak van participatie. En dat is een goede zaak.
Met participatie bedoelen we het betrekken van onze inwoners. Dat is in de afgelopen jaren te weinig gebeurd. Lokaal (en landelijk) tekent zich een trend af: het vertrouwen in de politiek neemt af, inwoners voelen zich niet goed geïnformeerd en ervaren nauwelijks betrokkenheid bij besluitvorming. Dat uit zich in Helmond in lage opkomstcijfers bij gemeenteraadsverkiezingen.
Dat kan anders – en moet anders. In campagnetijd hoorde ik veel partijen zeggen (beloven?) dat we niet over onze inwoners moeten praten, maar mét. Laten we daar werk van maken. Want we staan voor nogal wat uitdagingen in Helmond.
Zo groeien we naar een stad met 115.000 inwoners, willen we de tweedeling het hoofd bieden en werken we met partnerstad Eindhoven aan een Klimaatactieplan om sneller klimaatneutraal te zijn. Dat heeft impact op nogal wat terreinen. Hoe geven we bijvoorbeeld de energietransitie in onze stad vorm? Met de kennis over thema’s als deze zit het in Helmond wel goed. We kunnen bogen op een kwalitatief sterk ambtelijk apparaat.
De kunst is om die kennis te vertalen in concrete plannen. De inbreng van onze inwoners is daarbij noodzakelijk, maar ook lastig ‘voor elkaar te krijgen’ met een almaar groeiende kloof tussen politiek en inwoners. Een burgerberaad biedt uitkomst.
Een gelote groep inwoners buigt zich dan over een vraagstuk dat alle Helmonders raakt. Zij vormen een representatieve afspiegeling van de inwoners van onze stad en wisselen hun persoonlijke kijk met elkaar uit. Vervolgens laten ze zich uitvoerig informeren door experts. Dat helpt om hun persoonlijke kijk te verdiepen of juist aan te scherpen. Tot slot formuleren ze aanbevelingen voor nieuw beleid.
In steden als Haarlem, Utrecht en Amsterdam, maar ook internationaal is het burgerberaad een succes. Het vertrouwen in de politiek is er toegenomen. Bovendien blijkt het een uitstekend middel tegen polarisatie: niet vooringenomen meningen, maar dialoog en uitwisseling staan centraal. Hoe gevoeliger een kwestie? Des te slimmer om een burgerberaad te organiseren.
En werkt zo’n burgerberaad niet juist vertragend? Het simpele antwoord luidt: nee. Juist op vraagstukken waar we ons in Helmond op vastbijten, kunnen burgerberaden voor versnelling zorgen. Als het in andere steden kan, moet dat ook in Helmond lukken. CDA Helmond werkt graag mee aan zo’n vernieuwing.
John van der Kant Raadslid CDA Bron CDA
Het nieuwe ambitieakkoord geeft ruimte voor samenwerking en vernieuwing. Bijvoorbeeld op het vlak van participatie. En dat is een goede zaak.
Met participatie bedoelen we het betrekken van onze inwoners. Dat is in de afgelopen jaren te weinig gebeurd. Lokaal (en landelijk) tekent zich een trend af: het vertrouwen in de politiek neemt af, inwoners voelen zich niet goed geïnformeerd en ervaren nauwelijks betrokkenheid bij besluitvorming. Dat uit zich in Helmond in lage opkomstcijfers bij gemeenteraadsverkiezingen.
Dat kan anders – en moet anders. In campagnetijd hoorde ik veel partijen zeggen (beloven?) dat we niet over onze inwoners moeten praten, maar mét. Laten we daar werk van maken. Want we staan voor nogal wat uitdagingen in Helmond.
Zo groeien we naar een stad met 115.000 inwoners, willen we de tweedeling het hoofd bieden en werken we met partnerstad Eindhoven aan een Klimaatactieplan om sneller klimaatneutraal te zijn. Dat heeft impact op nogal wat terreinen. Hoe geven we bijvoorbeeld de energietransitie in onze stad vorm? Met de kennis over thema’s als deze zit het in Helmond wel goed. We kunnen bogen op een kwalitatief sterk ambtelijk apparaat.
De kunst is om die kennis te vertalen in concrete plannen. De inbreng van onze inwoners is daarbij noodzakelijk, maar ook lastig ‘voor elkaar te krijgen’ met een almaar groeiende kloof tussen politiek en inwoners. Een burgerberaad biedt uitkomst.
Een gelote groep inwoners buigt zich dan over een vraagstuk dat alle Helmonders raakt. Zij vormen een representatieve afspiegeling van de inwoners van onze stad en wisselen hun persoonlijke kijk met elkaar uit. Vervolgens laten ze zich uitvoerig informeren door experts. Dat helpt om hun persoonlijke kijk te verdiepen of juist aan te scherpen. Tot slot formuleren ze aanbevelingen voor nieuw beleid.
In steden als Haarlem, Utrecht en Amsterdam, maar ook internationaal is het burgerberaad een succes. Het vertrouwen in de politiek is er toegenomen. Bovendien blijkt het een uitstekend middel tegen polarisatie: niet vooringenomen meningen, maar dialoog en uitwisseling staan centraal. Hoe gevoeliger een kwestie? Des te slimmer om een burgerberaad te organiseren.
En werkt zo’n burgerberaad niet juist vertragend? Het simpele antwoord luidt: nee. Juist op vraagstukken waar we ons in Helmond op vastbijten, kunnen burgerberaden voor versnelling zorgen. Als het in andere steden kan, moet dat ook in Helmond lukken. CDA Helmond werkt graag mee aan zo’n vernieuwing.
John van der Kant Raadslid CDA Bron CDA
Den Haag, 27 juni 2022,
Er komt een burgerberaad in Zuid-Holland. Een ruime meerderheid van Provinciale Staten steunt het voorstel van GroenLinks. Bij een dergelijk beraad wordt een representatieve en diverse groep inwoners betrokken bij grote vraagstukken, waarbij zij advies geven aan de politiek.
Burgerberaad
Een burgerberaad helpt politici bij het nemen van beslissingen over ingewikkelde onderwerpen. Het gaat om een gelote, en daardoor representatieve, groep burgers. Zij worden tijdens het proces door experts geïnformeerd, overleggen met elkaar en doen daarna een aanbeveling aan de politiek.
Sinan Özkaya
GroenLinks-Statenlid en initiatiefnemer Sinan Özkaya: ’’Steeds meer inwoners haken af en hebben het gevoel dat de politiek er niet meer voor hen is. Het is daarom belangrijk om inwoners beter te betrekken bij onze besluiten. Omdat deelnemers van een burgerberaad worden geloot, hebben alle inwoners, jong en oud, de kans om mee te denken en oplossingen aan te dragen. Er is een rijkdom aan ideeën, gedachten en achtergronden in onze provincie die wij moeten horen.’’
Motie van meerdere partijen
In de aangenomen motie wordt het college opgeroepen om een burgerberaad te organiseren en de uitkomsten ervan over te nemen. Wederom Özkaya: ’’Als er niets te beïnvloeden valt voor inwoners, moet je ook geen participatietraject starten. Wij hebben vertrouwen in burgers en willen ons daarom committeren aan de uitkomsten van het burgerberaad.’’
De motie van GroenLinks is samen met het CDA, PvdA, CU/SGP, PvdD, 50Plus, JA21, D66 en SP ingediend en aangenomen door een meerderheid van de Staten.
VVD, FvD, Groep Go en één Statenlid van de PvdA stemden tegen.
Bron Regio Online
NB: De Provincie Gelderland ging hen reeds voor eind april dit jaar:
Zie daarvoor : Eerste Burgerberaad Gelderland adviseert over klimaatbeleid
Er komt een burgerberaad in Zuid-Holland. Een ruime meerderheid van Provinciale Staten steunt het voorstel van GroenLinks. Bij een dergelijk beraad wordt een representatieve en diverse groep inwoners betrokken bij grote vraagstukken, waarbij zij advies geven aan de politiek.
Burgerberaad
Een burgerberaad helpt politici bij het nemen van beslissingen over ingewikkelde onderwerpen. Het gaat om een gelote, en daardoor representatieve, groep burgers. Zij worden tijdens het proces door experts geïnformeerd, overleggen met elkaar en doen daarna een aanbeveling aan de politiek.
Sinan Özkaya
GroenLinks-Statenlid en initiatiefnemer Sinan Özkaya: ’’Steeds meer inwoners haken af en hebben het gevoel dat de politiek er niet meer voor hen is. Het is daarom belangrijk om inwoners beter te betrekken bij onze besluiten. Omdat deelnemers van een burgerberaad worden geloot, hebben alle inwoners, jong en oud, de kans om mee te denken en oplossingen aan te dragen. Er is een rijkdom aan ideeën, gedachten en achtergronden in onze provincie die wij moeten horen.’’
Motie van meerdere partijen
In de aangenomen motie wordt het college opgeroepen om een burgerberaad te organiseren en de uitkomsten ervan over te nemen. Wederom Özkaya: ’’Als er niets te beïnvloeden valt voor inwoners, moet je ook geen participatietraject starten. Wij hebben vertrouwen in burgers en willen ons daarom committeren aan de uitkomsten van het burgerberaad.’’
De motie van GroenLinks is samen met het CDA, PvdA, CU/SGP, PvdD, 50Plus, JA21, D66 en SP ingediend en aangenomen door een meerderheid van de Staten.
VVD, FvD, Groep Go en één Statenlid van de PvdA stemden tegen.
Bron Regio Online
NB: De Provincie Gelderland ging hen reeds voor eind april dit jaar:
Zie daarvoor : Eerste Burgerberaad Gelderland adviseert over klimaatbeleid
Amsterdam, 25-6-22,
Burgers die politici helpen om heikele kwesties op te lossen? Het kan. En het gebeurt door heel Europa. In Ierland zorgde een burgerberaad – een groep gelote burgers die zich informeren en beraden over een maatschappelijk probleem – dat de jarenlange politieke patstelling rond abortuswetgeving werd doorbroken, een ander Iers burgerberaad zorgde voor de legalisering van het homohuwelijk. In onder meer Schotland, Spanje, Luxemburg, Denemarken en Oostenrijk helpen burgerberaden om klimaatbeleid te ontwikkelen. En in Frankrijk, Duitsland en Noord-Macedonië werden lokale burgerberaden georganiseerd rond coronamaatregelen en vaccinatietwijfel. Het resultaat: haalbare voorstellen, inwoners die zich gehoord voelen door de politiek, die meer begrip hebben voor maatregelen én voor de lastige afwegingen waar politici voor staan.
Eva Rovers is schrijver van Nu is het aan ons en mede-oprichter van Bureau Burgerberaad.
Natuurlijk gaat dat niet vanzelf. Een burgerberaad werkt alleen als het goed opgezet wordt en aan bepaalde randvoorwaarden voldoet – net zoals verkiezingen alleen werken als ze fatsoenlijk georganiseerd worden.
ZorgenIk onderschrijf dan ook een aantal zorgen die Annemarie Kok in NRC uitte. Zo stelt zij terecht dat „in een later stadium de uitwerking van voorstellen tot beleid alsnog op maatschappelijke en politieke weerstand kan stuiten”. Dat is echter geen thema dat ‘onvermeld’ blijft, zoals ze meent, maar juist veel aandacht krijgt in praktijk en onderzoek naar burgerberaden – zeker nadat de bijna 150 aanbevelingen van het Franse burgerberaad (2019-2020) grotendeels sneuvelden vanwege weerstand in de Franse Senaat. De maatschappelijke weerstand die in Frankrijk volgde, ging dan ook over deze politieke onbetrouwbaarheid, niet over de uitkomst zelf: het pakket klimaatmaatregelen had de steun van 70 procent van de Franse bevolking.
Bij burgerberaden die sindsdien plaatsvinden wordt vooraf beter afgesproken wat er achteraf met de uitkomst gebeurt. Dat wil niet zeggen dat een burgerberaad carte blanche heeft of dat de uitkomst bindend is (dat zou grondwettelijk ook niet kunnen), maar wel dat de politieke opdrachtgever – het parlement bijvoorbeeld – vooraf kraakhelder aangeeft aan welke criteria aanbevelingen moeten voldoen en welke procedure zij na afloop zal volgen.
De realiteit is dat in alle ons omringende landen burgerberaden plaatsvinden rond complexe of gepolariseerde onderwerpen
Lastiger te begrijpen is Koks bewering dat burgerberaden „bepaald geen aanwinst zijn voor de democratie” en tot een „chaotische democratie” zouden leiden. Ze geeft helaas niet aan waar dat uit blijkt. Is Ierland in chaos vervallen na het burgerberaad over abortuswetgeving? Waarom organiseert dat land dan sindsdien regelmatig burgerberaden over allerlei thema’s, van drugsbeleid tot biodiversiteit?
EigenbelangDe realiteit is dat in alle ons omringende landen burgerberaden plaatsvinden rond complexe of gepolariseerde onderwerpen. Waarom? Omdat democratie meer is dan alleen verkiezingen en politieke partijen. Uit de praktijk en uit omvangrijk onderzoek van onder meer de OESO blijkt dat ‘gewone mensen’ uitstekend in staat zijn om verschillende belangen af te wegen en samen tot oplossingen te komen. Deelnemers doen ook aanbevelingen die tegen hun directe eigenbelang ingaan (meer belasting op vliegtickets bijvoorbeeld) ten gunste van toekomstige generaties. Ze blijken meer integraal naar problemen te kijken, omdat ze niet vastzitten in verkokerde departementen. En door hun diverse samenstelling blijken burgerberaden bovendien minder last te hebben van blinde vlekken dan vaak homogene groepen ambtenaren of politici. Mits goed uitgevoerd en met een duidelijk mandaat, blijken burgerberaden juist een medicijn voor een chaotische democratie.
Want is een chaotische democratie niet juist waar we nu in zitten? Een groeiende groep Nederlanders voelt zich niet vertegenwoordigd door volksvertegenwoordigers. Ze herkennen zich niet in politici, noch in het beleid. Daarnaast blijkt de ‘grondwettelijke vrijheid’ van volksvertegenwoordigers in de praktijk een korset van fractiediscipline, coalitiedwang en de race om zetels. Partijbelangen winnen het van gemeenschappelijke belangen, en de waan van de dag wint het van de lange termijn. Daardoor worden problemen vooruitgeschoven (klimaat, stikstof, toeslagen, huisvesting, jeugdzorg) en ontwikkelen zich tot crises.
Politici kunnen zichzelf niet aan de haren uit dat moeras trekken. Laat ons, burgers, hen helpen. Laat ons meedenken, meepraten en meebeslissen over de complexe problemen waar we als samenleving voor staan. Daar is inderdaad politieke moed voor nodig: de moed van politici om burgers te vertrouwen.
Burgers die politici helpen om heikele kwesties op te lossen? Het kan. En het gebeurt door heel Europa. In Ierland zorgde een burgerberaad – een groep gelote burgers die zich informeren en beraden over een maatschappelijk probleem – dat de jarenlange politieke patstelling rond abortuswetgeving werd doorbroken, een ander Iers burgerberaad zorgde voor de legalisering van het homohuwelijk. In onder meer Schotland, Spanje, Luxemburg, Denemarken en Oostenrijk helpen burgerberaden om klimaatbeleid te ontwikkelen. En in Frankrijk, Duitsland en Noord-Macedonië werden lokale burgerberaden georganiseerd rond coronamaatregelen en vaccinatietwijfel. Het resultaat: haalbare voorstellen, inwoners die zich gehoord voelen door de politiek, die meer begrip hebben voor maatregelen én voor de lastige afwegingen waar politici voor staan.
Eva Rovers is schrijver van Nu is het aan ons en mede-oprichter van Bureau Burgerberaad.
Natuurlijk gaat dat niet vanzelf. Een burgerberaad werkt alleen als het goed opgezet wordt en aan bepaalde randvoorwaarden voldoet – net zoals verkiezingen alleen werken als ze fatsoenlijk georganiseerd worden.
ZorgenIk onderschrijf dan ook een aantal zorgen die Annemarie Kok in NRC uitte. Zo stelt zij terecht dat „in een later stadium de uitwerking van voorstellen tot beleid alsnog op maatschappelijke en politieke weerstand kan stuiten”. Dat is echter geen thema dat ‘onvermeld’ blijft, zoals ze meent, maar juist veel aandacht krijgt in praktijk en onderzoek naar burgerberaden – zeker nadat de bijna 150 aanbevelingen van het Franse burgerberaad (2019-2020) grotendeels sneuvelden vanwege weerstand in de Franse Senaat. De maatschappelijke weerstand die in Frankrijk volgde, ging dan ook over deze politieke onbetrouwbaarheid, niet over de uitkomst zelf: het pakket klimaatmaatregelen had de steun van 70 procent van de Franse bevolking.
Bij burgerberaden die sindsdien plaatsvinden wordt vooraf beter afgesproken wat er achteraf met de uitkomst gebeurt. Dat wil niet zeggen dat een burgerberaad carte blanche heeft of dat de uitkomst bindend is (dat zou grondwettelijk ook niet kunnen), maar wel dat de politieke opdrachtgever – het parlement bijvoorbeeld – vooraf kraakhelder aangeeft aan welke criteria aanbevelingen moeten voldoen en welke procedure zij na afloop zal volgen.
De realiteit is dat in alle ons omringende landen burgerberaden plaatsvinden rond complexe of gepolariseerde onderwerpen
Lastiger te begrijpen is Koks bewering dat burgerberaden „bepaald geen aanwinst zijn voor de democratie” en tot een „chaotische democratie” zouden leiden. Ze geeft helaas niet aan waar dat uit blijkt. Is Ierland in chaos vervallen na het burgerberaad over abortuswetgeving? Waarom organiseert dat land dan sindsdien regelmatig burgerberaden over allerlei thema’s, van drugsbeleid tot biodiversiteit?
EigenbelangDe realiteit is dat in alle ons omringende landen burgerberaden plaatsvinden rond complexe of gepolariseerde onderwerpen. Waarom? Omdat democratie meer is dan alleen verkiezingen en politieke partijen. Uit de praktijk en uit omvangrijk onderzoek van onder meer de OESO blijkt dat ‘gewone mensen’ uitstekend in staat zijn om verschillende belangen af te wegen en samen tot oplossingen te komen. Deelnemers doen ook aanbevelingen die tegen hun directe eigenbelang ingaan (meer belasting op vliegtickets bijvoorbeeld) ten gunste van toekomstige generaties. Ze blijken meer integraal naar problemen te kijken, omdat ze niet vastzitten in verkokerde departementen. En door hun diverse samenstelling blijken burgerberaden bovendien minder last te hebben van blinde vlekken dan vaak homogene groepen ambtenaren of politici. Mits goed uitgevoerd en met een duidelijk mandaat, blijken burgerberaden juist een medicijn voor een chaotische democratie.
Want is een chaotische democratie niet juist waar we nu in zitten? Een groeiende groep Nederlanders voelt zich niet vertegenwoordigd door volksvertegenwoordigers. Ze herkennen zich niet in politici, noch in het beleid. Daarnaast blijkt de ‘grondwettelijke vrijheid’ van volksvertegenwoordigers in de praktijk een korset van fractiediscipline, coalitiedwang en de race om zetels. Partijbelangen winnen het van gemeenschappelijke belangen, en de waan van de dag wint het van de lange termijn. Daardoor worden problemen vooruitgeschoven (klimaat, stikstof, toeslagen, huisvesting, jeugdzorg) en ontwikkelen zich tot crises.
Politici kunnen zichzelf niet aan de haren uit dat moeras trekken. Laat ons, burgers, hen helpen. Laat ons meedenken, meepraten en meebeslissen over de complexe problemen waar we als samenleving voor staan. Daar is inderdaad politieke moed voor nodig: de moed van politici om burgers te vertrouwen.
Niet van deze tijd en onwetenschappelijk. Die kwalificaties geef ik aan het artikel van Annemarie Kok over burgerberaden (O&D, 18/6). In de jaren 60, in de jaren 90 misschien, zouden haar vier argumenten steekhoudend zijn geweest. Nu berusten haar veronderstellingen op politieke romantiek. Als je in 2022 nog denkt dat de oplossing komt uit mantra’s als „het serieuzer nemen van grondwettelijke verantwoordelijkheid”, blijft hopen na „een jaar of tien... om langs deze lijnen de democratie te vernieuwen”; dan ben je geen realist. De realiteit toont ons politieke verlamming door de waan van de dag. Dagelijks horen wij dat de burger zich al lang niet meer gerepresenteerd weet door verkiezingen. Een roep om echte democratie is dus wél gerechtvaardigd. Van een „dwingende adviesmacht” is geen sprake door de hiërarchische borging van het burgerberaad ten opzichte van het gekozen parlement. De opkomst bij verkiezingen daalt, terwijl een groot deel van de uitgebrachte stemmen gaat naar protestpartijen die het democratisch proces frustreren en schofferen, en er soms zelfs bedreigend voor zijn. Er is geen enkele reden om een lid van een burgerpanel minder te vertrouwen dan een parlementariër. Kiezers en gekozenen zorgen voor versnippering van het politieke landschap, waarbij deelbelangen hoofdzaak van beleid worden. Segregatie is een verdienmodel geworden; hoezo overlegdemocratie? Eigen belang is mainstream! Laat dan het burgerberaad zich maar „slechts met één thema bezig” houden; dat is zijn krácht, niet een zwakte. Van een democratisch geloot burgerberaad valt meer te verwachten dan van parlementariërs, die zich gevoeliger hebben getoond voor manipulerend lobbyisme dan voor het mandaat van hun kiezers.
Jik Nihom Enschede Bron: NRC d.d. 25-6-2022
Jik Nihom Enschede Bron: NRC d.d. 25-6-2022
Den Haag, 21 juni 2022,
Burgerfora kunnen de vertegenwoordiging in onze democratie wel degelijk aanvullen.
Burgerfora kunnen de vertegenwoordiging in onze democratie wel degelijk aanvullen.
Opinie NRC: Democratie Met goede afspraken zijn de risico’s van burgerberaden in te dammen.
Evelien Tonkens reageert op de argumenten van Annemarie Kok.
Conservatieven bedienen zich doorgaans van drie typen argumenten om progressieve voorstellen tegen te houden, volgens de filosoof Albert Hirschman. Ten eerste perversiteit: het voorstel leidt tot het omgekeerde van wat wordt beoogd. Ten tweede futiliteit: het voorstel is onbeduidend en leidt tot niets. Ten derde gevaar: het voorstel is wel beduidend, maar het bedreigt andere verworvenheden. Deze argumenten zijn deels tegenstrijdig, want een voorstel kan niet tegelijkertijd betekenisvol en betekenisloos zijn.
Conservatieven bedienen zich doorgaans van drie typen argumenten om progressieve voorstellen tegen te houden, volgens de filosoof Albert Hirschman. Ten eerste perversiteit: het voorstel leidt tot het omgekeerde van wat wordt beoogd. Ten tweede futiliteit: het voorstel is onbeduidend en leidt tot niets. Ten derde gevaar: het voorstel is wel beduidend, maar het bedreigt andere verworvenheden. Deze argumenten zijn deels tegenstrijdig, want een voorstel kan niet tegelijkertijd betekenisvol en betekenisloos zijn.
Evelien Tonkens is hoogleraar burgerschap (Universiteit voor Humanistiek). Ze was lid van de commissie-Brenninkmeijer die in 2021 een advies uitbracht over burgerfora met betrekking tot klimaat en energie.
In de kritiek van Annemarie Kok op burgerfora of burgerberaden, afgelopen zaterdag in NRC (Burgerberaad is niet ‘echte democratie’, 18/6), zijn alle drie typen argumenten terug te vinden, inclusief bijkomende tegenstrijdigheden. Allereerst het perversiteitsargument. Burgerfora beloven de democratie te versterken, maar ondermijnen haar juist, betoogt Kok. Ze geven een „dwingend en mogelijk zelfs bindend advies”. Daarmee wordt de representatieve democratie „gegijzeld”: die moet haast wel instemmen. Dit risico bestaat inderdaad, maar valt goed in te dammen. Bijvoorbeeld door af te spreken dat het advies uitmondt in meerdere opties waarover de raad of de bevolking zich uit kan spreken middels een preferendum. Of door te zorgen dat de discussie binnen een burgerforum tegelijkertijd ook daarbuiten gevoerd wordt. Op sociale media, in buurthuizen, bibliotheken, scholen en maatschappelijke organisaties. Met kunstenaars die er kunstwerken over maken en leerlingen die erover tekenen, zingen of filmen.
Burgerfora zijn volgens Kok om nog een andere reden een pervertering van de democratie: gelote deelnemers zijn volgens haar minder representatief dan gekozen volksvertegenwoordigers. Ze representeren identiteitskenmerken zoals migratieachtergrond, gender of leeftijd. Vertegenwoordiging gaat volgens Kok echter niet om identiteit, maar om verantwoording: vertegenwoordigers moeten ter verantwoording geroepen kunnen worden. Dat is een interessante invulling van vertegenwoordiging, maar vertegenwoordiging in termen van identiteit is gebleken ook waardevol te zijn, want mensen met een praktische opleiding brengen vaker onderwerpen in die voor praktisch opgeleiden relevant zijn. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld leeftijd, gender en migratieachtergrond. Vertegenwoordiging via verantwoording vereist bovendien dat burgers massaal lid zijn van politieke partijen waar die verantwoording plaatsvindt. Helaas is slechts 2,4 procent van de Nederlanders partijlid, dus representatie via verantwoording vindt nauwelijks plaats. Aanvullende vormen van representatie zijn dus wenselijk.
Al genoeg externe invloed?
Het voorstel voor burgerfora is volgens Kok ook futiel: burgerfora beogen de gekozen volksvertegenwoordiging van buitenaf te beïnvloeden, maar daar is al veel gelegenheid voor, zoals inspraakavonden, burgerinitiatieven en het polderen van maatschappelijke organisaties. Maar als we Koks perversiteitskritiek serieus nemen, geldt deze ook voor inspraakavonden, burgerinitiatieven en polderen. Daar mist dan ook vertegenwoordiging als verantwoording. Hirschman stelde al dat het perversiteitsargument parasiteert op het feit dat progressieven er eerder niet naar luisterden: van de angst dat inspraak, burgerinitiatieven of polderen de democratie zouden ondermijnen, waren weinigen onder de indruk. Dus kwamen deze ooit progressieve voorstellen er, en kunnen conservatieven nu betogen dat burgerfora futiel zijn omdat we al deze vormen van externe invloed al hebben.
Maar als we externe invloed wenselijk vinden, is een burgerforum dan een slechter idee dan die andere vormen? Dat is de vraag die Kok zich zou moeten stellen. Bij deze afweging zouden burgerfora winnen, want via inspraak en burgerinitiatieven hebben vooral theoretisch opgeleiden invloed, en polderen geeft vooral invloed aan bedrijven en grote maatschappelijke organisaties (van wie de leden soms niet eens hun lobby steunen, maar lid zijn omdat ze hulp bij autopech willen).
Ook het gevaarargument vinden we bij Kok. Ze betoogt dat burgerfora een belangrijke verworvenheid bedreigen, namelijk overzichtelijkheid. Burgerfora leiden volgens haar tot politieke en bestuurlijke chaos, „waarin niet meer duidelijk is wie waarover gaat en waarom”. Dit is inderdaad een risico, maar het kan goed beperkt worden door heldere afspraken over waar een burgerforum toe moet leiden en wat er vervolgens met de adviezen gebeurt.
Tussen uiterstenKok signaleert dus terecht risico’s van burgerfora. Daar ontbreekt het bij voorstanders nog weleens aan. De oproep van Eva Rovers tot ‘echte democratie’ getuigt van weinig besef van die risico’s. Daarbij is het, zoals Kok terecht stelt, een misplaatste diskwalificatie van de gekozen volksvertegenwoordiging. Maar er is veel ruimte tussen beide uitersten: burgerfora zijn niet de ‘echte’ democratie, maar wel de moeite van het proberen waard. Ze kunnen ons democratisch debat verbreden en verlevendigen en een meer constructieve draai geven. Want ze draaien niet om wat er allemaal mis is, maar om wat we daaraan kunnen doen. Ze kunnen onderwerpen waarover binnen politieke partijen heel verschillend gedacht wordt, uit de politieke loopgraven tillen en met frisse blik bekijken. Vele landen gingen ons voor. Nu wij.
Bron NRC.
Evelien Tonkens reageert op de argumenten van Annemarie Kok.
Conservatieven bedienen zich doorgaans van drie typen argumenten om progressieve voorstellen tegen te houden, volgens de filosoof Albert Hirschman. Ten eerste perversiteit: het voorstel leidt tot het omgekeerde van wat wordt beoogd. Ten tweede futiliteit: het voorstel is onbeduidend en leidt tot niets. Ten derde gevaar: het voorstel is wel beduidend, maar het bedreigt andere verworvenheden. Deze argumenten zijn deels tegenstrijdig, want een voorstel kan niet tegelijkertijd betekenisvol en betekenisloos zijn.
Conservatieven bedienen zich doorgaans van drie typen argumenten om progressieve voorstellen tegen te houden, volgens de filosoof Albert Hirschman. Ten eerste perversiteit: het voorstel leidt tot het omgekeerde van wat wordt beoogd. Ten tweede futiliteit: het voorstel is onbeduidend en leidt tot niets. Ten derde gevaar: het voorstel is wel beduidend, maar het bedreigt andere verworvenheden. Deze argumenten zijn deels tegenstrijdig, want een voorstel kan niet tegelijkertijd betekenisvol en betekenisloos zijn.
Evelien Tonkens is hoogleraar burgerschap (Universiteit voor Humanistiek). Ze was lid van de commissie-Brenninkmeijer die in 2021 een advies uitbracht over burgerfora met betrekking tot klimaat en energie.
In de kritiek van Annemarie Kok op burgerfora of burgerberaden, afgelopen zaterdag in NRC (Burgerberaad is niet ‘echte democratie’, 18/6), zijn alle drie typen argumenten terug te vinden, inclusief bijkomende tegenstrijdigheden. Allereerst het perversiteitsargument. Burgerfora beloven de democratie te versterken, maar ondermijnen haar juist, betoogt Kok. Ze geven een „dwingend en mogelijk zelfs bindend advies”. Daarmee wordt de representatieve democratie „gegijzeld”: die moet haast wel instemmen. Dit risico bestaat inderdaad, maar valt goed in te dammen. Bijvoorbeeld door af te spreken dat het advies uitmondt in meerdere opties waarover de raad of de bevolking zich uit kan spreken middels een preferendum. Of door te zorgen dat de discussie binnen een burgerforum tegelijkertijd ook daarbuiten gevoerd wordt. Op sociale media, in buurthuizen, bibliotheken, scholen en maatschappelijke organisaties. Met kunstenaars die er kunstwerken over maken en leerlingen die erover tekenen, zingen of filmen.
Burgerfora zijn volgens Kok om nog een andere reden een pervertering van de democratie: gelote deelnemers zijn volgens haar minder representatief dan gekozen volksvertegenwoordigers. Ze representeren identiteitskenmerken zoals migratieachtergrond, gender of leeftijd. Vertegenwoordiging gaat volgens Kok echter niet om identiteit, maar om verantwoording: vertegenwoordigers moeten ter verantwoording geroepen kunnen worden. Dat is een interessante invulling van vertegenwoordiging, maar vertegenwoordiging in termen van identiteit is gebleken ook waardevol te zijn, want mensen met een praktische opleiding brengen vaker onderwerpen in die voor praktisch opgeleiden relevant zijn. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld leeftijd, gender en migratieachtergrond. Vertegenwoordiging via verantwoording vereist bovendien dat burgers massaal lid zijn van politieke partijen waar die verantwoording plaatsvindt. Helaas is slechts 2,4 procent van de Nederlanders partijlid, dus representatie via verantwoording vindt nauwelijks plaats. Aanvullende vormen van representatie zijn dus wenselijk.
Al genoeg externe invloed?
Het voorstel voor burgerfora is volgens Kok ook futiel: burgerfora beogen de gekozen volksvertegenwoordiging van buitenaf te beïnvloeden, maar daar is al veel gelegenheid voor, zoals inspraakavonden, burgerinitiatieven en het polderen van maatschappelijke organisaties. Maar als we Koks perversiteitskritiek serieus nemen, geldt deze ook voor inspraakavonden, burgerinitiatieven en polderen. Daar mist dan ook vertegenwoordiging als verantwoording. Hirschman stelde al dat het perversiteitsargument parasiteert op het feit dat progressieven er eerder niet naar luisterden: van de angst dat inspraak, burgerinitiatieven of polderen de democratie zouden ondermijnen, waren weinigen onder de indruk. Dus kwamen deze ooit progressieve voorstellen er, en kunnen conservatieven nu betogen dat burgerfora futiel zijn omdat we al deze vormen van externe invloed al hebben.
Maar als we externe invloed wenselijk vinden, is een burgerforum dan een slechter idee dan die andere vormen? Dat is de vraag die Kok zich zou moeten stellen. Bij deze afweging zouden burgerfora winnen, want via inspraak en burgerinitiatieven hebben vooral theoretisch opgeleiden invloed, en polderen geeft vooral invloed aan bedrijven en grote maatschappelijke organisaties (van wie de leden soms niet eens hun lobby steunen, maar lid zijn omdat ze hulp bij autopech willen).
Ook het gevaarargument vinden we bij Kok. Ze betoogt dat burgerfora een belangrijke verworvenheid bedreigen, namelijk overzichtelijkheid. Burgerfora leiden volgens haar tot politieke en bestuurlijke chaos, „waarin niet meer duidelijk is wie waarover gaat en waarom”. Dit is inderdaad een risico, maar het kan goed beperkt worden door heldere afspraken over waar een burgerforum toe moet leiden en wat er vervolgens met de adviezen gebeurt.
Tussen uiterstenKok signaleert dus terecht risico’s van burgerfora. Daar ontbreekt het bij voorstanders nog weleens aan. De oproep van Eva Rovers tot ‘echte democratie’ getuigt van weinig besef van die risico’s. Daarbij is het, zoals Kok terecht stelt, een misplaatste diskwalificatie van de gekozen volksvertegenwoordiging. Maar er is veel ruimte tussen beide uitersten: burgerfora zijn niet de ‘echte’ democratie, maar wel de moeite van het proberen waard. Ze kunnen ons democratisch debat verbreden en verlevendigen en een meer constructieve draai geven. Want ze draaien niet om wat er allemaal mis is, maar om wat we daaraan kunnen doen. Ze kunnen onderwerpen waarover binnen politieke partijen heel verschillend gedacht wordt, uit de politieke loopgraven tillen en met frisse blik bekijken. Vele landen gingen ons voor. Nu wij.
Bron NRC.
Opinie NRC 17 juni 2022,
Burgerberaden leiden tot een chaotische democratie
Democratie Burgerberaden zijn niet ‘aanvullend’, vertegenwoordigen niemand, en verergeren bestaande problemen binnen politiek en bestuur, betoogt Annemarie Kok.
Illustratie Mart Veldhuis Mogelijk duurt het niet lang meer voordat burgerpanels ook in Nederland politiek en bestuur gaan adviseren over netelige kwesties. Zulke uit ‘gelote’ inwoners bestaande organen kunnen tekortkomingen van gekozen parlementen compenseren, zo menen voorstanders, en dit geluid vindt steeds meer weerklank. Burgerberaden zijn echter bepaald geen aanwinst voor de democratie, en de manier waarop het medicijn wordt aangeprezen berust op onjuiste claims.
Annemarie Kok is publicist en verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Sinds de Vlaamse auteur David Van Reybrouck in 2013 onder de titel Tegen verkiezingen een warm pleidooi hield voor loting als alternatieve democratische techniek, toonden in ons land onder anderen publicist Rutger Bregman, oud-politicus Ed Nijpels, filosoof Daan Roovers en journalist Marc Chavannes zich enthousiast over burgerpanels. Ook sommige gemeenten probeerden het middel al uit, en Haagse politici verwachten er veel van: in oktober 2020 vroeg een ruime Kamermeerderheid de minister van Economische Zaken en Klimaat te laten onderzoeken of bijvoorbeeld burgerfora een rol kunnen spelen „in de ontwikkeling en uitvoering van het klimaatbeleid op nationaal, regionaal en lokaal niveau”. Conclusie van de hiertoe ingestelde commissie-Brenninkmeijer in maart 2021: doen.
Frisse moed
Kortgeleden publiceerde De Correspondent het veelbesproken Nu is het aan ons. Oproep tot echte democratie, een boek van cultuurhistoricus en directeur van Bureau Burgerberaad Eva Rovers. Het idee om gewone burgers oplossingen te laten aandragen voor taaie vraagstukken wordt daarin nog eens met frisse moed uit de doeken gedaan en eveneens opgehangen aan de klimaatcrisis, ofschoon ook andere onderwerpen geschikt worden geacht.
Lees ook het interview van Mark Lievisse Adriaanse met Eva Rovers:‘De democratie is haar burgers kwijt, terwijl we enorm aan de bak moeten’Het algemene model voor een burgerberaad (waarmee verschillende landen al ervaring opdeden) is dat zo’n honderdvijftig deelnemers zich in drie tot acht bijeenkomsten laten informeren door experts en betrokkenen. Vervolgens wordt via een specifieke gespreksmethode getracht hen consensus te laten bereiken over te treffen maatregelen. Maar nu komt het: Eva Rovers en haar bureau bepleiten dat zo’n groep burgers een ‘juridisch verankerd mandaat’ krijgt om met plannen te komen, waarna het volgende zou moeten geschieden: „Het parlement zal de voorstellen of voorleggen aan een ‘preferendum’ zodat de hele bevolking zich erover kan uitspreken, of in de Kamer bespreken en alleen onder vooraf gestelde voorwaarden mogen verwerpen.”
De commissie-Brenninkmeijer adviseerde op dit punt iets soortgelijks: „Gewaarborgd moet zijn dat er een verantwoording gegeven wordt over hoe de resultaten van het burgerforum zijn gebruikt, hetzij via een serieuze bespreking van de uitkomsten van het burgerforum, hetzij via bindende bestuurlijke en politieke besluitvorming.”
Burgerberaden geven dus dwingend en mogelijk zelfs bindend advies. Volgens actieve voorstanders bestaan er goede redenen voor deze vergaande adviesmacht. Zo zouden gelote burgers zich puur en eerlijk op ‘de inhoud’ concentreren aangezien zij zich niet druk hoeven te maken om de volgende verkiezingen. Daarnaast zouden gewone burgers over bijzondere kennis beschikken. En ten derde zou loting garanderen dat elke Nederlander zich kan ‘herkennen’ in de betreffende adviseurs: niet vanwege hun opvattingen (die spelen anders dan bij verkiezingen geen rol) maar omdat de deelnemers net als u vrouw zijn, of praktisch opgeleid, wit, zwart, oud, jong, enzovoorts.
Uit een burgerberaad zou kortom bijna per definitie iets verstandigs en vernieuwends rollen, waarvoor bovendien haast automatisch een groot maatschappelijk draagvlak zou bestaan. Dat in een later stadium de uitwerking van voorstellen tot beleid alsnog op maatschappelijke en politieke weerstand kan stuiten, blijft onvermeld.
Nu valt natuurlijk niet uit te sluiten dat een groep burgers redelijk eensgezind tot verrassende en bruikbare ideeën kan komen. Zoals er ook door allerlei andere derden gevraagd en ongevraagd constant (zij het nooit bindende) beleidssuggesties worden verstrekt. Maar in zijn dwingende vorm brengt het burgerberaad vooral problemen met zich mee.
Om te beginnen houdt onze representatieve democratie onder meer in dat elke volwassen staatsburger op gezette tijden kan kiezen aan welke partij hij of zij politieke plan- en besluitvorming het meest toevertrouwt – om inhoudelijke redenen en/of op basis van (sceptisch) vertrouwen in de gezichten van die partij. Daarnaast is het mogelijk zelf een partij op te richten of te proberen op een kandidatenlijst te komen. Wie van oordeel is dat we deze fundamentele rechten moeten blijven respecteren, kan het niet tegelijkertijd prima vinden dat gekozen organen worden ‘gegijzeld’ door mensen die hun macht door louter toeval hebben verkregen.
Lees ook: Laten we niet experimenteren met de democratie
Verder roept Eva Rovers (zie de ondertitel van haar boek) op tot ‘echte democratie’. Hiermee diskwalificeert zij in feite de grondwettelijke parlementaire democratie en degenen die daarbinnen actief zijn. Dit is mede zo onterecht omdat juist deze categorie burgers bereid is om zich minimaal vier jaar lang, week in week uit, te bekommeren over allerhande zaken die de samenleving en individuele burgers aangaan. Ook suggereert ze dat elke burger die niet in de formele politiek zit alleen al daarom een goede en politiek capabele burger is.
In de derde plaats zeggen de voorstanders van burgerraden en andere vormen van ‘echte democratie’ steevast heel braaf dat deze werkwijzen de representatieve democratie slechts ‘aanvullen en versterken’. In werkelijkheid beijvert de beweging achter burgerpanels zich voor een systeem waarin burgers en politici ‘samen’ (en ‘gelijkwaardig’ aan elkaar) beleid maken. Waarbij ‘samen’ dus betekent dat politici de wil van een burgerraad volgen. Dit is geheel in strijd met het grondwettelijke vrije mandaat van volksvertegenwoordigers. Met dwingende burgeradviezen wordt de bestaande indirecte democratie dus niet ‘aangevuld en versterkt’ maar wezenlijk van karakter veranderd. De boektitel Nu is het aan ons laat dit al meteen zien.
In zijn dwingende vorm brengt het burgerberaad vooral problemen met zich mee
Mijn vierde tegenargument luidt dat de combinatie van gekozen volksvertegenwoordigingen met onder meer burgerraden zal uitdraaien op een chaotische democratie waarin niet meer duidelijk is wie waarover gaat en waarom. En met dat probleem zitten we sowieso al: te veel politici en bestuurders die hun verantwoordelijkheden niet serieus genoeg nemen, doorschuiven, niet kennen en/of niet aankunnen. Je moet dat probleem niet verergeren door macht nog diffuser te maken.
Lees ook:Nu is het aan ons : sterk pleidooi voor burgerraden
Ook vergeten de pleitbezorgers van gelote panels dat politiek bedrijven in een plurale samenleving aankomt op het wegen van vele belangen, opvattingen, feiten, deskundige adviezen en complexe omstandigheden, op diverse terreinen, en in het licht van wettelijke kaders – opdat er noodzakelijke, kwalitatief goede en verdedigbare besluiten tot stand komen. Dit zich telkens herhalende zoekproces naar (als het goed is) vindingrijke en constitutioneel correcte compromissen is onvermijdelijk rommelig en stroperig. In vergelijking met deze echte politiek hebben burgerberaden het makkelijk: de deelnemers daaraan houden zich met slechts één thema bezig, en opereren kortdurend in een comfortabel maatschappelijk vacuüm.
Onwaarachtig
Voorts hebben burgers én hun organisaties krachtens de wet al ruime politieke en maatschappelijke mogelijkheden om te participeren. Langs de lijnen van de representatieve democratie en binnen de ‘civil society’ is er sinds jaar en dag veel gelegenheid voor ‘zelf doen’, meepraten en het uitoefenen van kritiek. In de praktijk gebeurt dat ook volop.
Tot slot nog dit. Lotelingen kunnen door hun medeburgers niet ter verantwoording worden geroepen. En de miljoenen mensen die niet zijn ingeloot moeten het ermee doen dat een burgerberaad een getrouwe ‘afspiegeling’ van verschillende bevolkingsgroepen zou zijn. Identitaire kenmerken van burgers vormen echter een zeer onwaarachtige basis voor dwingende adviesmacht. Ook de claim dat burgerberaden in hoge mate representatief zijn deugt dus niet.
Overigens is het burgerberaad slechts één van de vormen van zogeheten participatieve democratie: de verzamelterm voor allerlei manieren om burgers meer invloed te geven op beleidsprocessen. Met brede instemming van de Tweede Kamer zijn het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de VNG, lokale ambtenaren en burgergroeperingen al een jaar of tien bezig om langs deze lijnen de democratie te vernieuwen.
Afgelopen donderdag werd bekend dat de Afdeling advisering van de Raad van State (al sinds oktober 2020) van oordeel is dat het burgerparticipatie-beleid van het ministerie aan alle kanten rammelt: een fatsoenlijke onderbouwing ontbreekt, de hooggespannen verwachtingen zijn nergens op gebaseerd en over diverse risico’s is niet nagedacht.
Gezien dit doortimmerde advies en gezien een inmiddels schrikbarende lijst van maatschappelijke, bestuurlijke en politieke problemen is het onverantwoord om steeds verder het participatieve pad op te gaan. Bovendien zijn er gelukkig andere methoden om de kwaliteit van politiek en overheid te verbeteren. Bijvoorbeeld door het serieuzer nemen van grondwettelijke verantwoordelijkheden en rechtsstatelijke beginselen, door ambtelijk vakmanschap te vergroten, door politieke debatten anders in te richten, door te investeren in interbestuurlijke samenwerking, en door het vaker tonen van politieke moed. Link naar de bron: NRC
Burgerberaden leiden tot een chaotische democratie
Democratie Burgerberaden zijn niet ‘aanvullend’, vertegenwoordigen niemand, en verergeren bestaande problemen binnen politiek en bestuur, betoogt Annemarie Kok.
Illustratie Mart Veldhuis Mogelijk duurt het niet lang meer voordat burgerpanels ook in Nederland politiek en bestuur gaan adviseren over netelige kwesties. Zulke uit ‘gelote’ inwoners bestaande organen kunnen tekortkomingen van gekozen parlementen compenseren, zo menen voorstanders, en dit geluid vindt steeds meer weerklank. Burgerberaden zijn echter bepaald geen aanwinst voor de democratie, en de manier waarop het medicijn wordt aangeprezen berust op onjuiste claims.
Annemarie Kok is publicist en verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Sinds de Vlaamse auteur David Van Reybrouck in 2013 onder de titel Tegen verkiezingen een warm pleidooi hield voor loting als alternatieve democratische techniek, toonden in ons land onder anderen publicist Rutger Bregman, oud-politicus Ed Nijpels, filosoof Daan Roovers en journalist Marc Chavannes zich enthousiast over burgerpanels. Ook sommige gemeenten probeerden het middel al uit, en Haagse politici verwachten er veel van: in oktober 2020 vroeg een ruime Kamermeerderheid de minister van Economische Zaken en Klimaat te laten onderzoeken of bijvoorbeeld burgerfora een rol kunnen spelen „in de ontwikkeling en uitvoering van het klimaatbeleid op nationaal, regionaal en lokaal niveau”. Conclusie van de hiertoe ingestelde commissie-Brenninkmeijer in maart 2021: doen.
Frisse moed
Kortgeleden publiceerde De Correspondent het veelbesproken Nu is het aan ons. Oproep tot echte democratie, een boek van cultuurhistoricus en directeur van Bureau Burgerberaad Eva Rovers. Het idee om gewone burgers oplossingen te laten aandragen voor taaie vraagstukken wordt daarin nog eens met frisse moed uit de doeken gedaan en eveneens opgehangen aan de klimaatcrisis, ofschoon ook andere onderwerpen geschikt worden geacht.
Lees ook het interview van Mark Lievisse Adriaanse met Eva Rovers:‘De democratie is haar burgers kwijt, terwijl we enorm aan de bak moeten’Het algemene model voor een burgerberaad (waarmee verschillende landen al ervaring opdeden) is dat zo’n honderdvijftig deelnemers zich in drie tot acht bijeenkomsten laten informeren door experts en betrokkenen. Vervolgens wordt via een specifieke gespreksmethode getracht hen consensus te laten bereiken over te treffen maatregelen. Maar nu komt het: Eva Rovers en haar bureau bepleiten dat zo’n groep burgers een ‘juridisch verankerd mandaat’ krijgt om met plannen te komen, waarna het volgende zou moeten geschieden: „Het parlement zal de voorstellen of voorleggen aan een ‘preferendum’ zodat de hele bevolking zich erover kan uitspreken, of in de Kamer bespreken en alleen onder vooraf gestelde voorwaarden mogen verwerpen.”
De commissie-Brenninkmeijer adviseerde op dit punt iets soortgelijks: „Gewaarborgd moet zijn dat er een verantwoording gegeven wordt over hoe de resultaten van het burgerforum zijn gebruikt, hetzij via een serieuze bespreking van de uitkomsten van het burgerforum, hetzij via bindende bestuurlijke en politieke besluitvorming.”
Burgerberaden geven dus dwingend en mogelijk zelfs bindend advies. Volgens actieve voorstanders bestaan er goede redenen voor deze vergaande adviesmacht. Zo zouden gelote burgers zich puur en eerlijk op ‘de inhoud’ concentreren aangezien zij zich niet druk hoeven te maken om de volgende verkiezingen. Daarnaast zouden gewone burgers over bijzondere kennis beschikken. En ten derde zou loting garanderen dat elke Nederlander zich kan ‘herkennen’ in de betreffende adviseurs: niet vanwege hun opvattingen (die spelen anders dan bij verkiezingen geen rol) maar omdat de deelnemers net als u vrouw zijn, of praktisch opgeleid, wit, zwart, oud, jong, enzovoorts.
Uit een burgerberaad zou kortom bijna per definitie iets verstandigs en vernieuwends rollen, waarvoor bovendien haast automatisch een groot maatschappelijk draagvlak zou bestaan. Dat in een later stadium de uitwerking van voorstellen tot beleid alsnog op maatschappelijke en politieke weerstand kan stuiten, blijft onvermeld.
Nu valt natuurlijk niet uit te sluiten dat een groep burgers redelijk eensgezind tot verrassende en bruikbare ideeën kan komen. Zoals er ook door allerlei andere derden gevraagd en ongevraagd constant (zij het nooit bindende) beleidssuggesties worden verstrekt. Maar in zijn dwingende vorm brengt het burgerberaad vooral problemen met zich mee.
Om te beginnen houdt onze representatieve democratie onder meer in dat elke volwassen staatsburger op gezette tijden kan kiezen aan welke partij hij of zij politieke plan- en besluitvorming het meest toevertrouwt – om inhoudelijke redenen en/of op basis van (sceptisch) vertrouwen in de gezichten van die partij. Daarnaast is het mogelijk zelf een partij op te richten of te proberen op een kandidatenlijst te komen. Wie van oordeel is dat we deze fundamentele rechten moeten blijven respecteren, kan het niet tegelijkertijd prima vinden dat gekozen organen worden ‘gegijzeld’ door mensen die hun macht door louter toeval hebben verkregen.
Lees ook: Laten we niet experimenteren met de democratie
Verder roept Eva Rovers (zie de ondertitel van haar boek) op tot ‘echte democratie’. Hiermee diskwalificeert zij in feite de grondwettelijke parlementaire democratie en degenen die daarbinnen actief zijn. Dit is mede zo onterecht omdat juist deze categorie burgers bereid is om zich minimaal vier jaar lang, week in week uit, te bekommeren over allerhande zaken die de samenleving en individuele burgers aangaan. Ook suggereert ze dat elke burger die niet in de formele politiek zit alleen al daarom een goede en politiek capabele burger is.
In de derde plaats zeggen de voorstanders van burgerraden en andere vormen van ‘echte democratie’ steevast heel braaf dat deze werkwijzen de representatieve democratie slechts ‘aanvullen en versterken’. In werkelijkheid beijvert de beweging achter burgerpanels zich voor een systeem waarin burgers en politici ‘samen’ (en ‘gelijkwaardig’ aan elkaar) beleid maken. Waarbij ‘samen’ dus betekent dat politici de wil van een burgerraad volgen. Dit is geheel in strijd met het grondwettelijke vrije mandaat van volksvertegenwoordigers. Met dwingende burgeradviezen wordt de bestaande indirecte democratie dus niet ‘aangevuld en versterkt’ maar wezenlijk van karakter veranderd. De boektitel Nu is het aan ons laat dit al meteen zien.
In zijn dwingende vorm brengt het burgerberaad vooral problemen met zich mee
Mijn vierde tegenargument luidt dat de combinatie van gekozen volksvertegenwoordigingen met onder meer burgerraden zal uitdraaien op een chaotische democratie waarin niet meer duidelijk is wie waarover gaat en waarom. En met dat probleem zitten we sowieso al: te veel politici en bestuurders die hun verantwoordelijkheden niet serieus genoeg nemen, doorschuiven, niet kennen en/of niet aankunnen. Je moet dat probleem niet verergeren door macht nog diffuser te maken.
Lees ook:Nu is het aan ons : sterk pleidooi voor burgerraden
Ook vergeten de pleitbezorgers van gelote panels dat politiek bedrijven in een plurale samenleving aankomt op het wegen van vele belangen, opvattingen, feiten, deskundige adviezen en complexe omstandigheden, op diverse terreinen, en in het licht van wettelijke kaders – opdat er noodzakelijke, kwalitatief goede en verdedigbare besluiten tot stand komen. Dit zich telkens herhalende zoekproces naar (als het goed is) vindingrijke en constitutioneel correcte compromissen is onvermijdelijk rommelig en stroperig. In vergelijking met deze echte politiek hebben burgerberaden het makkelijk: de deelnemers daaraan houden zich met slechts één thema bezig, en opereren kortdurend in een comfortabel maatschappelijk vacuüm.
Onwaarachtig
Voorts hebben burgers én hun organisaties krachtens de wet al ruime politieke en maatschappelijke mogelijkheden om te participeren. Langs de lijnen van de representatieve democratie en binnen de ‘civil society’ is er sinds jaar en dag veel gelegenheid voor ‘zelf doen’, meepraten en het uitoefenen van kritiek. In de praktijk gebeurt dat ook volop.
Tot slot nog dit. Lotelingen kunnen door hun medeburgers niet ter verantwoording worden geroepen. En de miljoenen mensen die niet zijn ingeloot moeten het ermee doen dat een burgerberaad een getrouwe ‘afspiegeling’ van verschillende bevolkingsgroepen zou zijn. Identitaire kenmerken van burgers vormen echter een zeer onwaarachtige basis voor dwingende adviesmacht. Ook de claim dat burgerberaden in hoge mate representatief zijn deugt dus niet.
Overigens is het burgerberaad slechts één van de vormen van zogeheten participatieve democratie: de verzamelterm voor allerlei manieren om burgers meer invloed te geven op beleidsprocessen. Met brede instemming van de Tweede Kamer zijn het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de VNG, lokale ambtenaren en burgergroeperingen al een jaar of tien bezig om langs deze lijnen de democratie te vernieuwen.
Afgelopen donderdag werd bekend dat de Afdeling advisering van de Raad van State (al sinds oktober 2020) van oordeel is dat het burgerparticipatie-beleid van het ministerie aan alle kanten rammelt: een fatsoenlijke onderbouwing ontbreekt, de hooggespannen verwachtingen zijn nergens op gebaseerd en over diverse risico’s is niet nagedacht.
Gezien dit doortimmerde advies en gezien een inmiddels schrikbarende lijst van maatschappelijke, bestuurlijke en politieke problemen is het onverantwoord om steeds verder het participatieve pad op te gaan. Bovendien zijn er gelukkig andere methoden om de kwaliteit van politiek en overheid te verbeteren. Bijvoorbeeld door het serieuzer nemen van grondwettelijke verantwoordelijkheden en rechtsstatelijke beginselen, door ambtelijk vakmanschap te vergroten, door politieke debatten anders in te richten, door te investeren in interbestuurlijke samenwerking, en door het vaker tonen van politieke moed. Link naar de bron: NRC
Gemeente Heemstede wil samen met inwoners de lokale democratie versterken
Heemstede – De gemeente Heemstede organiseert op 22 juni van 19.30- 22.00 uur een bijeenkomst ‘Samen maken we Heemstede’ in College Hageveld. We gaan op zoek naar nieuwe manieren waarop inwoners en gemeente beter samen kunnen optrekken. Inwoners weten immers als geen ander wat belangrijk is voor hun leefomgeving én voor Heemstede. Op het programma staat o.a. een kennismaking met het fenomeen ‘Burgerberaad’, een methode waarbij een groep gelote inwoners op basis van uitgebreide informatie en overleg aanbevelingen doet over beleid of complexe onderwerpen.
Burgemeester Astrid Nienhuis: “Een burgerberaad is een mooi middel om juist bij ingewikkelde onderwerpen met verschillende belangen- tot gedragen besluitvorming te komen. We gaan op deze avond experimenteren met het fenomeen burgerberaad. Ik ben benieuwd voor welke onderwerpen inwoners dit instrument geschikt vinden.”
Tijdens de bijeenkomst op 22 juni is er ook een interactieve markt waar de gemeente in gesprek gaat met inwoners over o.a. samen besturen, samen aan de slag in de buurt, verbetering van communicatie en nieuwe ideeën over het verder versterken van de lokale democratie.
Vorig jaar startte de gemeente met een Quick Scan Lokale Democratie. Daarop volgde twee bijeenkomsten met inwoners waarbij zij werden gevraagd wat goed ging in Heemstede en wat beter kon. Tijdens de bijeenkomst op 22 juni blikken we terug op de resultaten van de verbeteragenda die met inwoners werd opgesteld en welke stappen er nog gezet moeten worden.
Inwoners en hun buren, familie en vrienden uit Heemstede zijn van harte uitgenodigd om mee te doen. Ook hebben we inwoners door middel van loting persoonlijk uitgenodigd om aanwezig te zijn. Kennis of ervaring is niet nodig om mee te kunnen doen. Aanmelden kan via lokaledemocratie@heemstede.nl onder vermelding van naam en adres.
Foto: Raadhuis Heemstede. Fotograaf: Bart Jonke
Bron: Heemstede en Omstreken
Heemstede – De gemeente Heemstede organiseert op 22 juni van 19.30- 22.00 uur een bijeenkomst ‘Samen maken we Heemstede’ in College Hageveld. We gaan op zoek naar nieuwe manieren waarop inwoners en gemeente beter samen kunnen optrekken. Inwoners weten immers als geen ander wat belangrijk is voor hun leefomgeving én voor Heemstede. Op het programma staat o.a. een kennismaking met het fenomeen ‘Burgerberaad’, een methode waarbij een groep gelote inwoners op basis van uitgebreide informatie en overleg aanbevelingen doet over beleid of complexe onderwerpen.
Burgemeester Astrid Nienhuis: “Een burgerberaad is een mooi middel om juist bij ingewikkelde onderwerpen met verschillende belangen- tot gedragen besluitvorming te komen. We gaan op deze avond experimenteren met het fenomeen burgerberaad. Ik ben benieuwd voor welke onderwerpen inwoners dit instrument geschikt vinden.”
Tijdens de bijeenkomst op 22 juni is er ook een interactieve markt waar de gemeente in gesprek gaat met inwoners over o.a. samen besturen, samen aan de slag in de buurt, verbetering van communicatie en nieuwe ideeën over het verder versterken van de lokale democratie.
Vorig jaar startte de gemeente met een Quick Scan Lokale Democratie. Daarop volgde twee bijeenkomsten met inwoners waarbij zij werden gevraagd wat goed ging in Heemstede en wat beter kon. Tijdens de bijeenkomst op 22 juni blikken we terug op de resultaten van de verbeteragenda die met inwoners werd opgesteld en welke stappen er nog gezet moeten worden.
Inwoners en hun buren, familie en vrienden uit Heemstede zijn van harte uitgenodigd om mee te doen. Ook hebben we inwoners door middel van loting persoonlijk uitgenodigd om aanwezig te zijn. Kennis of ervaring is niet nodig om mee te kunnen doen. Aanmelden kan via lokaledemocratie@heemstede.nl onder vermelding van naam en adres.
Foto: Raadhuis Heemstede. Fotograaf: Bart Jonke
Bron: Heemstede en Omstreken
Purmerend, 3 juni 2021 Burgerberaad Wonen,
Een Burgerberaad is een samenkomst van diverse inwoners van een regio om te praten over een bepaald onderwerp. Dit is ook zo voor het Burgerberaad Wonen. In samenwerking met de deelnemende gemeentes, woningcorporaties, de regionale politici en deskundigen denken de inwoners van de regio na over waar, wanneer en hoeveel woningen er kunnen worden gebouwd. Ook mogen ze meedenken met wat voor huizen dat zijn. Door middel van loting worden er in totaal 500 inwoners gekozen van 16 jaar en ouder uit de hele regio. De gemeente Waterland is de eerste die zich inmiddels heeft aangesloten en mee zal doen met het burgerberaad.
Afgelopen maart stuurde de stichting G1000, de stichting die achter het burgerberaad zit, een brief naar het college van Burgemeester en Wethouders in Purmerend met daarin de vraag of de gemeente Purmerend interesse had in deelname aan het Burgerberaad Wonen. Daar is tot heden nog niet op gereageerd door het college en dat was voor Jordi Albers van Gemeente Belangen Purmerend (GBP) genoeg reden om in mei schriftelijke vragen in te sturen naar het college. Alders vindt het dan ook belangrijk dat meer mensen gaan meedoen aan de politiek: ’Uit de verkiezingen bleek dat veel mensen niet zijn gaan stemmen en deze mensen hebben eigenlijk niks gezegd over wat we de aankomende vier jaar gaan doen in Purmerend. Met zo’n burgerberaad bereik je toch alle bevolkingsgroepen en krijgt toch iedereen toch een stem’, aldus Albers.
Raadgeving
Om deel te nemen aan de bijeenkomsten krijgen de deelnemers een onkostenvergoeding om meedoen voor iedereen aantrekkelijk te maken. Het is hierbij aan de gemeenten en woningcorporaties om hiervoor geld beschikbaar te stellen. Belangrijk is dat het Burgerberaad geen besluiten neemt, maar raadgevend werkt. De gemeente beslist van te voren in hoeverre ze de uitkomsten mee gaan nemen en gaan vertalen naar beleid. Tot op heden ziet Albers eventuele steun bij GroenLinks en D66 voor het burgerberaad. Uiterlijk 8 juni zal het college de vragen van Albers over de mogelijkheid van deelname van de gemeente aan het Burgerberaad Wonen beantwoorden. Bekijk via deze link het interview met Albers dat RTV Purmerend eerder heeft afgenomen. Bron: RTV Purmerend
Een Burgerberaad is een samenkomst van diverse inwoners van een regio om te praten over een bepaald onderwerp. Dit is ook zo voor het Burgerberaad Wonen. In samenwerking met de deelnemende gemeentes, woningcorporaties, de regionale politici en deskundigen denken de inwoners van de regio na over waar, wanneer en hoeveel woningen er kunnen worden gebouwd. Ook mogen ze meedenken met wat voor huizen dat zijn. Door middel van loting worden er in totaal 500 inwoners gekozen van 16 jaar en ouder uit de hele regio. De gemeente Waterland is de eerste die zich inmiddels heeft aangesloten en mee zal doen met het burgerberaad.
Afgelopen maart stuurde de stichting G1000, de stichting die achter het burgerberaad zit, een brief naar het college van Burgemeester en Wethouders in Purmerend met daarin de vraag of de gemeente Purmerend interesse had in deelname aan het Burgerberaad Wonen. Daar is tot heden nog niet op gereageerd door het college en dat was voor Jordi Albers van Gemeente Belangen Purmerend (GBP) genoeg reden om in mei schriftelijke vragen in te sturen naar het college. Alders vindt het dan ook belangrijk dat meer mensen gaan meedoen aan de politiek: ’Uit de verkiezingen bleek dat veel mensen niet zijn gaan stemmen en deze mensen hebben eigenlijk niks gezegd over wat we de aankomende vier jaar gaan doen in Purmerend. Met zo’n burgerberaad bereik je toch alle bevolkingsgroepen en krijgt toch iedereen toch een stem’, aldus Albers.
Raadgeving
Om deel te nemen aan de bijeenkomsten krijgen de deelnemers een onkostenvergoeding om meedoen voor iedereen aantrekkelijk te maken. Het is hierbij aan de gemeenten en woningcorporaties om hiervoor geld beschikbaar te stellen. Belangrijk is dat het Burgerberaad geen besluiten neemt, maar raadgevend werkt. De gemeente beslist van te voren in hoeverre ze de uitkomsten mee gaan nemen en gaan vertalen naar beleid. Tot op heden ziet Albers eventuele steun bij GroenLinks en D66 voor het burgerberaad. Uiterlijk 8 juni zal het college de vragen van Albers over de mogelijkheid van deelname van de gemeente aan het Burgerberaad Wonen beantwoorden. Bekijk via deze link het interview met Albers dat RTV Purmerend eerder heeft afgenomen. Bron: RTV Purmerend
Burgerberaad Wonen: 500 boeren, burgers en buitenlui praten mee over problemen op de woningmarkt in Zaanstreek en Waterland
Inwoners van de regio Zaanstreek en Waterland moeten serieus kunnen meepraten over oplossingen van de problemen op de woningmarkt. De zeven gemeenten richten daartoe gezamenlijk het Burgerberaad Wonen op waarin in totaal 500 burgers met elkaar en met regionale politici en deskundigen nadenken over waar en wanneer hoeveel woningen kunnen worden gebouwd en wat voor huizen dat moeten zijn. Het Burgerberaad neemt daarover geen besluiten, maar komt met adviezen aan de afzonderlijke gemeenteraden.
Het regionale Burgerberaad Wonen is een voortvloeisel van een landelijk project waarbij her en der in het land burgers uit alle gelederen van de maatschappij nauw worden betrokken bij wat er gebeurt in hun stad of regio en daarover mogen meepraten. Het gaat dan bijvoorbeeld om het ontwikkelen van een visie op het centrum van een stad of de inrichting van nieuwe buurten en wijken. Landelijk wordt nu onderzocht of er een Nationaal Burgerberaad kan komen om mee te praten over hoe het verder moet met de landbouw in Nederland.
De gemeenten in Zaanstreek en Waterland zijn gecharmeerd van die manier van het betrekken van burgers bij het maken van beleid en zien de problematiek op de woningmarkt als een uitgelezen onderwerp om daarover met de bevolking in gesprek te gaan.
Wachttijden
De gemeente Waterland is de eerste die inmiddels het besluit heeft genomen om mee te doen aan het Burgerberaad. De andere gemeenten volgen naar verwachting binnenkort. „We zien in deze regio de langste wachttijden voor een sociale huurwoning in Nederland”, zegt wethouder Ton van Nieuwkerk van Waterland in een notitie aan de gemeenteraad. „De klimaatcrisis maakt het bouwen er niet gemakkelijker op. Woningcorporaties maken zich zorgen. Zij ervaren de schrijnende verhalen van woningzoekenden elke dag en zetten zich maximaal in om een bijdrage te leveren aan de forse bouwopgave, maar zien tegelijkertijd dat dat niet genoeg is. Daarom willen zij het gesprek openen over deze opgave met de samenleving en alle belanghebbenden in de regio. Met als centrale vraag: hoe ziet het wonen in Zaanstreek-Waterland er in de toekomst uit?”
Het Burgerberaad Wonen gaat bestaan uit 500 inwoners van 16 jaar en ouder, uit elke gemeente ongeveer evenveel. Het grootste deel daarvan wordt geloot uit de persoonsregisters zodat een zo gevarieerd mogelijke groep mensen ontstaat. Tijdens een aantal bijeenkomsten gaan zij in gesprek met ambtenaren, lokale en provinciale politici, woningcorporaties, projectontwikkelaars en andere deskundigen en belanghebbenden op het gebied van wonen en bouwen. Van Nieuwkerk: „Het beraad duurt een paar maanden. Dit is een nieuwe manier van burgerparticipatie waarbij je de stem hoort van mensen die je normaal niet of zelden hoort. Ik kan niet garanderen dat het een succes gaat worden, maar ik vind dat we het in elk geval moeten proberen op deze manier.”
Dagvergoeding
Om deel te kunnen nemen aan de bijeenkomsten krijgen de deelnemers hun onkosten vergoed en ze krijgen een dagvergoeding waardoor het ook voor mensen met een laag inkomen aantrekkelijk moet zijn om mee te doen. Ook wordt er kinderopvang geregeld voor de dagen dat er bijeenkomsten plaatsvinden. De woningcorporaties en de gemeenten moeten daarvoor geld beschikbaar stellen.
In het raadsvoorstel van de gemeente Waterland wordt benadrukt dat het Burgerberaad geen besluiten neemt. Dat blijft voorbehouden aan de politiek: „Maar als partner (lees: deelnemende gemeente, red.) beloof je vooraf om de resultaten serieus te nemen. Dit betekent dat je de keus hebt: of de uitkomsten van het beraad vertalen in beleid dat voor de gemeente relevant is, of publiekelijk verantwoorden waarom je ervoor kiest om het burgerakkoord of onderdelen ervan niet over te nemen.”
Wanneer het Burgerberaad echt van start gaat, is nog niet bekend.
G1000
Bij de vorming van het Burgerberaad Wonen werken de gemeenten in de regio samen met de Stichting G1000.nu. Dat is een landelijke, onafhankelijke organisatie die op verzoek burgerberaden organiseert. De G staat voor ’group’ (net als in bijvoorbeeld G7 als de groep van zeven belangrijkste industriële landen) en 1.000 staat voor het maximum aantal deelnemers in een groep. De stichting ziet erop toe dat het overleg zorgvuldig plaatsvindt, op een manier die recht doet aan alle deelnemers en daadwerkelijk tot invloed van burgerdeelnemers leidt. Kijk voor meer info daarover op www.g1000.nu.
Bron: Noord-Hollands Dagblad editie, Zaansteek-Waterland
Inwoners van de regio Zaanstreek en Waterland moeten serieus kunnen meepraten over oplossingen van de problemen op de woningmarkt. De zeven gemeenten richten daartoe gezamenlijk het Burgerberaad Wonen op waarin in totaal 500 burgers met elkaar en met regionale politici en deskundigen nadenken over waar en wanneer hoeveel woningen kunnen worden gebouwd en wat voor huizen dat moeten zijn. Het Burgerberaad neemt daarover geen besluiten, maar komt met adviezen aan de afzonderlijke gemeenteraden.
Het regionale Burgerberaad Wonen is een voortvloeisel van een landelijk project waarbij her en der in het land burgers uit alle gelederen van de maatschappij nauw worden betrokken bij wat er gebeurt in hun stad of regio en daarover mogen meepraten. Het gaat dan bijvoorbeeld om het ontwikkelen van een visie op het centrum van een stad of de inrichting van nieuwe buurten en wijken. Landelijk wordt nu onderzocht of er een Nationaal Burgerberaad kan komen om mee te praten over hoe het verder moet met de landbouw in Nederland.
De gemeenten in Zaanstreek en Waterland zijn gecharmeerd van die manier van het betrekken van burgers bij het maken van beleid en zien de problematiek op de woningmarkt als een uitgelezen onderwerp om daarover met de bevolking in gesprek te gaan.
Wachttijden
De gemeente Waterland is de eerste die inmiddels het besluit heeft genomen om mee te doen aan het Burgerberaad. De andere gemeenten volgen naar verwachting binnenkort. „We zien in deze regio de langste wachttijden voor een sociale huurwoning in Nederland”, zegt wethouder Ton van Nieuwkerk van Waterland in een notitie aan de gemeenteraad. „De klimaatcrisis maakt het bouwen er niet gemakkelijker op. Woningcorporaties maken zich zorgen. Zij ervaren de schrijnende verhalen van woningzoekenden elke dag en zetten zich maximaal in om een bijdrage te leveren aan de forse bouwopgave, maar zien tegelijkertijd dat dat niet genoeg is. Daarom willen zij het gesprek openen over deze opgave met de samenleving en alle belanghebbenden in de regio. Met als centrale vraag: hoe ziet het wonen in Zaanstreek-Waterland er in de toekomst uit?”
Het Burgerberaad Wonen gaat bestaan uit 500 inwoners van 16 jaar en ouder, uit elke gemeente ongeveer evenveel. Het grootste deel daarvan wordt geloot uit de persoonsregisters zodat een zo gevarieerd mogelijke groep mensen ontstaat. Tijdens een aantal bijeenkomsten gaan zij in gesprek met ambtenaren, lokale en provinciale politici, woningcorporaties, projectontwikkelaars en andere deskundigen en belanghebbenden op het gebied van wonen en bouwen. Van Nieuwkerk: „Het beraad duurt een paar maanden. Dit is een nieuwe manier van burgerparticipatie waarbij je de stem hoort van mensen die je normaal niet of zelden hoort. Ik kan niet garanderen dat het een succes gaat worden, maar ik vind dat we het in elk geval moeten proberen op deze manier.”
Dagvergoeding
Om deel te kunnen nemen aan de bijeenkomsten krijgen de deelnemers hun onkosten vergoed en ze krijgen een dagvergoeding waardoor het ook voor mensen met een laag inkomen aantrekkelijk moet zijn om mee te doen. Ook wordt er kinderopvang geregeld voor de dagen dat er bijeenkomsten plaatsvinden. De woningcorporaties en de gemeenten moeten daarvoor geld beschikbaar stellen.
In het raadsvoorstel van de gemeente Waterland wordt benadrukt dat het Burgerberaad geen besluiten neemt. Dat blijft voorbehouden aan de politiek: „Maar als partner (lees: deelnemende gemeente, red.) beloof je vooraf om de resultaten serieus te nemen. Dit betekent dat je de keus hebt: of de uitkomsten van het beraad vertalen in beleid dat voor de gemeente relevant is, of publiekelijk verantwoorden waarom je ervoor kiest om het burgerakkoord of onderdelen ervan niet over te nemen.”
Wanneer het Burgerberaad echt van start gaat, is nog niet bekend.
G1000
Bij de vorming van het Burgerberaad Wonen werken de gemeenten in de regio samen met de Stichting G1000.nu. Dat is een landelijke, onafhankelijke organisatie die op verzoek burgerberaden organiseert. De G staat voor ’group’ (net als in bijvoorbeeld G7 als de groep van zeven belangrijkste industriële landen) en 1.000 staat voor het maximum aantal deelnemers in een groep. De stichting ziet erop toe dat het overleg zorgvuldig plaatsvindt, op een manier die recht doet aan alle deelnemers en daadwerkelijk tot invloed van burgerdeelnemers leidt. Kijk voor meer info daarover op www.g1000.nu.
Bron: Noord-Hollands Dagblad editie, Zaansteek-Waterland
Den Haag 27 mei 2022
De gemeente Den Haag is begonnen met het uitnodigen van mensen voor het eerste Burgerberaad in de wijken Statenkwartier en Laakkwartier/Spoorwijk. Bijna een jaar geleden nam de gemeenteraad een motie aan waarin werd opgeroepen zo'n burgerberaad te houden om mensen mee te laten denken over de energietransitie in hun wijk.
De keuze is op de wijken Statenkwartier en Laakkwartier/Spoorwijk gevallen vanwege de duidelijke verschillen qua 'woningbezit versus huur’ en ‘sociaaleconomisch profiel’. In het Statenkwartier is 60,9 procent van de woningen een koopwoning waarvan, 34,9 procent particuliere huur en 4,2 sociale huur. Het gemiddeld huishoudinkomen is 75.600 euro. In Laakkwartier/Spoorwijk is het percentage koopwoningen 30,5 procent, particuliere huurwoningen 36,2 procent en 33,3 een sociale huur. Het gemiddeld huishoudinkomen in deze wijken is 30.600 euro.
In beide wijken moet veel worden gedaan voor de energietransitie. Er zullen aanpassingen in de hele gebouwde omgeving nodig zijn om over te stappen op schone energie. In beide wijken wordt aan het Burgerberaad de volgende vraag voorgelegd: “U heeft vast gehoord dat ons klimaat verandert. Dat de zomers heter worden en de winters minder koud, dat er meer droogte is en meer plotselinge heftige regen. Dat komt onder andere door de energie die we gebruiken. Gas, kolen en olie geven CO2 uitstoot en daar wordt de wereld steeds warmer van. Help de gemeente door maatregelen te bedenken die helpen om klimaatverandering te verminderen.”
Advies
In de wijken worden burgerpanels van 50 tot 100 deelnemers geselecteerd door loting. De deelnemers gaan vervolgens verschillende keren in gesprek met elkaar over het vraagstuk. Hun uiteindelijke advies wordt aangeboden aan het stadsbestuur en voorgelegd aan de gemeenteraad.
Bron: Voorburgsdagblad.
De gemeente Den Haag is begonnen met het uitnodigen van mensen voor het eerste Burgerberaad in de wijken Statenkwartier en Laakkwartier/Spoorwijk. Bijna een jaar geleden nam de gemeenteraad een motie aan waarin werd opgeroepen zo'n burgerberaad te houden om mensen mee te laten denken over de energietransitie in hun wijk.
De keuze is op de wijken Statenkwartier en Laakkwartier/Spoorwijk gevallen vanwege de duidelijke verschillen qua 'woningbezit versus huur’ en ‘sociaaleconomisch profiel’. In het Statenkwartier is 60,9 procent van de woningen een koopwoning waarvan, 34,9 procent particuliere huur en 4,2 sociale huur. Het gemiddeld huishoudinkomen is 75.600 euro. In Laakkwartier/Spoorwijk is het percentage koopwoningen 30,5 procent, particuliere huurwoningen 36,2 procent en 33,3 een sociale huur. Het gemiddeld huishoudinkomen in deze wijken is 30.600 euro.
In beide wijken moet veel worden gedaan voor de energietransitie. Er zullen aanpassingen in de hele gebouwde omgeving nodig zijn om over te stappen op schone energie. In beide wijken wordt aan het Burgerberaad de volgende vraag voorgelegd: “U heeft vast gehoord dat ons klimaat verandert. Dat de zomers heter worden en de winters minder koud, dat er meer droogte is en meer plotselinge heftige regen. Dat komt onder andere door de energie die we gebruiken. Gas, kolen en olie geven CO2 uitstoot en daar wordt de wereld steeds warmer van. Help de gemeente door maatregelen te bedenken die helpen om klimaatverandering te verminderen.”
Advies
In de wijken worden burgerpanels van 50 tot 100 deelnemers geselecteerd door loting. De deelnemers gaan vervolgens verschillende keren in gesprek met elkaar over het vraagstuk. Hun uiteindelijke advies wordt aangeboden aan het stadsbestuur en voorgelegd aan de gemeenteraad.
Bron: Voorburgsdagblad.
Zijn burgerberaden een goed idee? Praat mee!
Kunnen we de politiek wel aan politici overlaten? Zouden wij als burgers hen niet moeten helpen bij het oplossen van grote maatschappelijke problemen, zoals de klimaatcrisis of kansenongelijkheid?
Blijkbaar stellen veel mensen zich die vraag, want sinds ik een maand geleden mijn pamflet Nu is het aan ons publiceerde, wordt die discussie op allerlei plekken gevoerd.
Met zorgmedewerkers ging ik in gesprek over de vraag hoe burgerberaden kunnen bijdragen aan ‘planetary health’, in NRC veranderde een recensie van mijn boek in een oproep aan minister Rob Jetten om klimaatburgerberaden te organiseren, en bij Buitenhof legde ik uit hoe burgerberaden de democratie kunnen versterken.
Natuurlijk is er ook kritiek: volgens SP-Kamerlid Ronald van Raak kun je met name mensen met een praktische scholing beter betrekken via referenda, bij Wynia’s Week werd betoogd dat pleitbezorgers van burgerberaden helemaal niets hebben met echte democratie, en columnist John Jansen van Galen betoogde op Radio 1 dat er al landelijke burgerberaden zijn, namelijk politieke partijen. Mensen die willen meepraten moeten daar gewoon lid van worden, vindt hij.
Kortom, burgerberaden zijn voer voor discussie.
Praat je ook mee?Vind jij burgerberaden een goed idee, of juist helemaal niet? Of wil je er meer over weten? De komende tijd spreek ik op verschillende plekken over burgerberaden met heel verschillende mensen. Als je wilt meepraten of vragen hebt, kom dan naar een van de volgende bijeenkomsten:
- Op zondag 29 mei om 13:00 uur word ik geïnterviewd bij boekhandel Paagman in Den Haag (Lange Poten 41).
- Op woensdag 1 juni om 20:00 praat ik met de Jonge Klimaatbeweging, gedragspsycholoog Reint Jan Renes, voormalig Tweede Kamer-voorzitter Gerdi Verbeet en MVO-voorzitter Maria van der Heijden over de mogelijkheden van burgerberaden. Locatie: Pakhuis de Zwijger, Piet Heinkade 179 in Amsterdam.
- Op donderdag 2 juni om 19:30 uur ga ik in gesprek over de vraag: Hoeveel democratie kan het klimaat verdragen? Jan van der Meer (gedeputeerde Gelderland), Marc Davidson (filosoof), Thijs Bouman (psycholoog) en Marie Theuwis (politicoloog) praten mee. Locatie: Lux, Mariënburg 38-39 in Nijmegen.
- Op woensdag 29 juni om 19.30 uur geef ik een theatercollege over burgerberaden in Nieuwspoort in Den Haag (Lange Poten 10).
-
Bronartikel: de Correspondent.
Zaandstad 25-5-2022, Een burgerberaad bestaat uit 500 uitgelote deelnemers uit Zaanstreek – Waterland die met elkaar in gesprek gaan over en gaan werken aan een gezamenlijke visie en aan concrete oplossingen om de visie ook uit te werken. De gemeente zou bijvoorbeeld de loting te faciliteren. Volgens Flip Hoedemaeker (D66) en Hanneke Veurink – Malda (CU) moeten de uitkomsten van het burgerberaad ‘op een serieuze manier worden betrokken bij de besluitvorming op het dossier wonen’. Het beraad is bedoeld om er een bijdrage aan te leveren de impasse op de woningmarkt te doorbreken en om te komen tot ‘out-of-the-box-oplossingen’ die voor verlichting kunnen zorgen.
Partijen willen meer invloed voor Leidenaar bij Energietransitie
20 mei 2022 LEIDEN, Partij Sleutelstad, Partij voor de Dieren en Studenten voor Leiden vinden dat het hoog tijd is dat Leidenaren via een burgerberaad intensiever bij de uitvoering van de energietransitie betrokken worden. Zij hebben daarom schriftelijke vragen gesteld waarmee zij het college aansporen tot actie.
PS, PvdD en SvL willen dat de gemeente een burgerberaad over de energietransitie gaat organiseren. Fractievoorzitter Thijs Vos (Partij Sleutelstad): “De energietransitie is tot nu toe vooral het domein van bestuurders, ambtenaren, experts en belangenorganisaties, terwijl de besluiten hierover grote gevolgen hebben voor onze manier van leven, wonen, werken, recreëren en zeker ook voor onze portemonnee. Daarom willen wij dat Leidenaren hier echte inspraak over hebben. Een burgerberaad is hier bij uitstek een geschikt instrument voor.”
Een burgerberaad is een panel van een op basis van een steekproef geselecteerde groep Leidenaren die met elkaar zoeken naar de oplossing voor een groot maatschappelijk probleem. De deelnemers kunnen informatie bij deskundigen en de samenleving inwinnen. Door het panel via een steekproef samen te stellen wordt beoogd dat de deelnemers 'een samenleving in het klein zijn'. Burgerberaden zijn inmiddels met succes ingezet in Ierland, diverse buitenlandse steden en Amsterdam.
De oproep is niet nieuw. Vorig jaar zomer al nam de gemeenteraad op initiatief van Partij Sleutelstad een motie aan die het college opriep om een burgerberaad te houden. Bij die oproep sloot onlangs ook Stichting Leidse Gesprekken zich aan. De motie heeft echter nog geen gevolg gehad. Met de schriftelijke vragen hebben de drie partijen daarom het college gemaand om alsnog vaart te zetten achter de uitvoering van de motie.
Bron: Unity.nu
PS, PvdD en SvL willen dat de gemeente een burgerberaad over de energietransitie gaat organiseren. Fractievoorzitter Thijs Vos (Partij Sleutelstad): “De energietransitie is tot nu toe vooral het domein van bestuurders, ambtenaren, experts en belangenorganisaties, terwijl de besluiten hierover grote gevolgen hebben voor onze manier van leven, wonen, werken, recreëren en zeker ook voor onze portemonnee. Daarom willen wij dat Leidenaren hier echte inspraak over hebben. Een burgerberaad is hier bij uitstek een geschikt instrument voor.”
Een burgerberaad is een panel van een op basis van een steekproef geselecteerde groep Leidenaren die met elkaar zoeken naar de oplossing voor een groot maatschappelijk probleem. De deelnemers kunnen informatie bij deskundigen en de samenleving inwinnen. Door het panel via een steekproef samen te stellen wordt beoogd dat de deelnemers 'een samenleving in het klein zijn'. Burgerberaden zijn inmiddels met succes ingezet in Ierland, diverse buitenlandse steden en Amsterdam.
De oproep is niet nieuw. Vorig jaar zomer al nam de gemeenteraad op initiatief van Partij Sleutelstad een motie aan die het college opriep om een burgerberaad te houden. Bij die oproep sloot onlangs ook Stichting Leidse Gesprekken zich aan. De motie heeft echter nog geen gevolg gehad. Met de schriftelijke vragen hebben de drie partijen daarom het college gemaand om alsnog vaart te zetten achter de uitvoering van de motie.
Bron: Unity.nu
Er komt een G1000 Burgerberaad in Rheden.
In alle gemeenten van Nederland wordt gewerkt aan maatregelen om CO2-neutraal te worden.
We willen af van het gebruik van fossiele brandstof, zoals aardgas en aardolie. Want deze stoten veel CO2 uit en dat zorgt ervoor dat de aarde opwarmt en dat het klimaat verandert. Voor een duurzame leefwereld voor de komende generaties moeten we andere energiebronnen gebruiken, zoals energie van de zon, de wind of warmte uit de bodem. Ook voor het verwarmen van ons huis bijvoorbeeld.
G1000RhedenInwoners en andere betrokkenen gaan met elkaar in gesprek om samen een koers uit te stippelen naar een gemeente die CO2-neutraal is in 2040. De onafhankelijke stichting G1000.nu is gevraagd dit zogenaamde G1000 Burgerberaad te organiseren.
500 mensen met elkaar in gesprek
Tijdens het G1000 Burgerberaad gaan 500 deelnemers uit de gemeente, die de hele samenleving vertegenwoordigen, met elkaar in gesprek. Zij werken aan een gezamenlijke visie en aan concrete voorstellen om de visie uit te werken. Een uitkomst van het burgerberaad is het Burgerakkoord. Dat Burgerakkoord bevat concrete voorstellen en wordt aangeboden aan alle partners van de G1000Rheden, dus ook aan de gemeente Rheden die als eerste de partnerovereenkomst tekende.
Om alle inwoners een kans te geven mee te doen, vindt er een loting plaats. De gelote inwoners krijgen na 18 mei een brief met een uitnodiging om mee te doen. Naast de gelote inwoners (320 mensen), doen er werkgevers, onderwijsinstellingen, professionals, politici, ambtenaren en de zogenaamde vrijdenkers mee. Er is wel een beperkt aantal plaatsen beschikbaar voor mensen die zich aanmelden om als ‘vrijdenker’ mee te doen aan de G1000Rheden. De ‘vrijdenker’ heeft dan een speciale rol tijdens de dialoog. Vrijdenkers kunnen zich vanaf half mei aanmelden om mee te doen.
Partner worden
Organisaties voor wie de uitkomsten van belang zijn, kunnen zich verbinden aan het initiatief door partner te worden. Op die manier worden zij betrokken bij het proces, en kunnen zij zich inzetten om het Burgerakkoord te helpen realiseren.
Machtsvrije dialoog
Om een ‘machtsvrije’ dialoog te kunnen voeren, en de uitkomsten niet vooraf of tussentijds te beïnvloeden, hanteert G1000 een aantal voorwaarden, zoals bijvoorbeeld dat de stem van elke deelnemer even zwaar telt, de deelnemers de onderwerpen bepalen waarover gesproken wordt, het ‘hele systeem’, dus de hele gemeenschap, meedoet en transparantie in proces en over inhoud. Met de ondertekening van de partnerovereenkomst verbindt gemeente Rheden zich als gelijkwaardige partner aan de stichting.
Bron: Regio Online
Inwoners ontvangen via loting uitnodiging voor G1000Rheden
17 mei 2022 GEMEENTE RHEDEN – Binnenkort ontvangen duizenden gelote inwoners een uitnodiging op de mat. Een unieke kans om op een bijzondere manier mee te werken aan een duurzaam Rheden. Waarom vind jij een CO2-neutraal Rheden belangrijk?
In alle gemeenten van Nederland wordt gewerkt aan maatregelen om CO2-neutraal te worden. We willen af van het gebruik van fossiele brandstof, zoals aardgas en aardolie. Want deze stoten veel CO2 uit en dat zorgt ervoor dat de aarde opwarmt en dat het klimaat verandert.
Voor een duurzame leefwereld voor de komende generaties moeten we andere energiebronnen gebruiken, zoals energie van de zon, de wind of warmte uit de bodem. Ook voor het verwarmen van ons huis bijvoorbeeld.
Daarvoor moeten soms lastige keuzes worden gemaakt, waarover de meningen van inwoners verdeeld zijn. In het belang van huidige en toekomstige generaties zullen we er toch uit moeten komen. Dat kan door samen in gesprek te gaan over wat we samen belangrijk vinden voor de toekomst. Als ondernemer, als werkgever, onderwijsinstelling of inwoner. Als huurder of als eigenaar van een koopwoning. Daarom gaat er in gemeente Rheden iets bijzonders gebeuren.
G1000RhedenInwoners en andere betrokkenen gaan met elkaar in gesprek om samen een koers uit te stippelen naar een gemeente die CO2-neutraal is in 2040. De onafhankelijke stichting G1000.nu is gevraagd dit zogenaamde G1000 Burgerberaad te organiseren.
500 mensen met elkaar in gesprekTijdens het G1000 Burgerberaad gaan 500 deelnemers uit de gemeente, die de hele samenleving vertegenwoordigen, met elkaar in gesprek. Zij werken aan een gezamenlijke visie en aan concrete voorstellen om de visie uit te werken. Een uitkomst van het burgerberaad is het Burgerakkoord. Dat Burgerakkoord bevat concrete voorstellen en wordt aangeboden aan alle partners van de G1000Rheden, dus ook aan de gemeente Rheden die als eerste de partnerovereenkomst tekende.
Om alle inwoners een kans te geven mee te doen, vindt er een loting plaats.De gelote inwoners krijgen na 18 mei een brief met een uitnodiging om mee te doen. Naast de gelote inwoners (320 mensen), doen er werkgevers, onderwijsinstellingen, professionals, politici, ambtenaren en de zogenaamde vrijdenkers mee. Er is wel een beperkt aantal plaatsen beschikbaar voor mensen die zich aanmelden om als ‘vrijdenker’ mee te doen aan de G1000Rheden. De ‘vrijdenker’ heeft dan een speciale rol tijdens de dialoog. Vrijdenkers kunnen zich vanaf half mei aanmelden om mee te doen.
Partner worden
Organisaties voor wie de uitkomsten van belang zijn, kunnen zich verbinden aan het initiatief door partner te worden. Op die manier worden zij betrokken bij het proces, en kunnen zij zich inzetten om het Burgerakkoord te helpen realiseren.
Machtsvrije dialoogOm een ‘machtsvrije’ dialoog te kunnen voeren, en de uitkomsten niet vooraf of tussentijds te beïnvloeden, hanteert G1000 een aantal voorwaarden, zoals bijvoorbeeld dat de stem van elke deelnemer even zwaar telt, de deelnemers de onderwerpen bepalen waarover gesproken wordt, het ‘hele systeem’, dus de hele gemeenschap, meedoet en transparantie in proces en over inhoud. Met de ondertekening van de partnerovereenkomst verbindt gemeente Rheden zich als gelijkwaardige partner aan de stichting.
G1000.nu stelt zich voor
De gemeenteraad heeft afgelopen najaar tijdens het Raadscafé al kennis kunnen maken met Stichting G1000.nu en kunnen ervaren hoe een burgerberaad werkt. En recent hebben er inspiratiecafés voor genodigden en een ambtenarencafé plaatsgevonden. Stuk voor stuk waren het bijeenkomsten waar de deelnemers enthousiast meededen en de werking van een burgerberaad als zeer prettig en constructief werd ervaren.
Bron: Rhedennieuws.nl
INTERVIEW 6 mei 2022
Het bewijs is er, dus waarom wachten? Burgers kunnen de politiek helpen ingewikkelde crises op te lossen
Waar wacht Nederland nog op? In veel landen zijn positieve ervaringen opgedaan met een versterking van de democratie via burgerberaden. Het ongeduld van pleitbezorger Eva Rovers is bijna op.
Journalist en schrijver Eva Rovers bepleit de invoering van burgerberaden, waarin een afspiegeling van de bevolking zich buigt over oplossingen voor grote maatschappelijke problemen.Beeld Ivo van der BentHet gaat nu eindelijk gebeuren, dacht schrijver Eva Rovers vlak voor de landelijke verkiezingen in maart 2021, niets staat een burgerberaad nog in de weg. Op dat moment probeerde ze al twee jaar politici ervan te overtuigen dat burgerberaden cruciaal zijn voor het oplossen van de grootste crises van deze tijd.
Zo’n beraad zou bestaan uit minstens 150 gelote burgers die een goede afspiegeling van de bevolking vormen, zich over een belangrijk probleem buigen, zoals de klimaatverandering, en dan een aantal concrete aanbevelingen voor beleid formuleren, waar politici ook echt wat mee moeten doen.
In de politiek lijken de geesten rijp voor zo’n democratische vernieuwing, vertelt Rovers (43) in haar Amsterdamse appartement. ‘Met een ruime meerderheid van 127 stemmen werd in oktober 2020 in de Tweede Kamer een motie aangenomen om onderzoek te doen naar de mogelijkheden van burgerberaden in ons stelsel. De steun was breed. Van Partij voor de Dieren tot VVD.’
Alex Brenninkmeijer, de oud-Nationale Ombudsman die in april overleed, deed het onderzoek en ging voortvarend te werk. In maart 2021 presenteerde hij zijn rapport, dat Rovers als volgt samenvat: ‘Burgerberaden: van harte aanbevolen. Laten we niet wachten. Ga het doen, ga ervan uit dat er fouten worden gemaakt en doe het de volgende keer beter.’
Mooi, dacht Rovers, het gaat gebeuren. En toen begon de langste formatie in de Nederlandse geschiedenis.
Het duurde zo lang dat Rovers besloot met enkele gelijkgestemden een opiniestuk te schrijven en alvast een passage voor het regeerakkoord aan te bieden. Er zou een landelijk klimaatburgerberaad komen, schreef ze. ‘Dit burgerberaad krijgt een serieus mandaat om maatregelen voor te stellen die de klimaat- en ecologische crisis tegengaan.’
Tevergeefs. In het regeerakkoord stond vervolgens wél de bijzonder vaag geformuleerde zin: ‘We betrekken burgers actief bij het klimaatbeleid.’
Het besef dat er wat moet gebeuren om de democratie uit het slop te trekken, is tot veel politici doorgedrongen, zegt Rovers. ‘Maar ik heb het idee dat er nog een duwtje nodig is.’ Dat duwtje geeft ze met haar nieuwe boek Nu is het aan ons, dat op plek 3 binnenkwam in de bestseller top-60. Rob Jetten, minister voor Klimaat en Energie, nam onlangs het eerste exemplaar in ontvangst.
En, is Jetten al om?‘
Hij was vooral geïnteresseerd in hoe je burgerberaden moet organiseren, inhoudelijk leek hij al overtuigd. Hij heeft in een Kamerbrief gezegd dat hij het onderzoek van Brenninkmeijer wil meenemen in een visie over burgerparticipatie met betrekking tot klimaatbeleid. Dat is nog zo algemeen geformuleerd. Maar ik heb goede hoop dat hij binnenkort zal zeggen: we gaan burgerberaden organiseren.’
Het zou ook wel bij D66 moeten passen, zo’n democratische vernieuwing.‘
Het past binnen een breed scala aan partijen: D66, GroenLinks, CDA en Volt hebben het in hun partijprogramma staan. Forum en PVV hebben hun mond vol van meer macht aan de bevolking, maar het krijgt nog geen vervolg. Het ontbreekt aan democratische verbeeldingskracht. Het besef moet indalen dat je burgers niet alleen nodig hebt voor steun, maar ook voor hun kennis, creativiteit en ideeën.’
U schrijft: politici moeten burgers vertrouwen.
Waarom doen ze dat niet?‘ Er wordt vaak gezegd: mensen vertrouwen politici niet meer. Maar ik denk dat het probleem de andere kant op veel groter is: dat de politiek burgers niet vertrouwt. Burgers worden onderschat. Maar ik denk dat het verder gaat: politici hebben een vertekend beeld van de bevolking. Ze worden vooral geconfronteerd met boze mensen. Wie komt er op een inspraakavond? Wie laat van zich horen op sociale media? De mensen die het er niet mee eens zijn.
‘Dat is problematisch omdat het geen goede afspiegeling van de samenleving is. Bovendien schieten politici daardoor in een kramp: daar moeten we te allen tijde bij wegblijven. Terwijl je ook kunt denken: achter die woede zit iets. Als je apathisch bent, als je niets geeft om wat er gebeurt in het land, dan word je ook niet boos. Die woede wordt gevoed door een vorm van betrokkenheid. Ik denk dat het aan politici is om daarachter te durven kijken. En dan te zien: mensen willen blijkbaar meepraten. Maak dat dan mogelijk. En doe dat op tijd. Want dan voorkom je dat die betrokkenheid in frustratie eindigt.’
Vinden politici het eng om de controle uit handen te geven?
‘Uiteraard. Het is spannend als je mensen gaat betrekken en je belooft dat je ook echt iets gaat doen met wat ze te vertellen hebben. Je weet niet wat eruit komt. Dat vraagt om een andere mindset in de politiek. Je moet de samenleving zien als een gelijkwaardige partner, waarmee je over de grote uitdagingen van deze tijd kunt praten. Dat vergt ook dat je niet vantevoren al het beleid hebt dichtgetimmerd.’
Zoals de neiging is met de regeerakkoorden‘
Inderdaad. Dat wantrouwen hebben ze onderling al. Moet je voorstellen hoe ze naar burgers kijken. Er heerst een angst voor woede. Een angst om electoraal afgerekend te worden. Politici zijn constant bezig met proberen hun achterban te behouden en te vergroten. Dat leidt ertoe dat er voorzichtig wordt gedaan, dat er gedacht wordt voor mensen. Hoe gaan ze reageren, wat kan mij helpen om meer stemmen te krijgen, of in elk geval niet te verliezen? Dat is iets heel anders dan uitgaan van het idee: wat is het beste voor de samenleving?’
Uit een ‘gevoel van machteloosheid’ begon Rovers, die eerder biografieën schreef van Boudewijn Büch en Helene Kröller-Müller, vijf jaar geleden te schrijven over wat je als individu kunt doen aan de grote problemen van onze tijd: klimaatverandering, kansenongelijkheid, polarisatie. Na een onderzoek schreef ze het boek Practivisme, handboek voor heimelijke rebellen.
‘Toen heb ik geconcludeerd: dat individuele activisme is belangrijk, maar niet genoeg’, zegt ze. ‘Je hebt een systemische verandering nodig, met name in de manier waarop we besluiten nemen in dit land. Ik had toen al wat gelezen over burgerberaden. En ik raakte steeds meer overtuigd: we moeten het collectief doen. Dat is iets wat we een beetje verloren zijn in deze zeer geïndividualiseerde samenleving.’
In 2019 ging Rovers met haar vriend, de Vlaamse schrijver David Van Reybrouck, mee naar het permanente burgerberaad in Duitstalig België, dat net geïnstalleerd was. Van Reybrouck had in 2012 – toen de formatie in België al anderhalf jaar duurde – de G1000 opgericht: een burgerberaad van duizend Belgen. Het boek Tegen verkiezingen dat hij daarna schreef, inspireerde Oost-België om een permanent beraad op te richten, dat Van Reybrouck mee hielp ontwerpen.
‘Dat permanente burgerberaad was een openbaring voor mij’, zegt Rovers. ‘Zo kan het dus ook, dacht ik. In plaats van alles bij jezelf te houden als politicus, zeg je: wij hebben hulp nodig, praat met ons mee.’
In haar boek beschrijft Rovers een aantal kwetsbaarheden en weeffouten van de democratie die door een burgerberaad opgelost zouden kunnen worden. Zo is er de constante druk om electorale winst te behalen, die ertoe leidt dat politici vooral aan de korte termijn en aan partijbelangen denken.
Het debat draait om voor of tegen, zegt ze. ‘Het gaat om scoren en winnen.
En veel minder om: hoe gaan we ervoor zorgen dat de samenleving goed gediend is? Dat zorgt voor polarisatie in de politiek en de samenleving. Het idee heerst dat er steeds meer tegenstellingen zijn, terwijl er veel overeenkomsten zijn. In een burgerberaad zoek je samen naar dat gedeelde belang.’
Ook maakt Rovers zich grote zorgen over de diplomademocratie. ‘Van de Nederlanders heeft 65 procent maximaal een mbo-diploma. In de Tweede Kamer is dat nog geen 5 procent. Er gaapt een enorm gat tussen de volksvertegenwoordigers en de bevolking.’
En dat gat vertaalt zich ook in beleid. ‘Uit onderzoek blijkt dat het beleid vaak voordeliger is voor hogeropgeleiden en mensen met een hoger inkomen. Er is laatst ook een mooi rapport verschenen dat De atlas van afgehaakt Nederland heet. Daaruit blijkt onder meer dat op plekken waar de overheid ver te zoeken is, mensen veel minder aansluiting voelen. Daar moeten we echt iets aan doen.’
Een ander probleem dat ze schetst, is de grote invloed van lobbyisten in Nederland. ‘Een paar maanden geleden is er met hangen en wurgen een motie aangenomen om een lobbyregister in te stellen. Andere landen hebben dat al jaren. Je kunt op van alles stemmen maar als ondertussen het bedrijfsleven blinde toegang heeft tot de politiek en de agenda bepaalt, dan maakt dat mensen erg cynisch.’
Inmiddels zijn er wereldwijd meer dan zeshonderd burgerberaden georganiseerd. Volgens een onderzoek van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) werken bugerberaden onder meer omdat de deelnemers onafhankelijk zijn en geen rekening houden met een politieke achterban. Daardoor hebben ze meer oog voor het collectieve belang en de lange termijn.
Voorop loopt Ierland dat al meermaals gelote burgers vroeg met elkaar in overleg te gaan over onderwerpen als pensioenen, abortus en het homohuwelijk. Door polarisatie waren deze thema’s in de politiek al jaren vastgelopen, maar uit de burgerberaden kwamen concrete aanbevelingen die ook zijn doorgevoerd. Burgerberaden over biodiversiteit en drugsbeleid staan op de planning.
In Frankrijk werd in 2019 een groot klimaatburgerberaad gehouden. Daar kwamen 149 maatregelen uit voort, zoals het verplicht energiezuinig maken van gebouwen, lage-emissiezones rond steden, een verbod op reclame voor vervuilende producten zoals vliegreizen en SUV’s, en het strafbaar stellen van ecocide, de grootschalige vernietiging van natuur.
‘Helaas ging het mis in de afwikkeling’, zegt Rovers. ‘Macron heeft een belofte gedaan die hij niet kon waarmaken. Hij heeft in zijn eentje gezegd: die aanbevelingen worden ongefilterd overgenomen. Maar dat had hij toch echt met zijn Senaat moeten kortsluiten. Uiteindelijk zijn er maar 15 van de 149 aanbevelingen overgenomen. Heel wonderlijk, want 70 procent van de Fransen was voor het pakket aan maatregelen.’
Dat voorbeeld riep bij mij de vraag op: wat is erger, geen participatie of mislukte participatie?‘
Het gaat erom: hadden bewoners echt iets in te brengen? Schijnparticipatie is een recept voor cynisme. In heel veel gemeenten is de participatie helaas een afvinkoefening. Er zijn zoveel inspraakavonden waar je niks meer te zeggen hebt. Omdat de plannen al zo goed als af zijn. Als je mensen cynisch wil maken, moet je ze een wortel voorhouden en daarna zeggen: o nee, toch niet. Mensen zouden jaren eerder betrokken moeten zijn bij een vraag als: er komt een regionale energiestrategie, hoe gaan we die vormgeven? In het rapport van Brenninkmeijer staat over dat soort inspraakavonden: dat mensen nog even mogen bepalen welke kleur de windmolens krijgen. Dat is dus geen participatie.’
De bevolking moet vertrouwen op het burgerberaad. Hoe zorg je dat mensen zich gehoord voelen als ze de aanbevelingen lezen?‘
Allereerst door dat burgerberaad een duidelijke plek in de samenleving te geven. Het moet niet een eilandje of achterkamertje zijn. Het moet transparant zijn. Alle informatie waar het beraad zich op baseert, moet op een toegankelijke website staan. Alles moet je livestreamen, zodat iedereen die wil, kan meekijken. Dan maak je aan het eind van de dag een video waarin je de besproken zaken samenvat. En het is belangrijk dat er een goede publiekscampagne plaatsvindt, zodat mensen weten dat er überhaupt een burgerberaad gaande is. En hoe het werkt. Dan zit het over het algemeen wel goed. In Ierland en Frankrijk zag je veel steun vanuit de samenleving voor de uitkomsten.’
Stel, er komt na een burgerberaad een ambitieus klimaatbeleid. Waarom zouden mensen uit de groep ‘afgehaakt Nederland’ denken: dit is ook namens mij?‘
Omdat er – als het goed is – ook andere afgehaakten in het beraad zitten. En niet een paar. Via loting bereik je veel mensen die afgehaakt of sceptisch zijn. Doordat ze die uitnodiging krijgen, krijgen ze hopelijk het gevoel: o, er wordt wel naar mijn mening geluisterd. Die mensen beginnen vaak argwanend aan het proces. Maar uiteindelijk komen ze er vol democratisch zelfvertrouwen uit, met de gedachte: het doet ertoe wat ik te zeggen heb.’
Het is opvallend dat veel van de voorbeelden die u in het boek beschrijft een progressieve uitkomst hebben.‘
Je kunt je afvragen: is dat progressief? Of is dat gewoon wat veel mensen vinden? In Ierland is er na het burgerberaad over abortus een referendum gehouden. Bijna 70 procent heeft gestemd voor legalisatie. Dus dat is geen progressieve voorhoede, dat is de grote meerderheid van de bevolking.’
Radicaal-rechtse politici zouden zeggen: ze worden gevoed door gekleurde experts.‘
Maar dat is dus absoluut niet het geval. Experts komen uit alle hoeken. Er zitten bij een klimaatberaad ook klimaatsceptische experts. Het basispakket aan informatie is nadrukkelijk samengesteld door onafhankelijke experts die ervoor zorgen dat die informatie gebalanceerd is. Voorstanders, tegenstanders en alles daartussenin. Nog belangrijker is dat de deelnemers zelf kunnen zeggen: ik wil meer horen van een klimaatscepticus. Of: ik wil meer horen over kernenergie. Noem maar op.
‘Om dat voorbeeld van Ierland te gebruiken: daar hadden ze in eerste instantie veel artsen, juristen en ethici gehoord over abortus. Dat burgerberaad zei toen: wij willen van gewone mensen horen, van vrouwen die hier mee te maken hebben gehad, zowel positief als negatief. Die informatie is minstens zo belangrijk geweest. Alle theoretische kennis konden ze toetsen aan de werkelijkheid. Een andere aanvulling was: wat vinden de andere Ieren hier eigenlijk van? Er is een oproep geweest: deel je opvattingen over deze abortuswetgeving. En daar zijn iets van 13 duizend reacties opgekomen. Van alle mogelijk snit.’
Een leuke conclusie in het boek vond ik:Nederland kan voordeel halen uit het getreuzel, door te leren van de fouten die elders al zijn gemaakt.‘
We worden aan alle kanten ingehaald. Léér daarvan. Er bestaat zoiets als ‘de wet van de stimulerende achterstand’. Laten we het hier meteen goed doen.’
Het bewijs is er, dus waarom wachten? Burgers kunnen de politiek helpen ingewikkelde crises op te lossen
Waar wacht Nederland nog op? In veel landen zijn positieve ervaringen opgedaan met een versterking van de democratie via burgerberaden. Het ongeduld van pleitbezorger Eva Rovers is bijna op.
Journalist en schrijver Eva Rovers bepleit de invoering van burgerberaden, waarin een afspiegeling van de bevolking zich buigt over oplossingen voor grote maatschappelijke problemen.Beeld Ivo van der BentHet gaat nu eindelijk gebeuren, dacht schrijver Eva Rovers vlak voor de landelijke verkiezingen in maart 2021, niets staat een burgerberaad nog in de weg. Op dat moment probeerde ze al twee jaar politici ervan te overtuigen dat burgerberaden cruciaal zijn voor het oplossen van de grootste crises van deze tijd.
Zo’n beraad zou bestaan uit minstens 150 gelote burgers die een goede afspiegeling van de bevolking vormen, zich over een belangrijk probleem buigen, zoals de klimaatverandering, en dan een aantal concrete aanbevelingen voor beleid formuleren, waar politici ook echt wat mee moeten doen.
In de politiek lijken de geesten rijp voor zo’n democratische vernieuwing, vertelt Rovers (43) in haar Amsterdamse appartement. ‘Met een ruime meerderheid van 127 stemmen werd in oktober 2020 in de Tweede Kamer een motie aangenomen om onderzoek te doen naar de mogelijkheden van burgerberaden in ons stelsel. De steun was breed. Van Partij voor de Dieren tot VVD.’
Alex Brenninkmeijer, de oud-Nationale Ombudsman die in april overleed, deed het onderzoek en ging voortvarend te werk. In maart 2021 presenteerde hij zijn rapport, dat Rovers als volgt samenvat: ‘Burgerberaden: van harte aanbevolen. Laten we niet wachten. Ga het doen, ga ervan uit dat er fouten worden gemaakt en doe het de volgende keer beter.’
Mooi, dacht Rovers, het gaat gebeuren. En toen begon de langste formatie in de Nederlandse geschiedenis.
Het duurde zo lang dat Rovers besloot met enkele gelijkgestemden een opiniestuk te schrijven en alvast een passage voor het regeerakkoord aan te bieden. Er zou een landelijk klimaatburgerberaad komen, schreef ze. ‘Dit burgerberaad krijgt een serieus mandaat om maatregelen voor te stellen die de klimaat- en ecologische crisis tegengaan.’
Tevergeefs. In het regeerakkoord stond vervolgens wél de bijzonder vaag geformuleerde zin: ‘We betrekken burgers actief bij het klimaatbeleid.’
Het besef dat er wat moet gebeuren om de democratie uit het slop te trekken, is tot veel politici doorgedrongen, zegt Rovers. ‘Maar ik heb het idee dat er nog een duwtje nodig is.’ Dat duwtje geeft ze met haar nieuwe boek Nu is het aan ons, dat op plek 3 binnenkwam in de bestseller top-60. Rob Jetten, minister voor Klimaat en Energie, nam onlangs het eerste exemplaar in ontvangst.
En, is Jetten al om?‘
Hij was vooral geïnteresseerd in hoe je burgerberaden moet organiseren, inhoudelijk leek hij al overtuigd. Hij heeft in een Kamerbrief gezegd dat hij het onderzoek van Brenninkmeijer wil meenemen in een visie over burgerparticipatie met betrekking tot klimaatbeleid. Dat is nog zo algemeen geformuleerd. Maar ik heb goede hoop dat hij binnenkort zal zeggen: we gaan burgerberaden organiseren.’
Het zou ook wel bij D66 moeten passen, zo’n democratische vernieuwing.‘
Het past binnen een breed scala aan partijen: D66, GroenLinks, CDA en Volt hebben het in hun partijprogramma staan. Forum en PVV hebben hun mond vol van meer macht aan de bevolking, maar het krijgt nog geen vervolg. Het ontbreekt aan democratische verbeeldingskracht. Het besef moet indalen dat je burgers niet alleen nodig hebt voor steun, maar ook voor hun kennis, creativiteit en ideeën.’
U schrijft: politici moeten burgers vertrouwen.
Waarom doen ze dat niet?‘ Er wordt vaak gezegd: mensen vertrouwen politici niet meer. Maar ik denk dat het probleem de andere kant op veel groter is: dat de politiek burgers niet vertrouwt. Burgers worden onderschat. Maar ik denk dat het verder gaat: politici hebben een vertekend beeld van de bevolking. Ze worden vooral geconfronteerd met boze mensen. Wie komt er op een inspraakavond? Wie laat van zich horen op sociale media? De mensen die het er niet mee eens zijn.
‘Dat is problematisch omdat het geen goede afspiegeling van de samenleving is. Bovendien schieten politici daardoor in een kramp: daar moeten we te allen tijde bij wegblijven. Terwijl je ook kunt denken: achter die woede zit iets. Als je apathisch bent, als je niets geeft om wat er gebeurt in het land, dan word je ook niet boos. Die woede wordt gevoed door een vorm van betrokkenheid. Ik denk dat het aan politici is om daarachter te durven kijken. En dan te zien: mensen willen blijkbaar meepraten. Maak dat dan mogelijk. En doe dat op tijd. Want dan voorkom je dat die betrokkenheid in frustratie eindigt.’
Vinden politici het eng om de controle uit handen te geven?
‘Uiteraard. Het is spannend als je mensen gaat betrekken en je belooft dat je ook echt iets gaat doen met wat ze te vertellen hebben. Je weet niet wat eruit komt. Dat vraagt om een andere mindset in de politiek. Je moet de samenleving zien als een gelijkwaardige partner, waarmee je over de grote uitdagingen van deze tijd kunt praten. Dat vergt ook dat je niet vantevoren al het beleid hebt dichtgetimmerd.’
Zoals de neiging is met de regeerakkoorden‘
Inderdaad. Dat wantrouwen hebben ze onderling al. Moet je voorstellen hoe ze naar burgers kijken. Er heerst een angst voor woede. Een angst om electoraal afgerekend te worden. Politici zijn constant bezig met proberen hun achterban te behouden en te vergroten. Dat leidt ertoe dat er voorzichtig wordt gedaan, dat er gedacht wordt voor mensen. Hoe gaan ze reageren, wat kan mij helpen om meer stemmen te krijgen, of in elk geval niet te verliezen? Dat is iets heel anders dan uitgaan van het idee: wat is het beste voor de samenleving?’
Uit een ‘gevoel van machteloosheid’ begon Rovers, die eerder biografieën schreef van Boudewijn Büch en Helene Kröller-Müller, vijf jaar geleden te schrijven over wat je als individu kunt doen aan de grote problemen van onze tijd: klimaatverandering, kansenongelijkheid, polarisatie. Na een onderzoek schreef ze het boek Practivisme, handboek voor heimelijke rebellen.
‘Toen heb ik geconcludeerd: dat individuele activisme is belangrijk, maar niet genoeg’, zegt ze. ‘Je hebt een systemische verandering nodig, met name in de manier waarop we besluiten nemen in dit land. Ik had toen al wat gelezen over burgerberaden. En ik raakte steeds meer overtuigd: we moeten het collectief doen. Dat is iets wat we een beetje verloren zijn in deze zeer geïndividualiseerde samenleving.’
In 2019 ging Rovers met haar vriend, de Vlaamse schrijver David Van Reybrouck, mee naar het permanente burgerberaad in Duitstalig België, dat net geïnstalleerd was. Van Reybrouck had in 2012 – toen de formatie in België al anderhalf jaar duurde – de G1000 opgericht: een burgerberaad van duizend Belgen. Het boek Tegen verkiezingen dat hij daarna schreef, inspireerde Oost-België om een permanent beraad op te richten, dat Van Reybrouck mee hielp ontwerpen.
‘Dat permanente burgerberaad was een openbaring voor mij’, zegt Rovers. ‘Zo kan het dus ook, dacht ik. In plaats van alles bij jezelf te houden als politicus, zeg je: wij hebben hulp nodig, praat met ons mee.’
In haar boek beschrijft Rovers een aantal kwetsbaarheden en weeffouten van de democratie die door een burgerberaad opgelost zouden kunnen worden. Zo is er de constante druk om electorale winst te behalen, die ertoe leidt dat politici vooral aan de korte termijn en aan partijbelangen denken.
Het debat draait om voor of tegen, zegt ze. ‘Het gaat om scoren en winnen.
En veel minder om: hoe gaan we ervoor zorgen dat de samenleving goed gediend is? Dat zorgt voor polarisatie in de politiek en de samenleving. Het idee heerst dat er steeds meer tegenstellingen zijn, terwijl er veel overeenkomsten zijn. In een burgerberaad zoek je samen naar dat gedeelde belang.’
Ook maakt Rovers zich grote zorgen over de diplomademocratie. ‘Van de Nederlanders heeft 65 procent maximaal een mbo-diploma. In de Tweede Kamer is dat nog geen 5 procent. Er gaapt een enorm gat tussen de volksvertegenwoordigers en de bevolking.’
En dat gat vertaalt zich ook in beleid. ‘Uit onderzoek blijkt dat het beleid vaak voordeliger is voor hogeropgeleiden en mensen met een hoger inkomen. Er is laatst ook een mooi rapport verschenen dat De atlas van afgehaakt Nederland heet. Daaruit blijkt onder meer dat op plekken waar de overheid ver te zoeken is, mensen veel minder aansluiting voelen. Daar moeten we echt iets aan doen.’
Een ander probleem dat ze schetst, is de grote invloed van lobbyisten in Nederland. ‘Een paar maanden geleden is er met hangen en wurgen een motie aangenomen om een lobbyregister in te stellen. Andere landen hebben dat al jaren. Je kunt op van alles stemmen maar als ondertussen het bedrijfsleven blinde toegang heeft tot de politiek en de agenda bepaalt, dan maakt dat mensen erg cynisch.’
Inmiddels zijn er wereldwijd meer dan zeshonderd burgerberaden georganiseerd. Volgens een onderzoek van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) werken bugerberaden onder meer omdat de deelnemers onafhankelijk zijn en geen rekening houden met een politieke achterban. Daardoor hebben ze meer oog voor het collectieve belang en de lange termijn.
Voorop loopt Ierland dat al meermaals gelote burgers vroeg met elkaar in overleg te gaan over onderwerpen als pensioenen, abortus en het homohuwelijk. Door polarisatie waren deze thema’s in de politiek al jaren vastgelopen, maar uit de burgerberaden kwamen concrete aanbevelingen die ook zijn doorgevoerd. Burgerberaden over biodiversiteit en drugsbeleid staan op de planning.
In Frankrijk werd in 2019 een groot klimaatburgerberaad gehouden. Daar kwamen 149 maatregelen uit voort, zoals het verplicht energiezuinig maken van gebouwen, lage-emissiezones rond steden, een verbod op reclame voor vervuilende producten zoals vliegreizen en SUV’s, en het strafbaar stellen van ecocide, de grootschalige vernietiging van natuur.
‘Helaas ging het mis in de afwikkeling’, zegt Rovers. ‘Macron heeft een belofte gedaan die hij niet kon waarmaken. Hij heeft in zijn eentje gezegd: die aanbevelingen worden ongefilterd overgenomen. Maar dat had hij toch echt met zijn Senaat moeten kortsluiten. Uiteindelijk zijn er maar 15 van de 149 aanbevelingen overgenomen. Heel wonderlijk, want 70 procent van de Fransen was voor het pakket aan maatregelen.’
Dat voorbeeld riep bij mij de vraag op: wat is erger, geen participatie of mislukte participatie?‘
Het gaat erom: hadden bewoners echt iets in te brengen? Schijnparticipatie is een recept voor cynisme. In heel veel gemeenten is de participatie helaas een afvinkoefening. Er zijn zoveel inspraakavonden waar je niks meer te zeggen hebt. Omdat de plannen al zo goed als af zijn. Als je mensen cynisch wil maken, moet je ze een wortel voorhouden en daarna zeggen: o nee, toch niet. Mensen zouden jaren eerder betrokken moeten zijn bij een vraag als: er komt een regionale energiestrategie, hoe gaan we die vormgeven? In het rapport van Brenninkmeijer staat over dat soort inspraakavonden: dat mensen nog even mogen bepalen welke kleur de windmolens krijgen. Dat is dus geen participatie.’
De bevolking moet vertrouwen op het burgerberaad. Hoe zorg je dat mensen zich gehoord voelen als ze de aanbevelingen lezen?‘
Allereerst door dat burgerberaad een duidelijke plek in de samenleving te geven. Het moet niet een eilandje of achterkamertje zijn. Het moet transparant zijn. Alle informatie waar het beraad zich op baseert, moet op een toegankelijke website staan. Alles moet je livestreamen, zodat iedereen die wil, kan meekijken. Dan maak je aan het eind van de dag een video waarin je de besproken zaken samenvat. En het is belangrijk dat er een goede publiekscampagne plaatsvindt, zodat mensen weten dat er überhaupt een burgerberaad gaande is. En hoe het werkt. Dan zit het over het algemeen wel goed. In Ierland en Frankrijk zag je veel steun vanuit de samenleving voor de uitkomsten.’
Stel, er komt na een burgerberaad een ambitieus klimaatbeleid. Waarom zouden mensen uit de groep ‘afgehaakt Nederland’ denken: dit is ook namens mij?‘
Omdat er – als het goed is – ook andere afgehaakten in het beraad zitten. En niet een paar. Via loting bereik je veel mensen die afgehaakt of sceptisch zijn. Doordat ze die uitnodiging krijgen, krijgen ze hopelijk het gevoel: o, er wordt wel naar mijn mening geluisterd. Die mensen beginnen vaak argwanend aan het proces. Maar uiteindelijk komen ze er vol democratisch zelfvertrouwen uit, met de gedachte: het doet ertoe wat ik te zeggen heb.’
Het is opvallend dat veel van de voorbeelden die u in het boek beschrijft een progressieve uitkomst hebben.‘
Je kunt je afvragen: is dat progressief? Of is dat gewoon wat veel mensen vinden? In Ierland is er na het burgerberaad over abortus een referendum gehouden. Bijna 70 procent heeft gestemd voor legalisatie. Dus dat is geen progressieve voorhoede, dat is de grote meerderheid van de bevolking.’
Radicaal-rechtse politici zouden zeggen: ze worden gevoed door gekleurde experts.‘
Maar dat is dus absoluut niet het geval. Experts komen uit alle hoeken. Er zitten bij een klimaatberaad ook klimaatsceptische experts. Het basispakket aan informatie is nadrukkelijk samengesteld door onafhankelijke experts die ervoor zorgen dat die informatie gebalanceerd is. Voorstanders, tegenstanders en alles daartussenin. Nog belangrijker is dat de deelnemers zelf kunnen zeggen: ik wil meer horen van een klimaatscepticus. Of: ik wil meer horen over kernenergie. Noem maar op.
‘Om dat voorbeeld van Ierland te gebruiken: daar hadden ze in eerste instantie veel artsen, juristen en ethici gehoord over abortus. Dat burgerberaad zei toen: wij willen van gewone mensen horen, van vrouwen die hier mee te maken hebben gehad, zowel positief als negatief. Die informatie is minstens zo belangrijk geweest. Alle theoretische kennis konden ze toetsen aan de werkelijkheid. Een andere aanvulling was: wat vinden de andere Ieren hier eigenlijk van? Er is een oproep geweest: deel je opvattingen over deze abortuswetgeving. En daar zijn iets van 13 duizend reacties opgekomen. Van alle mogelijk snit.’
Een leuke conclusie in het boek vond ik:Nederland kan voordeel halen uit het getreuzel, door te leren van de fouten die elders al zijn gemaakt.‘
We worden aan alle kanten ingehaald. Léér daarvan. Er bestaat zoiets als ‘de wet van de stimulerende achterstand’. Laten we het hier meteen goed doen.’
|
05 mei 2022 Eindhovens Dagblad
Het Burgerberaad in Eindhoven komt er voorlopig niet, als het aan het huidige, oude college van B en W ligt. Er is geen tijd en geld om deze inspraakmogelijkheid voor inwoners uit te werken en in te voeren. De gemeente heeft al de handen vol aan andere participatieprojecten. Dat schrijft het college van B en W in een reactie op het initiatiefvoorstel van oud-raadslid Mpanzu Bamenga van D66. Dat standpunt weerhoudt de democraten niet om het Burgerberaad toch aan de orde te stellen in de gemeenteraad van dinsdag 10 mei. Het voorstel houdt in dat een bij gewogen loting geselecteerde groep Eindhovenaren mee kan praten over een concreet onderwerp. 'Gemeenteraad gaat hier over'Bamenga kan het voorstel niet zelf verdedigen, want hij is gestopt als raadslid. Dat doet nu fractievoorzitter Jorien Migchielsen. "Wij zetten door omdat we denken dat een Burgerberaad een belangrijke bijdrage is aan betere besluitvorming, juist door inwoners mee te nemen", aldus Bamenga. "Het is gebruikelijk dat het college daar iets over zegt, maar het is de gemeenteraad die daar over gaat. Zeker nu er een nieuwe samenstelling is na de verkiezingen." |
Het college van B en W schrijft aan de raad dat er veel nieuwe participatievormen in ontwikkeling zijn. Er is een nieuwe verordening participatie waarvoor bijvoorbeeld gamefication (meningen peilen via digitale spelvormen) en social design ingezet worden. Ook voor handhaving van regels en wetten in de wijken moet een nieuwe vorm van inspraak gevonden worden. En de raad wil dat de hele stad betrokken wordt bij het vinden van een goede invulling voor het dit voorjaar aangekochte landgoed De Wielewaal. Om nog maar te zwijgen over een goede manier die gezocht moet worden om inwoners te betrekken bij alle woningbouwplannen, zeker nu de Omgevingswet die volgend jaar ingaat meer inspanningen eist van de gemeente. Begeleiding burgerberaad kost ook geld. Verder wordt het opstellen van een buurtbegroting in Oud-Woensel en de debattenserie Blik op Eindhoven nog geëvalueerd. Dat kost allemaal ambtelijke capaciteit en geld. En dus is er geen ruimte om ook nog een serieus Burgerberaad op te zetten. Over deze vorm is het college in principe positief. Maar de loting moet goed gebeuren om een evenredige vertegenwoordiging te vinden. Ook zijn er flinke kosten mee gemoeid om het beraad goed te begeleiden. Bovendien moet de vraag die aan de groep Eindhovenaren voorgelegd wordt, helder en duidelijk zijn, omdat het anders niet werkt. |
Hoe dat allemaal moet, is nog verre van duidelijk, oordeelt het college. En dus is het alles bij elkaar genomen op dit moment nog te vroeg om het voorstel van Bamenga te 'omarmen', staat in de brief aan de raad. Wel onderschrijft het college 'de geest van het voorstel en de ambitie om diverse inwoners breed en op innovatieve manieren te blijven betrekken'. Bamenga denkt dat de praktische bezwaren die het college opwerpt niet het probleem hoeven te zijn. "Daar moeten we het in de raad over hebben en dan moeten we keuzes maken wat we wel en niet oppakken. Want alles van waarde kost tijd en aandacht en dat is morgen niet allemaal meteen gedaan. Maar dat mag geen reden zijn om ons te laten ontmoedigen. |
